Tính chất anh hùng qua hình tượng mụ Dá Dấn - nhân vật thần thoại Mường

Hình tượng mụ Dá Dấn trong thần thoại Mường không chỉ là biểu tượng của sức mạnh và trí tuệ mà còn thể hiện rõ nét tính chất anh hùng trong văn hóa dân gian. Với những phẩm chất kiên cường, dũng cảm và nhân hậu, mụ Dá Dấn đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ, phản ánh khát vọng tự do và bảo vệ dân tộc. Bài viết này sẽ phân tích những đặc điểm nổi bật của tính chất anh hùng qua nhân vật mụ Dá Dấn, từ hành trình vượt qua thử thách đến vai trò của bà trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa Mường. Qua đó, chúng ta sẽ hiểu sâu hơn về giá trị của nhân vật này trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tính chất anh hùng qua hình tượng mụ Dá Dấn - nhân vật thần thoại MườngNGHIÊN CỨU TRAO Đ ổ l 29 mang tính chất sáng tạo và dểu nhanh chóng trồ thành hiện thực, việc sáng tạoTÍNH CHẤT ANH HÙNG ấy, có thể gọi là những hành dộng anh hùng. Đặc biệt, thần thoại Mường còn cóQUA HÌNH TƯỢNG mụ Dá Dấn, một nhân vật dặc biệt. Nét dặcMỤ DÁ DẤN - NHÂN VẬT biệt ấy là: 1. H uyền th oại sinh thậnhTHẦN THOẠI MƯỜNG_______________ ■ ■______ Thuở ày, chưá có trời đất, tấ t cả- chỉ là một khoảng không gian mênh mông vô tận.HOÀNG ANH NHÂNn Một trận mưa lớn tràn qua, rồi nước rú t đì để lại một cây to, cành lá xanh tốt. Cây này ãi đến giữa thập kỉ 70 cùa th ế kỉ XX, sinh ra ông Thu Tha, bà Thu Thiên, ông bà sách Đẻ đất, đè nước - Bộ sử thi thần truyền nên trời nên đất. Nhưng nước rútthoại Mường - mới được công bố. Một bàn kiệt, đất đai bị khô cằn, phải có ông Pôồngsưu tầm ỏ Thanh Hoán), một bàn sưu tầm ở Piêu làm nên trận mưa lóp, đất đai mới trởHoà Bình2’, đến nay hai bản này vẫn là lại mầu mỡ và trên m ặt đất mọc lên mộtvăn bàn gốc. cây si to, cành lá toả ra lấp một bên dất, khuất một bên trời”, tròi sai con sâu Hốc, Giá trị nhiều m ặt của bộ sử thi, đã sâu Hà xuống cắn gốc, móc lòng. Cây siđược nhiều học giả khai thác, nghiên cứu héo, cây si chết và cây si mục.lịch sử dân tộc, lịch sử tư tưởng, văn hoá,nghệ thuật... Bài viết này nhằm bước đầu Thân cây si mục hoá ra con rán khổngtìm hiểu nhân vật thần thoại Mưòng. lồ hình thù kì quái. “Chín tai, mười mắt”, m ặt cây si mục hoá ra cọn ong to lớn lạ Đẻ đất đẻ nước có một hệ thông nhân thường “lưng dài chín sải, nọc dài chínvật dồ sộ, phong phú. Nhiều nhân vật có gang”. Mọi vật khiếp sợ không dám đếncông tích lởn lao, kì diệu, có nhân cách gần. Cành si mục, mỗi cành ngả ra rồituyệt vời. Nào ông Thu Tha, bà Thu Thiên khoanh lại th àn h 1919 vùng đất, còn gốctruyền nên trời nên đất, ông Pôồng Piêu cây si:làm nên mưa. ôn g Cuông Minh Vàng Rậmvà nàng Á Trời khai mỏ đồng, mỏ vàng, dúc Cành mục loà xoà,nên m ặt trời, m ặt trăng, nàng Dặt Cái Hoá ra chân ra tay m ụ Dá Dấn.Dành tìm ra giống lúa, Tìu Vịn nghĩ ra Cành mục lùm xùm,cách săn bấn, Tặm Tạch tìm được cây chu Hoá ra đầu tóc m ụ Dá Dấn.đá chu đổng bông thau quả thiếc, rồi mụ Cành mọc lia thia,Húng chăn gà, mụ La nuôi lợn, đến những Hoá ra tai ra m ắt m ụ Dá Dấn.con vật thông minh như con rùa dạy làm Cành mục sừng sững,nhà, chim Tào Trào, Chiền Chiện ấp trứng Hoá ra ngực, ra lưng mụ Dá Dẩn...nờ ra người. Đẻ đất đẻ nước (tr.36)< ;,> Tuy mỗi nhân vật phần nhiều chỉ xuất Khi mụ Dá Dấn xuất hiện thì ông Thuhiện một lần, làm một công việc cụ thể, Tha, bà Thu Thiên, ông Pôồng Piêu và đếnnhưng việc làm của họ đều là việc mỏ đầu, cả con rắn, con ong kì quái thẩy đều biến mất. Cái th ế giói buổi đầu hình thành chỉ Chi hội VNDG Thanh Hoá. còn lại một mụ Dá Dấn và một cây si xanh30 HOÀNG ANH NHÂNtốt. Mụ Dá Dâ*n và cây si trỏ thành biểu Như vây, tên “Mú Dá Dấn” không chỉtượng của sự sông và họ có quan hệ máu là nhóm từ chỉ tên một cá nhân, cá thể đểthịt vói nhau. phân biệt với cá nhân, cá thể cùng loại, mà Quan niệm về cõi sống và cõi chết còn có ý nghĩa chỉ vị thế, vai trò của conngưòi Mường cho rằng: Khi một con người người mang tên ấy. Đó là người đàn bà códược sinh ra ở dương gian, thì cây si cũng m ặt đầu tiên trên hành tinh này và là biểumọc lên một cành xanh tốt, con người và tượng cùa sự sinh sôi nòi giông.cây si như hình vối bóng, theo nhau suô’t cả 2. Huyền thoại sin h ra con ngườicuộc dòi. Nếu ngưòi ấy bị ốm đau, thì cành Mụ Dá Dấn,si cũng bị héo, không may người ấy chết, Miệng hay đòi ăn cá,thì cành si cũng chết và lìa khỏi thân cây Dạ hay đòi ăn cơm, ăn canh,si. Thế là con ngưòi trở thành chủ thể của Miệng hay rành rành dạy bảo.vũ trụ, còn cây si thì thành vật tổ trong tín Mụ ở dưới đất nghe thấp,ngưỡng dân gian Mường. Muốn cất lên trời cao cao. Đọc phần đầu sử thi thần thoại Mường, Tằm ăn tằm lại đẻ,như nghe được âm vang của nước réo sóng Nhẻ4 ăn nhẻ lại trứng.xô, của sấm vang chớp giật, rùng rỢn dữ Cây si là biểu tượng sức sống của vũdằn, tưỏng như vũ trụ đang phải gồng trụ, cây si sinh ra mụ Dá Dấn, nên trongmình chịu đựng sự chuyển động ngả mụ có sức sống, có tầm nhìn vũ trụ, mà vũnghiêng của vạn vật, từ thuở khai ...