Tính cách và tư tưởng Trung Hoa qua bộ phim 'Đèn lồng đỏ treo cao'

Bài viết Tính cách và tư tưởng Trung Hoa qua bộ phim “đèn lồng đỏ treo cao” trình bày Xã hội Trung Hoa những năm 20 – 30 của thế kỷ XX đánh dấu những chuyển biến lớn trong hệ tư tưởng và văn hóa. Sự giằng xé, tranh đấu giữa nền tảng truyền thống chưa bị phá vỡ với những thiết chế văn hóa mới đã manh nha hình thành,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tính cách và tư tưởng Trung Hoa qua bộ phim “Đèn lồng đỏ treo cao”Tạp chí Khoa học Đại học Thủ Dầu MộtSố 4(29)-2016TÍNH CÁCH VÀ TƯ TƯỞNG TRUNG HOA QUA BỘ PHIM“ĐÈN LỒNG ĐỎ TREO CAO”Phan Nguyễn Quỳnh AnhTrường Đại học Thủ Dầu MộtTÓM TẮTXã hội Trung Hoa những năm 20 – 30 của thế kỷ XX đánh dấu những chuyển biến lớntrong hệ tư tưởng và văn hóa. Sự giằng xé, tranh đấu giữa nền tảng truyền thống chưa bịphá vỡ với những thiết chế văn hóa mới đã manh nha hình thành. Các tác phẩm điện ảnhkhắc họa xã hội Trung Hoa thời bấy giờ không nhiều vì những rào cản chính trị, nhưnghầu hết những tác phẩm một khi ra đời đều khẳng định được vị trí trong lòng công chúngbởi tính nghệ thuật, tính nhân sinh và quan trọng hơn là khắc họa được chân dung một nềnvăn hóa lớn trong cơn giằng xé giữa truyền thống và hiện đại. “Đèn lồng đỏ treo cao” củađạo diễn Trương Nghệ Mưu là một tác phẩm điện ảnh như vậy. Dù nội dung phim xoayquanh một gia đình trung lưu phong kiến nhưng những tình tiết trong đó được khắc họanhư một xã hội Trung Hoa thu nhỏ với những con người mang tính cách, tư tưởng có thểđại diện cho văn hóa dân tộc trước sự biến động của thời thế.Từ khóa: tích cách, tư tưởng, văn hóa, điện ảnh, Trung Hoa1. Giới thiệuTrung Quốc là một trong những quốcgia rất thành công trong việc quảng bá vănhóa đất nước qua các tác phẩm điện ảnh.Bên cạnh dòng phim cổ trang tái hiện lịchsử vốn là thế mạnh, công chúng thế giớicòn biết đến Trung Quốc qua những bộphim tâm lý, xã hội tái hiện sống động vàsâu sắc văn hóa, đời sống hiện thực của đấtnước mình. Một trong những bộ phim đầutiên mang đến danh tiếng quốc tế cho điệnảnh Trung Quốc là tác phẩm Đèn lồng đỏtreo cao tái hiện xã hội Trung Quốc trongnhững năm đầu sau khi chế độ phong kiếnnhà Thanh sụp đổ. Bộ phim là một lát cắtcủa xã hội mà mọi thứ đều thật sự rất gọngàng hay nói đúng hơn rất bó hẹp, ngộtngạt đúng như tính chất của đất nướcTrung Hoa lúc bấy giờ. Nó là tổng hợp củanhững thứ rất xưa cũ nhưng đầy quyền lựcvà những tư tưởng mới manh nha rất mỏngmanh. Tìm hiểu về bộ phim để hiểu hơn vềvăn hóa Trung Hoa qua con mắt của chínhngười Trung Hoa với những góc khuất rấtthực mà người ngoài nhìn vào khó lòngbiết được.2. Tóm tắt nội dung Đèn lồng đỏ treo