Tìm hiểu về nghệ thuật tuồng

Tuồng (hát bội hay hát bộ) – Một loại hình nghệ thuật sân khấu mang tính cổ điển khá độc đáo của Việt Nam. Ngôn ngữ của tuồng là văn chương bác học kết hợp nhuần nhuyễn văn chữ Hán với văn nôm. Theo một số tư liệu thì tuồng ảnh hưởng của hí khúc (Trung Quốc) do quân lính nhà Nguyên bị giữ làm tù binh dưới thời nhà Trần (thế kỷ XIII) biểu diễn. Nhưng tuồng Việt Nam có nét riêng của nó. Lúc đầu, tuồng chỉ xuất hiện ở miền Bắc, sau đó theo binh lính chúa......
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu về nghệ thuật tuồngTìm hiểu nghệ thuật tuồng 1 LỜI MỞ ĐẦU Tuồng (hát bội hay hát bộ) – Một loại hình nghệ thuật sân khấu mang tính cổ điển kháđộc đáo của Việt Nam. Ngôn ngữ của tuồng là văn chương bác học kết hợp nhuần nhuyễnvăn chữ Hán với văn nôm. Theo một số tư liệu thì tuồng ảnh hưởng của hí khúc (Trung Quốc)do quân lính nhà Nguyên bị giữ làm tù binh dưới thời nhà Trần (thế kỷ XIII) biểu diễn. Nhưngtuồng Việt Nam có nét riêng của nó. Lúc đầu, tuồng chỉ xuất hiện ở miền Bắc, sau đó theobinh lính chúa Nguyễn vào Đàng Trong và phát triển cực thịnh ở đó. Tuồng phát triển mạnhvào thế kỷ XVII -XVIII. Sang triều Nguyễn (thế kỷ XIX) tuồng vẫn giữ vị trí xứng đáng trongđời sống văn hoá ở cung đình và trong dân dã. Kho tàng các vở diễn tuồng cổ ước có đến vài trăm nhưng lâu dần bị thất lạc phầnlớn, trong đó có thể kể vài vở đặc trưng như Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Đào Phi Phụng,Trưng nữ vương... Tuồng đã trở thành vốn quý của sân khấu truyền thống và mãi mãi là viênngọc trong kho tàng văn hoá của dân tộc.Nguyễn Thuỳ Dương – Email: thuyduongnsx@yahoo.com – ĐT: 0904.13.8585Website: www.cafesangtao.com – Đam mê sáng tạo - Chắc chắn thành côngTìm hiểu nghệ thuật tuồng 2 I. Nguồn gốc, lịch sử hình thành của tuồng Nguồn gốc và lịch sử phát triển của nghệ thuật tuồng, cũng như của nghệ thuật sânkhấu cổ đại Việt Nam nói chung hiện nay vẫn còn là vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu lâu dài.Vẫn còn rất nhiều ý kiến tranh luận khác nhau về thời điểm ra đời của loại hình nghệ thuậtsân khấu này. Nhà nghiên cứu Hồ Lãng cho rằng tuồng chỉ có thể có từ thế kỷ thứ XVIII (trong bàiĐể tìm hiểu về lịch sử tuồng đăng trong tạp chí Nghiên cứu văn học số 1 năm 1971). Nhànghiên cứu Văn Tân thì lại định nghĩ chữ tuồng trong Từ điển tiếng Việt như sau: nghệthuật sân khấu cổ của Trung Quốc, truyền vào Việt Nam. Giáo sư Phan Huy Lê có quan điểm: Về nghệ thuật sân khấu thì thế kỷ XV, tuồng vàchèo khá phát triển. Vấn đề nguồn gốc của tuồng và chèo lâu nay vẫn có nhiều kiến giải khácnhau, nhưng theo ý kiến của nhiều nhà nghiên cứu văn học nghệ thuật gần đây thì tuồng vàchèo là những nghệ thuật cổ truyền của dân tộc xuất hiện từ rất sớm. Tuồng và chèo lànhững nghệ thuật sân khấu kết hợp ca kịch với vũ đạo, mang nhiều bản sắc dân tộc. Trong buổi đầu thời Lê sơ hát tuồng vẫn được biểu diễn trong cung đình, không nhữngđể mua vui cho vua quan trong những buổi yến tiệc hội hè, mà còn dùng cả trong những buổitế lễ, thiết triều nữa . - Còn Hoàng Châu Ký trong cuốn