Tóm tắt luận án Tiến sĩ Địa lý: Nghiên cứu phân vùng chức năng phục vụ tổ chức không gian quản lý tài nguyên và môi trường tại tỉnh Phú Thọ

Luận án nghiên cứu với mục tiêu xác lập luận cứ khoa học trong phân vùng chức năng và tổ chức không gian quản lý tài nguyên môi trường phục vụ phát triển bền vững tại tỉnh Phú Thọ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Địa lý: Nghiên cứu phân vùng chức năng phục vụ tổ chức không gian quản lý tài nguyên và môi trường tại tỉnh Phú Thọ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ----------------------------- NGÔ QUANG DỰ NGHIÊN CỨU PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG PHỤC VỤ TỔ CHỨC KHÔNG GIAN QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG TẠI TỈNH PHÚ THỌ Chuyên ngành: Địa lý Tài nguyên và Môi trường Mã số: 9440220 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ HÀ NỘI – 2020 Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Người hướng dẫn khoa học 1: PGS.TS. Nguyễn An Thịnh Người hướng dẫn khoa học 2: TS. Nguyễn Diệu Trinh Phản biện 1: … Phản biện 2: … Phản biện 3: …. Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấp Học viện, họp tại Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam vào hồi ... giờ…., ngày … tháng … năm 2020 Có thể tìm hiểu luận án tại: - Thư viện Học viện Khoa học và Công nghệ - Thư viện Quốc gia Việt Nam 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của luận án Phân vùng chức năng (PVCN), quản lý tổng hợp tài nguyên và môi trường (TNMT) là những hướng tiếp cận tổng hợp nhằm giải quyết những thách thức nảy sinh trong quá trình phát triển, duy trì chức năng, dịch vụ thiết yếu của các hệ sinh thái tự nhiên, đảm bảo tính bền vững của các hệ thống tự nhiên và kinh tế xã hội. T nh Ph Thọ thuộc v ng trung du miền n i phía Bắc, có các nguồn lực tự nhiên và nhân văn thuận lợi cho phát triển tổng hợp các ngành kinh tế-xã hội (KTXH). Tuy nhiên hiện nay có nhiều thách thức nảy sinh về quản lý TNMT ảnh hưởng tới phát triển KTXH. Do đó, xây dựng PVCN nhằm tổ chức l nh thổ hợp lý phục vụ quản lý TNMT là một yêu cầu cấp thiết đối với sự phát triển bền vững (PTBV) tại t nh Phú Thọ hiện nay. 2. Mục tiêu nghiên cứu của luận án: Xác lập luận cứ khoa học trong PVCN và tổ chức không gian quản lý TNMT phục vụ phát triển bền vững tại t nh Phú Thọ. 3. Các nội dung nghiên cứu chính của luận án - Tổng quan các công trình nghiên cứu và xác lập cơ sở lý luận về nghiên cứu PVCN và quản lý tổng hợp TNMT cho lãnh thổ cấp t nh. - Phân tích, đánh giá hiện trạng, diễn biến tài nguyên và môi trường t nh Phú Thọ. - PVCN t nh Phú Thọ. - Phân tích, đánh giá định lượng các vấn đề sử dụng và quản lý TNMT tại t nh Phú Thọ. - Tổ chức không gian định hướng quản lý tài nguyên và môi trường tại t nh Phú Thọ. 4. Luận điểm bảo vệ - Luận điểm 1: Hệ thống các đơn vị PVCN lãnh thổ t nh Phú Thọ gồm 2 vùng và 10 tiểu vùng, phản ánh sự phân hóa không gian các hoạt động sử dụng, quản lý sử dụng TNMT; đồng thời tạo nên ộ khung tổ chức không gian quản lý TNMT định hướng PTBV cho l nh thổ cấp t nh. 2 - Luận điểm 2: Phương án tổ chức l nh thổ theo định hướng PVCN lãnh thổ t nh Phú Thọ là sự kết hợp giữa thực trạng phát triển, chức năng sinh thái và quy hoạch, đảm ảo sự hài h a giữa phát triển kinh tế với sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường tại lãnh thổ này. CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN, CƠ SỞ LÝ LUẬN NGHIÊN CỨU PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG PHỤC VỤ TỔ CHỨC KHÔNG GIAN QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG LÃNH THỔ CẤP TỈNH 1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU 1.1.1. Nghiên cứu ngoài nƣớc a) Nghiên cứu phân vùng chức năng - Hướng phân vùng lãnh thổ theo các chức năng tổng hợp nhằm mục tiêu quản lý TNMT: Phân v ng được xem là một cách hiệu quả để quản lý không gian TNMT phục vụ PTBV nhằm th c đẩy các nguồn lực KTXH và điều phối sự tương tác giữa con người và tài nguyên và là cơ sở cho quá trình hoàn thành mục tiêu PTBV trên cơ sở xác định nguyên nhân gây nên biến đổi không gian lãnh thổ. - Hướng phân vùng chức năng lãnh thổ dựa trên nghiên cứu cảnh quan phục vụ quản lý TNMT được tiến hành dựa trên kết quả xác định cấu trúc và chức năng của các HST cảnh quan, nhằm làm sáng tỏ: Mối quan hệ giữa đặc điểm không đồng nhất về cấu trúc cảnh quan với sự phân bố và chuyển hóa các d ng năng lượng vật chất, tạo nên sự khác biệt về không gian của các dịch vụ HST; Xác định ranh giới cụ thể nhằm định hướng sử dụng cho từng vùng lãnh thổ dựa trên phân tích liên hợp các bản đồ thành phần và Lập kế hoạch môi trường ở các cấp quốc gia và các cấp lãnh thổ nhỏ hơn làm cơ sở cho các ước dự đoán, đề xuất biện pháp ứng phó trong định hướng quy hoạch sử dụng đất (SDĐ) ền vững. b) Nghiên cứu quản lý tổng hợp tài nguyên môi trường: Hướng nghiên cứu quản lý tổng hợp TNMT ra đời xuất phát từ thực tế nhiều biện pháp quản lý TNMT truyền thống thất bại trong giải quyết một cách tổng hợp, triệt để những tác động của con người tới môi trường. Quản lý tổng 3 hợp TNMT được phát triển dựa trên tiếp cận mang tính toàn diện để giải quyết các vấn đề nổi cộm về TNMT. Từ thực tiễn nghiên cứu và triển khai đã chỉ ra rằng quản lý tổng hợp TNMT là tiếp cận khoa học phù hợp cho phép giải quyết hiệu quả vấn đề sử dụng tài nguyên thiên nhiên không hợp lý gây suy thoái môi trường và tác động tiêu cực đến nền kinh tế hiện nay. Quản lý tổng hợp TNMT hướng tới một quá trình xây dựng và triển khai các hành động có trách nhiệm về môi trường, tài nguyên thiên nhiên và con người gắn liền với ranh giới của HST, đồng thời cân nhắc các yếu tố chính sách và phát triển để đạt được mục tiêu kinh tế xã hội cụ thể. 1.1.2. Tại Việt Nam Phương pháp luận PVCN chưa được đề cập một cách cụ thể, nhưng trong thực tiễn công tác PVCN đ được thể hiện trong các văn ản pháp quy và trong các nghiên cứu liên quan đến phân v ng môi trường, PVCN môi trường phụ ...