Tổ chức hoạt động trải nghiệm để rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh trong dạy học Sinh học 11

Năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn vô cùng quan trọng trong quá trình dạy học môn Sinh học ở trường THPT. Bài viết đề cập đến quy trình và các biện pháp tổ chức rèn luyện kỹ năng vận dụng vào thực tiễn qua hoạt động trải nghiệm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổ chức hoạt động trải nghiệm để rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh trong dạy học Sinh học 11 BÁO CÁO KHOA HỌC HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA LẦN THỨ 1 TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM ĐỂ RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VẬN DỤNG KIẾN THỨC VÀO THỰC TIỄN CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC SINH HỌC 11 VÕ THỊ THÙY TRANG 1, PHẠM ĐÌNH VĂN 2, *, LÊ THỊ THU HƯỜNG 3 1 Trường THPT Chuyên Thoại Ngọc Hầu, An Giang 2 Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh * Email: vanpd@hcmue.edu.vn 3 Trường Đại học Đồng Tháp Tóm tắt: Năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn vô cùng quan trọng trong quá trình dạy học môn Sinh học ở trường THPT. Bài viết đề cập đến quy trình và các biện pháp tổ chức rèn luyện kỹ năng vận dụng vào thực tiễn qua hoạt động trải nghiệm. Quy trình gồm 6 bước: (1) Xác định mục tiêu rèn luyện; (2) Xác định nội dung kiến thức cần vận dụng vào thực tiễn; (3) Lựa chọn hoạt động trải nghiệm phù hợp với nội dung kiến thức vận dụng; (4) Thiết kế hoạt động trải nghiệm; (5) Tổ chức thực hiện hoạt động trải nghiệm để rèn luyện KNVD; (6) Đánh giá kết quả thực hiện. Để thực hiện có hiệu quả quá trình rèn luyện trên, chúng tôi đề ra 3 biện pháp: đa dạng hóa các hình thức tổ chức; sử dụng phương tiện dạy học và công nghệ thông tin hợp lý hỗ trợ quá trình HĐTN, và sử dụng các kỹ thuật dạy học phát huy tính tích cực và sáng tạo. Từ khóa: Sinh học 11, kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, hoạt động trải nghiệm trong dạy học. 1. MỞ ĐẦU Quá trình đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo của nước ta đang diễn rất tích cực, từ đổi mới quan điểm, mục tiêu, nội dung chương trình,… đến phương pháp dạy học (PPDH) và hình thức tổ chức dạy học. Nghị quyết 29 của Hội nghị Trung ương lần thứ 8, khóa XI đã khẳng định: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Đa dạng hóa hình thức tổ chức học tập, coi trọng cả dạy học trên lớp và các hoạt động xã hội, trải nghiệm sáng tạo, tập dượt nghiên cứu khoa học”. Để hình thành năng lực cho học sinh (HS) thì ngoài việc trang bị kiến thức còn phải phát triển kỹ năng và giáo dục thái độ cho họ. Một trong những kỹ năng cần thiết phải rèn luyện cho học sinh là kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Với kỹ năng này, HS có thể tiếp thu tri thức một cách có hệ thống, rèn luyện tư duy linh hoạt trong xử lý các tình huống một cách có hiệu quả nhằm hướng đến phát triển năng lực ở học sinh. Qua đó, học sinh có thể chủ động trong học tập và ứng dụng sáng tạo của mình vào trong thực tiễn cuộc sống. Có nhiều cách để rèn luyện kỹ năng vận dụng cho HS, trong đó “học qua trải nghiệm” có nhiều lợi thế trong việc hình thành và phát triển khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn của các em học sinh. Bởi rèn luyện cho học sinh kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn thông qua hoạt động trải nghiệm có các lợi thế sau: - Đáp ứng được yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực người học. 57 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM, ĐẠI HỌC HUẾ - Hoạt động trải nghiệm tạo hứng thú học tập một cách chủ động và tích cực cho học sinh, tạo không khí lớp học sinh động, từ đó đem lại kết quả học tập tốt hơn. - Thông qua hoạt động trải nghiệm, học sinh có thể phát huy tính sáng tạo nhằm hướng đến một kết quả học tập tốt nhất và lấy kinh nghiệm cũ làm nền tảng cho việc hình thành kinh nghiệm mới trong điều kiện sống luôn thay đổi. - Học sinh có thể trực tiếp tham gia vào các hoạt động trải nghiệm, từ đó hình thành nên những kỹ năng cho bản thân, bộc lộ và phát triển những năng lực sẵn có. Phần Sinh học cơ thể thực vật, Sinh học 11 có nhiều nội dung kiến thức ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống hàng ngày, do đó thuận lợi cho quá trình học tập nhằm rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức thông qua các hoạt động trải nghiệm. 2. NỘI DUNG 2.1. Quy trình thiết kế và tổ chức hoạt động trải nghiệm để rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn trong dạy học phần Sinh học cơ thể thực vật, Sinh học 11 Bước 1. Xác định mục ...