sách Sơ khảo lịch sử nghệ thuật Tuồng của mình,trang 50 đã bác bỏ ý kiến Tuồng xuất hiện vào thời Lê sơ do tác giả nhận thấy Nếu chỉ dựavào những điểm như phong cách tự sự, loại sân khấu có hát và múa, thậm chí dựa vào các chitiết hơn một chút như hát có ngâm thơ, phú, hoặc hát có vãn via, múa sử dụng cả tay, chân nhưtuồng hiện nay mà nói là tuồng thì chưa thực sự xác đáng, vì những đặc điểm này không chỉtuồng mới có. Và tác giả đã xuôi ngược dòng lịch sử để thấy được nếu đỉnh cao của tuồng làthời Nguyễn thì tuồng chỉ có thể hình thành trong thời Lê mạt. Nói chung ý kiến của các nhà nghiên cứu còn chưa thống nhất, nhưng tất cả đều chungquan điểm là tuồng xuất hiện sớm trong lịch sử Việt Nam. Tuy rằng hát tuồng bị bài xích ra khỏi cung đình vào năm 1437, sau khi Lương Đăng đãchế định ra nhã nhạc, không còn được biểu diễn trong những nghi lễ của triều đình, nhưngtuồng tất nhiên vẫn còn được sử dụng như một trò chơi giải trí mua vui của tầng lớp quý tộc.Và tuồng vẫn được phát triển và phổ biến trong dân gian. Về sau, chúng ta thấy nghệ thuật Tuồng phát triển ở Đàng Trong khá mạnh, từ thế kỷXVIII. Vì vốn được nhân dân yêu mến, phổ biến rộng rãi trong nhân dân, lại được chínhquyền chúa Nguyễn chủ trương phát triển để phục vụ cho nhiệm vụ chính trị của họ nênNguyễn Thuỳ Dương – Email: thuyduongnsx@yahoo.com – ĐT: 0904.13.8585Website: www.cafesangtao.com – Đam mê sáng tạo - Chắc chắn thành côngTìm hiểu nghệ thuật tuồng 3nghệ thuật Tuồng đã tiến lên một bước mới rực rỡ. ở Đàng Ngoài thì nghệ thuật này vẫnđược phát triển trong dân gian. Nghệ thuật Tuồng có những biến đổi rất quan trọng, nhất là nửa sau của thế kỷ XIX.Ba dòng Tuồng (cung đình, sĩ phu yêu nước, dân gian) song song phát triển và tồn tại là hiệntượng mới chưa từng có trong lịch sử. Tuồng là một trong những loại hình nghệ thuật sân khấu, tức là nghệ thuật tổng hợpgồm có cả văn học, hội họa, âm nhạc, múa, trò diễn,... ; là một trong những loại hình âm nhạcdân gian chuyên nghiệp, cũng như chèo, ca trù, cải lương, hát văn, nhạc cung đình,... Riêng vớituồng lại là một trường hợp đặc biệt, do là một loại hình nghệ thuật được giai cấp thống trịsử dụng vừa được nhân dân yêu mến, do đó có lúc chỉ trong một lớp tuồng lại chứa đựng cảhai ý thức hệ đối lập, chống chọi nhau. II. Đặc điểm của tuồng Tuồng là loại hình nghệ thuật sân khấu cổ truyền đặc sắc của Việt Nam được hìnhthành trên cơ sở ca vũ nhạc và các trò diễn xướng dân gian vốn có từ lâu đời và rất phong phúcủa dân tộc Việt Nam. Đến cuối thế kỷ XVIII Tuồng đã phát triển một cách hoàn chỉnh mọimặt từ kịch bản văn học đến nghệ thuật biểu diễn. Thông thường để có một vở diển ra mắt công chúng, trước hết phải có kịch bản, đạodiễn và một dàn diễn viên có tay nghề. Đặc biệt đối với tuồng đòi hỏi phải có những đào képchính thật xuất sắc và kịch bản phải hay mới thu hút được người xem, cho dù khán giả chỉ lànhững người dân bình thường hay là các vị quan viên chức sắc. Trong nghệ thuật biểu diểntuồng, từng động tác diễn xuất, từng câu chữ của ca từ của người diễn viên khi thể hiện đềuđược bình phẩm ngay bởi ...