Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Rèn luyện cho sinh viên kỹ năng xử lý tình huống trong dạy học thực hành thí nghiệm sinh học trung học phổ thông

Luận án "Rèn luyện cho sinh viên kỹ năng xử lý tình huống trong dạy học thực hành thí nghiệm sinh học trung học phổ thông" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu xác định các tình huống trong dạy học thực hành thí nghiệm Sinh học THPT; xác định cấu trúc KN xử lý tình huống từ đó xây dựng quy trình rèn luyện KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học trung học phổ thông cho SV nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo GV Sinh học ở các trường Đại học Sư phạm hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Rèn luyện cho sinh viên kỹ năng xử lý tình huống trong dạy học thực hành thí nghiệm sinh học trung học phổ thông ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ---------- LÊ MINH ĐỨC RÈN LUYỆN CHO SINH VIÊN KỸ NĂNG XỬ LÝ TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM SINH HỌC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Chuyên ngành: Lý luận và Phương pháp dạy học bộ môn Sinh học Mã số: 9140111 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HUẾ - 2022 Luận án được hoàn thành tại Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS. Phan Đức Duy 2. TS. Vũ Đình Luận Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Đại học Huế, họp tại Cơ quan Đại học Huế Vào hồi … giờ … ngày … tháng … năm 2022 Có thể tìm hiểu luận án tại: - Thư viện quốc gia - Trung tâm học liệu Đại học Huế Trung tâm thông tin thư viện trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài ❖ Xuất phát từ nhiệm vụ đổi mới phương pháp dạy học Sinh học ở trường phổ thông Thời lượng dành cho hoạt động thực hành thí nghiệm (THTN) của HS được tăng cường hơn trong chương trình hiện hành và được chú trọng nhiều hơn nữa trong chương trình Giáo dục phổ thông môn Sinh học năm 2018. ❖ Xuất phát từ nhiệm vụ đổi mới chương trình, phương pháp đào tạo giáo viên Trung học phổ thông Việc đổi mới chương trình, nội dung đào tạo giáo viên (GV) tại các trường Sư phạm nhằm đào tạo đội ngũ GV đầy đủ phẩm chất, năng lực, trình độ chuyên môn để thực hiện tốt các yêu cầu đổi mới là việc làm hết sức quan trọng. Tuy nhiên việc rèn luyện cho sinh viên (SV) Sư phạm kỹ năng (KN) xử lý tình huống trong dạy học THTN hiện nay chưa được quan tâm đúng mức. ❖ Xuất phát từ thực trạng dạy học thực hành thí nghiệm Sinh học tại trường Trung học phổ thông (THPT) GV phổ thông hiện nay còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng trong việc thiết kế, tổ chức bài dạy THTN, đặc biệt trong việc xử lý các tình huống nảy sinh trong quá trình dạy học THTN môn Sinh học, ảnh hưởng đến chất lượng dạy học môn Sinh học. 2. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu xác định các tình huống trong dạy học thực hành thí nghiệm Sinh học THPT; xác định cấu trúc KN xử lý tình huống từ đó xây dựng quy trình rèn luyện KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học trung học phổ thông cho SV nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo GV Sinh học ở các trường Đại học Sư phạm hiện nay. 3. Giả thuyết khoa học Nếu xác định được các tình huống có thể xảy ra trong dạy học các bài THTN Sinh học cũng như cấu trúc KN xử lý tình huống và quy trình, biện pháp rèn luyện KN xử lý tình huống trong dạy học các bài THTN Sinh học THPT cho SV thì sẽ hình thành được cho SV KN xử lý tình huống trong dạy học thực hành thí nghiệm Sinh học, nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Sinh học. 2 4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu KN xử lý tình huống trong dạy học THTN; quy trình rèn luyện KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học THPT; tiêu chí và công cụ đánh giá KN xử lý tình huống khi dạy học THTN. 4.2. Khách thể nghiên cứu Quá trình rèn luyện KN dạy học cho SV ở các trường Đại học Sư phạm. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về rèn luyện cho SV KN xử lý tình huống trong dạy học THTN ở trường Đại học Sư phạm. - Nghiên cứu những khó khăn trong dạy học THTN Sinh học ở trường THPT và thực trạng rèn luyện cho SV KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học ở các trường Đại học Sư phạm để làm cơ sở thực tiễn xây dựng quy trình rèn luyện SV KN đó. - Nghiên cứu các tình huống mà GV phổ thông và SV sư phạm thường gặp phải trong dạy học THTN Sinh học. - Thiết kế cấu trúc KN xử lý tình huống dạy học THTN Sinh học làm cơ sở xác định mục tiêu, nội dung, công cụ rèn luyện và kiểm tra đánh giá kết quả rèn luyện cho SV. - Gia công sư phạm các tình huống thường gặp phải trong dạy học THTN Sinh học thành các bài tập làm công cụ để rèn luyện cho SV KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học THPT. - Nghiên cứu đề xuất quy trình rèn luyện cho SV KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học THPT. - Nghiên cứu đề xuất tiêu chí, thang đo, đánh giá mức độ đạt được của KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học THPT. - Thực nghiệm sư phạm để kiểm tra tính đúng đắn của giả thuyết khoa học đã đề xuất. 6. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu lý thuyết; Phương pháp điều tra; Phương pháp chuyên gia; Phương pháp thực nghiệm sư phạm; Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học; Sử dụng phần mềm SPSS 18.0 để xử lý số liệu điều tra và thực nghiệm sư phạm. 3 7. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng rèn luyện KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học THPT của SV Sư phạm và tiến hành thực nghiệm tại 2 trường Đại học Sư phạm TP. HCM và Đại học Sài Gòn. 8. Những đóng góp mới của luận án 8.1. Xác định được thực trạng việc rèn luyện KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học THPT ở các trường Đại học Sư phạm hiện nay. 8.2. Xác định được các tình huống mà GV gặp phải trong dạy học THTN Sinh học THPT. 8.3. Thiết kế được cấu trúc KN xử lý tình huống dạy học THTN Sinh học. 8.4. Đề xuất quy trình và công cụ rèn luyện KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học THPT nhằm nâng cao chất lượng đào tạo GV Sinh học. 8.5. Gia công sư phạm các tình huống thành các bài tập giúp rèn luyện cho SV KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học THPT. 8.6. Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá KN xử lý tình huống trong dạy học THTN Sinh học THPT. 9. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận và ki ...