Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Hóa học: Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính chống ung thư của hai loài Xương quạt (Dianella ensifolia) và Côm hải nam (Elaeocarpus hainanensis)

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Hóa học "Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính chống ung thư của hai loài Xương quạt (Dianella ensifolia) và Côm hải nam (Elaeocarpus hainanensis)" được nghiên cứu với mục tiêu: Xác định được thành phần hóa học của hai loài Xương quạt (Dianella ensifolia) và Côm hải nam (Elaeocarpus hainanensis); Đánh giá hoạt tính gây độc tế bào, chống ung thư của các hợp chất phân lập được từ hai loài nghiên cứu; Chất có hoạt tính tốt và có tiềm năng được tiếp tục nghiên cứu tác dụng ở mức độ phân tử.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Hóa học: Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính chống ung thư của hai loài Xương quạt (Dianella ensifolia) và Côm hải nam (Elaeocarpus hainanensis)BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ----------------------------- Bá Thị Châm NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ HOẠT TÍNHCHỐNG UNG THƯ CỦA HAI LOÀI XƯƠNG QUẠT (Dianella ensifolia) VÀ CÔM HẢI NAM (Elaeocarpus hainanensis) Chuyên ngành: Hóa hữu cơ Mã số: 9 44 01 14 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ HÓA HỌC Hà Nội – 2023Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học và Công nghệ- Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.Người hướng dẫn khoa học 1: PGS. TS. Vu Dinh HoangNgười hướng dẫn khoa học 2: PGS. TS. Trinh Thi ThuyPhản biện 1: PGS. TS. Phạm Hữu ĐiểnPhản biện 2: PGS. TS. Phan Văn KiệmPhản biện 3: PGS. TS. Trần Thị MinhLuận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấpHọc viện, họp tại Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn lâmKhoa học và Công nghệ Việt Nam vào hồi … giờ ..’, ngày … tháng… năm 2023Có thể tìm hiểu luận án tại:- Thư viện Học viện Khoa học và Công nghệ- Thư viện Quốc gia Việt Nam 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của luận án Việt Nam có thảm thực vật vô cùng phong phú và đa dạng vềloài do đặc điểm khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm thiên nhiên ưuđãi. Các hợp chất thứ cấp cũng đa dạng về cấu trúc hóa học, đa dạngvề hoạt tính sinh học và cơ chế tác dụng. Thảo dược đã được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh khácnhau từ thời cổ đại. Trong số các loại thuốc chống ung thư thì có đến50% các hợp chất được phân lập hoặc bán tổng hợp từ thiên nhiên vídụ như: Taxol, vinca alkaloid, camptothecin, podophyllotoxins, vàcác dẫn xuất bán tổng hợp của chúng đều là các loại thuốc chống ungthư quan trọng được sử dụng trong điều trị ung thư. Chi Dianella có 30 loài được xác định tính đến hiện tại, nhưngmới chỉ có 9 loài Dianella được nghiên cứu về thành phần hóa học,trong đó loài Xương quạt (Dianella ensifolia) được tập trung nghiêncứu nhiều nhất. Dịch chiết và một số chất sạch của loài đã đượcchứng minh có nhiều hoạt tính quan trọng như kháng viêm, kháng virút, kháng khuẩn, chống ung thư, chống oxy hóa và ức chế enzymtyrosinase/melanogenesis. Loài Côm hải nam (Elaeocarpus hainanensis) thuộc chi Côm(Elaeocarpus), họ Côm (Elaeocarpaceae) đã được nghiên cứu về hóahọc và hoạt tính sinh học. Theo các tài liệu, đến năm 2022, đã tìmthấy 16 chất đều thuộc nhóm terpenoid, trong đó chủ yếu là cáctriterpen cucurbitan. Đáng chú ý các hợp chất triterpen cucurbitanđược tập trung nghiên cứu nhiều về tác dụng sinh học do có hoạt tínhchống ung thư khá thú vị cả về khả năng ức chế và cơ chế tác dụng.Với mục tiêu tìm kiếm các hợp chất có tác dụng chống ung thư đa 2tác dụng và đa cơ chế từ nguồn thực vật Việt Nam, tác giả lựa chọnđề tài luận án “Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tínhchống ung thư của hai loài Xương quạt (Dianella ensifolia) vàCôm hải nam (Elaeocarpus hainanensis)’’. 2. Mục tiêu nghiên cứu của luận án Xác định được thành phần hóa học của hai loài Xương quạt(Dianella ensifolia) và Côm hải nam (Elaeocarpus hainanensis). Đánh giá hoạt tính gây độc tế bào, chống ung thư của cáchợp chất phân lập được từ hai loài nghiên cứu; Chất có hoạt tính tốtvà có tiềm năng được tiếp tục nghiên cứu tác dụng ở mức độ phân tử. 3. Các nội dung nghiên cứu chính của luận án Phân lập các hợp chất từ loài Xương quạt (Dianellaensifolia) và Côm hải nam (Elaeocarpus hainanensis) bằng cácphương pháp sắc ký; Xác định cấu trúc hóa học của các hợp chất phân lập đượcbằng các phương pháp phổ; Thử hoạt tính gây độc tế bào ung thư (cytotoxic) của cáchợp chất phân lập được. Chất có hoạt tính tốt được nghiên cứu tácđộng chống ung thư ở mức độ phân tử. Từ đó tạo cơ sở khoa học vàkiến nghị cho việc nghiên cứu ứng dụng các loài lựa chọn được trongphòng và điều trị bệnh ung thư. Từ đó tạo cơ sở khoa học và kiến nghị cho việc nghiên cứuứng dụng các loài lựa chọn trong phòng và điều trị bệnh ung thư. CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN Luận án đã nêu tổng quan và thông tin tóm tắt: Đặc điểmthực vật, Công dụng trong y học cổ truyền; Thành phần hóa học 3của chi và loài nghiên cứu, như: chi Dianella, loài Dianellaensifolia; và chi Côm (Elaeocarpus), loài Elaeocarpushainanensis. Về hoạt tính của các chất từ các loài trên, luận án đã cập nhậthoạt tính của các hợp chất cucurbitan triterpen là nhóm chất có hoạttính ức chế tế bào ung thư mạnh, gây cảm ứng apoptosis tế bào ungthư, tác dụng hiệp đồng với một số tác nhân hóa trị liệu, tăng hiệuquả điều trị ung thư. CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU2.1. Mẫu thực vật Cây Xương quạt, Cây Côm hải nam, thu tại Việt Nam.2.2. Phương pháp nghiên cứu 2.2.1. Phương pháp phân lập các hợp chất: Bằng sắc ký cột (CC) kết hợp sắc ký lớp mỏng điều chếhoặc HPLC trong trường hợp cần thiết. 2.2.2. Phương pháp xác định cấu trúc hóa học 2.2.2.1. Độ quay cực ([α]D) 2.2.2.2. Phổ hồng ngoại (IR) 2.2.2.3. Phổ khối lượng (MS) 2.2.2.4. Phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR) 2.2.3. . Phương pháp thử nghiệm hoạt tính sinh học 2.2.3.1 Đánh giá hoạt tính gây độc tế bào 2.2.3.2. Phương pháp phân tích số lượng tế bào, chu trình tếbào, xác định cảm ứng tế bào chết theo chương trình apoptosis. 2.2.3.3. Phương pháp xác định biểu hiện một số gen liên quanđến ung thư bằng phương pháp RT-PCR CHƯƠNG 3. THỰC NGHIỆM ...