Tính xã hội trong vấn đề kết hợp giữa nghiên cứu khoa học và đào tạo đại học - Mai Hà

Bài viết "Tính xã hội trong vấn đề kết hợp giữa nghiên cứu khoa học và đào tạo đại học" trình bày những nét đặc trưng về sự kết hợp giữa hoạt động nghiên cứu khoa học và đào tạo đại học, điều kiện cần và đủ đối với sự kết hợp giữa nghiên cứu khoa học và đào tạo hữu cơ khách quan. Đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn chuyên ngành Xã hội học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tính xã hội trong vấn đề kết hợp giữa nghiên cứu khoa học và đào tạo đại học - Mai Hà90 X· héi häc sè 2 (94), 2006TÝnh x· héi trong vÊn ®Ò kÕt hîp gi÷anghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o ®¹i häc Mai Hµ 1. TÝnh cÊp thiÕt §©y lµ chñ ®Ò ®−îc x· héi ViÖt Nam hiÖn nay bµn rÊt nhiÒu, ®−îc nhiÒu cÊpqu¶n lý khoa häc vµ gi¸o dôc quan t©m [1-3,10-12,19]. Chñ ®Ò nµy l¹i rÊt cÊp thiÕtkhi ë gÇn ng−ìng cöa cña héi nhËp, khi mµ internet ®· ®−a th«ng tin quèc tÕ tíitõng gia ®×nh, ViÖt Nam míi giËt m×nh khi thÊy ®µo t¹o ®¹i häc, lÜnh vùc mµ ®·nhiÒu n¨m chóng ta tù hµo lµ −u viÖt cña chÕ ®é, th× nay ®ang lµ nguy c¬ cña sù tôthËu rÊt c¬ b¶n nÕu nh− kh«ng cã nh÷ng b−íc c¶i tæ m¹nh mÏ [4,6]. Nguy c¬ tôt hËu th× cã thÓ kh«ng ph¶i ai còng nh×n thÊy, v× rÊt khã ®Ó cã®−îc sè liÖu thùc vµ kh¸ch quan. Song, ®iÒu dÔ nhËn thÊy h¬n, lµ ®a sè s¶n phÈm®µo t¹o ®¹i häc cña ViÖt Nam lµ ch−a ®¸p øng nhu cÇu vÒ tr×nh ®é cña thùc tiÔnngay trong n−íc. NÕu xÐt chñ tr−¬ng coi “Gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, ®Çu t− cho gi¸o dôclµ ®Çu t− ph¸t triÓn” vµ khoa häc c«ng nghÖ “lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc ®Ó ®Èy m¹nhc«ng nghiÖp, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc” (xem thªm [1]) th× cã lÏ c©u tr¶ lêi ë ®©y cã lÏ lµ:kh«ng biÕt ®Õn bao giê míi thùc hiÖn ®−îc giÊc m¬ ®Ñp nh− vËy. V× sao vËy? Ph¶ich¨ng, v× ®Êt n−íc chóng ta cßn ph¶i kh¾c phôc hËu qu¶ cña chiÕn tranh? Cßn thiÕukinh phÝ? Cßn qu¸ nhiÒu khã kh¨n cÇn ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi? ThiÕu ®éingò gi¸o viªn? ThiÕu ng−êi tµi? ThiÕu chÝnh s¸ch, c¬ chÕ?... C©u tr¶ lêi ë ®©y lµkh«ng ph¶i v× c¸c nguyªn nh©n võa kÓ trªn. Mµ vÊn ®Ò lµ ë chç chóng ta ®· ®Ó mÊtph−¬ng h−íng chung, vµ do ®ã hoµn toµn thiÕu v¾ng Qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓnGi¸o dôc vµ ®µo t¹o ViÖt Nam (xem thªm [5]). Tr−íc khi ph©n tÝch tiÕp theo, vµ ®Ó tr¸nh sù hiÓu lÇm, trong bµi nµy, t¸c gi¶xin giíi h¹n c¸ch hiÓu mét sè côm tõ nh− sau: - c«ng t¸c ®µo t¹o ë ®©y xin ®−îc giíi h¹n vµ ®−îc hiÓu lµ c«ng t¸c ®µo t¹o®¹i häc; - ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng t¸c ®µo t¹o lµ hai lÜnh vùc ho¹t ®éngt−¬ng ®èi ®éc lËp, nªn sù kÕt hîp gi÷a chóng còng ®−îc hiÓu theo nghÜa t−¬ng ®èi; Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn