Tóm tắt luận án Tiến sĩ Khoa học Giáo dục: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh vùng Tây Bắc trong dạy học phần hóa học phi kim trung học phổ thông

Luận án với mục tiêu nghiên cứu, vận dụng phương pháp dạy học tích cực và bài tập hóa học trong dạy học môn Hóa học nhằm phát triển phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh THPT các tỉnh vùng Tây Bắc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Khoa học Giáo dục: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh vùng Tây Bắc trong dạy học phần hóa học phi kim trung học phổ thông BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI -----    ----- NGUYỄN NGỌC DUYPH¸T TRIÓN N¡NG LùC GI¶I QUYÕT VÊN §Ò Vµ S¸NG T¹O CHO HäC SINH vïng T¢Y B¾C TRONG D¹Y HäC PHÇN HãA HäC PHI KIM TRUNG HäC PHæ TH¤NG Chuyên ngành: LL&PP dạy học bộ môn Hóa học Mã số: 91 40 111 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2020 Công trình được hoàn thành tại: Khoa Hoá học, trường Đại học Sư phạm Hà Nội Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ SỬUPhản biện 1: PGS.TS Đào Thị Việt Anh – Trường ĐHSP Hà Nội 2Phản biện 2: PGS.TS Lê Thị Hồng Hải – Trường ĐHSP Hà NộiPhản biện 3: TS. Vũ Thị Thu Hoài – Trường ĐHGD - ĐHQG Hà NộiLuận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường họp tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội vào hồi … giờ … ngày … tháng … năm 2020 Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: Thư viện Quốc Gia, Hà Nội hoặc Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1 MỞ ĐẦU1. Lý do chọn đề tài Chúng ta đang bước vào thế kỷ XXI- kỷ nguyên mà tri thức, kỹ năng củacon người được coi là yếu tố quyết định đến sự phát triển của xã hội. Giáo dụcvà khoa học công nghệ là động lực thúc đẩy sự phát triển xã hội tri thức. Với sựphát triển kinh tế - xã hội và sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá của nướcta hiện nay, đòi hỏi ngành Giáo dục và Đào tạo phải đổi mới căn bản và toàndiện trong đó chú trọng đến đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) để đào tạonguồn nhân lực năng động, sáng tạo giải quyết được những vấn đề phức hợpcủa thực tiễn cuộc sống, đáp ứng các yêu cầu mục tiêu phát triển, hội nhập củađất nước. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khoá XI về đổi mới căn bản và toàndiện giáo dục và đào tạo có nêu rõ:”Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạyvà học theo hướng hiện đại, phát huy tính tích cực , chủ động, sáng tạo và vậndụng kiến thức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt, mộtchiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tựhọc, tạo cơ sở để nười học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triểnnăng lực.Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đadạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khoá, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnhứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học” [1, tr5]. Chiếnlược phát triển giáo dục 2011-2020 đã nêu giải pháp cụ thể cho giáo dục phổthông “…thực hiện đổi mới chương trình và sách giáo khoa từ sau năm 2015theo định hướng phát triển năng lực học sinh, vừa đảm bảo tính thống nhất trongtoàn quốc, vừa phù hợp với đặc thù mỗi địa phương” Như vậy, giáo dục nước ta từ sau năm 2015 được đổi mới theo địnhhướng phát triển phẩm chất năng lực (NL) người học, đảm bảo hài hoà giữa“dạy chữ”, “dạy người” và định hướng nghề nghiệp. Sự đổi mới giáo dụchướng đến phát triển các NL chung và NL chuyên biệt mà học sinh (HS) cần cóđể sống và phát triển trong xã hội hiện đại. Theo chương trình giáo dục phổ thông, chương trình tổng thể [10], xácđịnh năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo (NLGQVĐ&ST) là một trongnhững NL chung quan trọng cần được hình thành và phát triển cho HS ở mọicấp học thông qua các môn học. NL này là cơ sở để phát triển các NL đặc thùcủa môn Hóa học và các môn khoa học tự nhiên như: NL nhận thức hóa học,NL vận dụng kiến thức và kỹ năng hóa học. Như vậy NLGQVĐ&ST có vai tròquan trọng với HS trong quá trình học tập giải quyết vấn đề (GQVĐ) thực tếcuộc sống và nhận thức thế giới tự nhiên. Việc phát triển NLGQVĐ&ST là yêucầu cấp thiết, quan trọng của các môn học ở mọi cấp học hiện nay. Môn Hóa học cung cấp cho HS những tri thức khoa học phổ thông cơ bảnvề các chất hóa học quan trọng, về những biến đổi của chúng trong tự nhiên vàđời sống sản xuất. Nội dung phần hóa học phi kim trong môn học thường gắn vớicác chất có liên quan đến thực tiễn đời sống hàng ngày (sinh hoạt, canh tác nông 2nghiệp, vật liệu xây dựng,...) rất gần gũi với HS miền núi đặc biệt là trong sảnxuất nông-lâm nghiệp. Những tri thức này rất quan trọng giúp HS có nhận thứcvề thế giới vật chất, góp phần tích cực trong việc phát triển NL nhận thức, NLhành động, hình thành nhân cách, phẩm chất của người lao động mới nhất làNLGQVĐ&ST. Từ thực tiễn dạy học ở các tỉnh vùng Tây Bắc (VTB), chúng tôi thấy rằngHS THPT chủ yếu là con em các dân tộc thiểu số, điều kiện về kinh tế, xã hộicủa địa phương còn nhiều khó khăn dẫn tới chất lượng cuộc sống thấp, khảnăng nhận thức, tính tự lực, chủ động sáng tạo cũng như khả năng giao tiếpbằng tiếng phổ thông còn ...