caoTác phẩm điện ảnh Đèn lồng đỏ treocao (tựa tiếng Anh là Raise the redlantern) do Trương Nghệ Mưu đạo diễnđược chuyển thể từ tiểu thuyết Thê thiếpthành quần của nhà văn Tô Đồng xuất bảnnăm 1989. Được thực hiện năm 1991, bộphim vẫn giữ tinh thần của truyện nhưngđược miêu tả qua ngôn ngữ điện ảnh sốngđộng, lôi cuốn đến mức ám ảnh với sự diễnxuất tuyệt vời của diễn viên Củng Lợicùng nhiều hình ảnh, âm thanh dẫn dắt103Tính cách và tư tưởng Trung Hoa...Phan Nguyễn Quỳnh Anhđược đăng trên các trang web về điện ảnh.Do đó, tên các nhân vật trong các bản dịchphụ đề của phim không giống nhau. Vìvậy, người viết xin được phép gọi tên cácnhân vật trong phim theo tiểu thuyết Thêthiếp thành quần của Tô Đồng.Bộ phim kể về cuộc sống hôn nhântrong một gia đình phong kiến trung lưuvào những năm 1920 - 1930 của xã hộiTrung Hoa. Nhân vật chính là Tùng Liên– cô sinh viên đại học 19 tuổi phải vàonhà họ Trần làm thiếp thứ 4 khi cha nàngqua đời vì gia đình phá sản. Tùng Liên trẻtrung, xinh đẹp và có trí thức, cô tin rằngmình sẽ nắm giữ được hạnh phúc và làmchủ được cuộc đời mình. Thế nhưng,những gì diễn ra trong một gia đình cónếp sống cổ truyền nặng tính phong kiếnđã khiến nàng không thể hòa nhập. Đặcbiệt, những cuộc chiến tranh ngầm đểtranh giành quyền sủng ái từ người chồngcủa các bà vợ đã dẫn đến nhiều kết cục bithương. Sau một năm về làm vợ, TùngLiên hóa điên trước những sự việc kinhhoàng mà mình chứng kiến. Nhưng cũngcó thể cô không điên mà chỉ giả vờ điênđể bảo vệ chính mình vì chắc chắn cuộcđời của cô cho đến chết, không thể nàothoát ra khỏi Trần gia, chỉ ngoại trừ mộtlối thoát duy nhất chính là bước vào tháptreo cổ của những người đàn bà trongTrần gia trang.Thời gian được tái hiện trong bộ phimlà những năm 20 – 30 của thế kỷ XX, giaiđoạn Trung Hoa chuyển từ xã hội phongkiến sang xã hội hiện đại, nếp sống, nếpnghĩ phong kiến truyền thống vẫn còn ảnhhưởng nặng nề. Đặc biệt, đây là giai đoạncó nhiều sự kiện lịch sử quan trọng xảy ranhư nhà Thanh sụp đổ năm 1911, phongtrào Ngũ Tứ năm 1919, Đảng Cộng SảnTrung Quốc ra đời năm 1921…xuyên suốt bộ phim mà không tìm thấytrong truyện. Khi bộ phim lấy tên là Đènlồng đỏ treo cao, Tô Đồng rất đỗi ngạcnhiên vì trong truyện của ông hoàn toànkhông có chi tiết nào đề cập đến đèn lồng.Đây là sự sáng tạo độc đáo nhưng rất sátthực tế văn hóa của đạo diễn Trương NghệMưu mà ngay chính cha đẻ của truyện cũngcảm thấy hợp lý và thán phục. Từ bộ phim,người ta mới biết đến Tô Đồng nhiều hơn,tìm đọc Thê thiếp thành quần nhiều hơn,hay nói cách khác, chính bộ phim đã manglại danh tiếng quốc tế cho ông.Hình 1: Poster phim Đèn lồng đỏ treo caoPhim Đèn lồng đỏ treo cao thuộc thểloại t ...