Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung học phổ thông thông qua dạy học phần Dẫn xuất của hiđrocacbon

Mục đích nghiên cứu của đề tài "Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung học phổ thông thông qua dạy học phần Dẫn xuất của hiđrocacbon" nhằm nghiên cứu vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực (dạy học dự án, dạy học giải quyết vấn đề, dạy học hợp đồng trong dạy học phần Dẫn xuất của hiđrocacbon nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở trường THPT.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trung học phổ thông thông qua dạy học phần Dẫn xuất của hiđrocacbon BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI HOÀNG ĐÌNH XUÂN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀCHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÔNG QUA DẠY HỌC PHẦN DẪN XUẤT CỦA HIĐROCACBON Chuyên ngành: Lí luận và Phương pháp dạy học bộ môn Hóa học Mã số: 9.14.01.11 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Hà Nội - 2021 Công trình được hoàn thành tại: KHOA HÓA HỌC – TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘINgười hướng dẫn khoa học: 1. TS. Nguyễn Đức Dũng 2. PGS.TS. Phạm Văn HoanPhản biện 1: PGS.TS. Cao Cự Giác Trường Đại học VinhPhản biện 2: PGS.TS. Dương Bá Vũ Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí MinhPhản biện 3: PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà Trường Đại học Sư phạm Hà NộiLuận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội vào hồi …..giờ … ngày … tháng… năm… Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:- Thư viện Quốc gia Việt Nam- Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1 MỞ ĐẦU1. Lí do chọn đề tài Ngày nay, trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, giáo dục đóng vai tròthen chốt trong toàn bộ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, là một động lực đưa đất nướcthoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu vươn lên trình độ tiên tiến của thế giới, giáo dục là chìa khoámở cửa tiến vào tương lai. Phát triển năng lực (NL) cho học sinh (HS) là vấn đề rất cần thiết. Chương trình giáo dụcphổ thông tổng thể đưa ra chân dung mới về HS với 5 phẩm chất và 10 NL. HS trong thời đạimới phải hết sức năng động, sáng tạo với những kiến thức đa dạng, những kĩ năng, phẩm chất,NL cần thiết để sống, tồn tại, thích ứng và phát triển. Một trong những NL đáp ứng được nhữngyêu cầu của thực tiễn đặt ra đó là năng lực giải quyết vấn đề (NLGQVĐ) và sáng tạo. Hóa học là một trong những môn học thuộc nhóm môn Khoa học tự nhiên có vai tròquan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục, trong đó có phát triển những NL cầnthiết cho HS, giúp họ có khả năng làm việc chủ động, độc lập và sáng tạo trong thực tiễn.Việc nghiên cứu và áp dụng các phương pháp dạy học (PPDH) tích cực vào trong quá trìnhdạy học hóa học (DHHH) ở trường Trung học phổ thông (THPT) đang là vấn đề hết sức cầnthiết, mang tính thời sự. Trong chương trình môn Hóa học THPT nói chung, phần Dẫn xuấtcủa hiđrocacbon nói riêng, có nhiều nội dung gắn liền với thực tiễn, thuận lợi cho giáo viên(GV) sử dụng các PPDH tích cực, giúp HS tích cực, chủ động sáng tạo trong việc tiếp thuvà vận dụng kiến thức một cách có hiệu quả, qua đó hình thành và phát triển những NL cầnthiết đáp ứng nhu cầu xã hội. Từ những lí do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Phát triển năng lực giải quyếtvấn đề cho học sinh trung học phổ thông thông qua dạy học phần Dẫn xuất củahiđrocacbon”.2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu vận dụng một số PPDH tích cực (dạy học dự án (DHDA), dạy học giảiquyết vấn đề (DHGQVĐ), dạy học hợp đồng (DHHĐ)) trong dạy học phần Dẫn xuất củahiđrocacbon nhằm phát triển NLGQVĐ cho HS, góp phần nâng cao chất lượng DHHH ởtrường THPT.3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu: Quá trình DHHH ở trường THPT. - Đối tượng nghiên cứu: Một số PP, kĩ thuật dạy học tích cực; NLGQVĐ và biện phápphát triển NLGQVĐ cho HS THPT thông qua phần Dẫn xuất của hiđrocacbon. 24. Phạm vi nghiên cứu5. Giả thuyết khoa học Nếu xác định được cấu trúc của NLGQVĐ, vận dụng một số PPDH tích cực (DHDA,DHGQVĐ, DHHĐ) hợp lí và phù hợp với đối tượng HS trong DH phần Dẫn xuất củahiđrocacbon thì sẽ phát triển được NLGQVĐ cho HS, góp phần nâng cao chất lượng DHHHở trường THPT.6. Nhiệm vụ nghiên cứu6.1. Tổng quan cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài: - Nghiên cứu cơ sở lí luận về đổi mới giáo dục phổ thông theo hướng phát triển NL; Cơsở lí luận về NL, NLGQVĐ; Đổi mới PPDH hóa học theo hướng phát triển NL cho HS;...nhằm phát triển NLGQVĐ cho HS. - Điều tra, đánh giá thực trạng việc DHHH ở một số trường THPT hiện nay về vấn đề sửdụng PPDH tích cực và phát triển những NL cần thiết (đặc biệt phát triển NLGQVĐ) cho HS.6.2. Nghiên cứu, phân tích nội dung, cấu trúc chương trình hoá học THPT phần Dẫn xuấtcủa hiđrocacbon.6.3. Nghiên cứu những biện pháp nhằm phát triển NLGQVĐ cho HS.6.4. Nghiên cứu, đề xuất và sử dụng DHDA, DHGQVĐ và DHHĐ nhằm phát triểnNLGQVĐ cho HS.6.5. Xây dựng cấu trúc NLGQVĐ và đề xuất bộ công cụ đánh giá NL này của HS thông quasử dụng PPDH tích cực.6.6. Thiết kế một số kế hoạch dạy học trong phần Dẫn xuất của hiđrocacbon có sử dụngPPDH tích cực nhằm phát triển NLGQVĐ cho HS THPT.6.7. Thực nghiệm sư phạm (TNSP) nhằm kiểm nghiệm tính khả thi và tính hiệu quả củanhững biện pháp đề xuất.7. Phương pháp nghiên cứu7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn7.3. Phương pháp xử lí thông tin8. Đóng góp mới của luận án8.1. Góp phần hệ thống hóa cơ sở lí luận về việc phát triển NLGQVĐ cho HS THPT thôngqua DH bộ môn Hoá học.8.2. Trên cơ sở điều tra 95 GV hóa học ở 23 trường THPT của 13 tỉnh thành trên cả 3 miềnđất nước, đánh giá được thực trạng DHHH theo hướng phát triển những NL cần thiết, đặcbiệt là NLGQVĐ cho HS ở một số trường THPT hiện nay. 38.3. Xác định 10 tiêu chí với 3 mức độ biểu hiện của NLGQVĐ thông qua sử dụng PPDHtích cực. Thiết kế và sử dụng bộ công cụ đánh giá NLGQVĐ của HS thông qua các biệnpháp đề xuất.8.4. Xây dựng được 40 BTHH có nội dung thực tiễn, sử dụng phối ...