Mai Hµ 91 - kÕt hîp gi÷a nghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o ®¹i häc mang tÝnh h×nh thøc®−îc hiÓu lµ sù tæng hîp mét c¸ch rêi r¹c thµnh tÝch cña 2 lÜnh vùc nghiªn cøu khoahäc vµ ®µo t¹o ®¹i häc trong cïng mét ®èi t−îng ph©n tÝch: c¸n bé gi¶ng d¹y, tæ bém«n, khoa, tr−êng... vµ thµnh tÝch nµy hÇu nh− kh«ng cã t¸c ®éng tíi viÖc n©ng caochÊt l−îng ®µo t¹o - kÕt hîp gi÷a nghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o ®¹i häc mang tÝnh hiÖu qu¶®Ých thùc vµ kh¸ch quan ®−îc hiÓu lµ mang tÝnh h÷u c¬ kh¸ch quan vµ hç trî chon©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o vµ cho ph¸t triÓn ®¹i häc nãi chung. 2. §Æc tr−ng vÒ sù kÕt hîp ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o 2.1. §Æc tr−ng vÒ tÝnh h÷u c¬ kh¸ch quan KÕt hîp gi÷a nghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o ®¹i häc mang tÝnh h÷u c¬ kh¸chquan cã thÓ coi lµ sù kÕt hîp bÒn v÷ng. TÝnh kh¸ch quan thÓ hiÖn sù kÕt hîp tùnhiªn, cÇn ®Õn nhau, t−¬ng hç cho sù ph¸t triÓn cña nhau, kh«ng g−îng Ðp (kh«ngchØ n»m trong nghÞ quyÕt, kh«ng chØ n»m trong lêi nãi, kh«ng cÇn ph¶i ra mÖnhlÖnh, kh«ng cÇn ph¶i ®éng viªn tinh thÇn yªu n−íc...), mµ ®ã lµ sù kÕt hîp sèng cßn,kh«ng thÓ thiÕu (xem thªm [14]). 2.2. §Æc tr−ng vÒ tÝnh khoa häc cña néi dung vµ ph−¬ng ph¸p ®µo t¹o KÕt qu¶ cña c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn cuéc sèng,®−îc tr×nh bµy thµnh bµi gi¶ng víi tr×nh ®é khoa häc cao h¬n, vµ th«ng qua bµigi¶ng, sinh viªn cã c¬ héi ®−îc tiÕp cËn nhiÒu h¬n víi thùc tiÔn, víi c¸i míi, ®−îccung cÊp nh÷ng lËp luËn míi võa ®−îc h×nh thµnh. Nh÷ng kiÕn thøc míi bao giê còng ®ßi hái ®æi míi liªn tôc ph−¬ng ph¸p gi¶ngd¹y vµ ph−¬ng ph¸p ®µo t¹o. Hai nh©n tè trªn ch¾c ch¾n sÏ t¹o cho sinh viªn sù lý thó t×m tßi, t¹o t− duychñ ®éng vµ kÝch thÝch lao ®éng s¸ng t¹o cña sinh viªn (xem thªm [15]). 2.3. §Æc tr−ng vÒ n¨ng lùc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña thùc tiÔn métc¸ch khoa häc Thùc chÊt cña vÊn ®Ò nµy ®−îc cÊu thµnh bëi 3 yÕu tè: - §éi ngò gi¶ng viªn cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó truyÒn ®¹t vµ sinh viªn ®−îc trang bÞnh÷ng tri thøc c¬ b¶n vµ cËp nhËt; - C¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu trùc cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó chñ ®éng nhËn diÖn, x¸c lËp(thiÕt kÕ), nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña thùc tiÔn ®µo t¹o vµ thùc tiÔn kinhtÕ x· héi; - Th«ng qua kÕt hîp gi÷a nghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o ®¹i häc ë tr×nh ®écao, ®¬n vÞ ®µo t¹o cã ®ñ n¨ng lùc t¹o sù v−ît tréi, lîi thÕ c¹nh tranh cho ®¬n vÞ ®µot¹o, cho cö nh©n ®−îc ®µo t¹o vµ cho nh©n lùc kinh tÕ - x· héi nãi chung. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn92 TÝnh x· héi trong vÊ ...