Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức dạy học chương 'Các định luật bảo toàn' Vật lí 10 trung học phổ thông theo định hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục "Tổ chức dạy học chương “Các định luật bảo toàn” Vật lí 10 trung học phổ thông theo định hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh" được nghiên cứu với mục tiêu là: Lựa chọn được các biện pháp dạy học tích cực, xây dựng được quy trình tổ chức dạy học theo hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh và vận dụng vào dạy học chương “Các định luật bảo toàn” vật lí 10 Trung học phổ thông nhằm góp phần phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức dạy học chương “Các định luật bảo toàn” Vật lí 10 trung học phổ thông theo định hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐỖ HÙNG DŨNG TỔ CHỨC DẠY HỌC CHƯƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN” VẬT LÍ 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SÁNG TẠO CHO HỌC SINH LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. PHAN GIA ANH VŨ 2. TS. QUÁCH NGUYỄN BẢO NGUYÊN HUẾ, 2023 Công trình được hoàn thành tại Trường Đại học Sư phạm – Đại học Huế Người hướng dẫn khoa học: TS. PHAN GIA ANH VŨ TS. QUÁCH NGUYỄN BẢO NGUYÊN Phản biện 1: ……………………………………………….. Phản biện 2: ……………………………………………….. Phản biện 3: ……………………………………………….. Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Đại học Huế họp tại: …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Vào hồi …………… ngày ……… tháng …….. năm ……….. Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thế kỉ XXI là thế kỉ của nền kinh tế dựa vào tri thức. Để hình thành nền kinh tế tri thức thì cần phải phát triển khoa học, công nghệ, giáo dục và đào tạo, trong đó, yếu tố then chốt để phát triển các lĩnh vực nêu trên là nâng cao năng lực sáng tạo của con người. Hơn nữa, bối cảnh hội nhập quốc tế và cách mạng Công nghiệp 4.0 đòi hỏi con người phải có năng lực sáng tạo nhằm tạo ra sự khác biệt chất lượng sản phẩm vật chất và sản phẩm tinh thần. Giáo dục sẽ đóng vai trò then chốt để khai phá và phát triển năng lực sáng tạo ở mỗi con người. Về phát triển năng lực sáng tạo của học sinh trong dạy học môn vật lí gắn liền với việc triển khai thực hiện trong chương trình mới và cũng được nêu rõ: “Giải quyết vấn đề và sáng tạo là một đặc thù của hoạt động tìm hiểu khoa học. Ở môn vật lí, năng lực này được hình thành, phát triển trong đề xuất vấn đề, lập kế hoạch, thực hiện kế hoạch tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ vật lí - những nội dung xuyên suốt từ cấp tiểu học đến cấp trung học phổ thông và được hiện thực hóa thông qua các mạch thực hành, trải nghiệm với các mức độ khác nhau. Năng lực này cũng được hình thành và phát triển thông qua việc vận dụng kiến thức, kĩ năng vật lí để giải quyết các vấn đề thực tiễn”. Đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tối đa sự sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng thực hành, thí nghiệm, ngoại khóa, làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay, … Chính vì vậy, trong thời gian gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo luôn khuyến khích giáo viên sử dụng các phương pháp dạy học tích cực nhằm hoạt động hóa người học, phát huy khả năng tự học và tính sáng tạo cho học sinh. Vật lí là một trong những môn học thuộc nhóm khoa học tự nhiên, có vai trò quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu giáo dục, trong đó có phát triển năng lực nói chung và năng lực sáng tạo cho học sinh nói riêng. Vật lí học đòi hỏi người nghiên cứu phải có kỹ năng quan sát tinh tế, phải khéo léo khi làm thí nghiệm, đồng thời phải có tư duy logic chặt chẽ, biết trao đổi, thảo luận để khẳng định chân lý. Để học tốt môn Vật lí, học sinh phải nắm vững các hiện tượng vật lí, các nguyên lý, định luật vật lí; biết dự đoán kết quả của các thí nghiệm hoặc các hiện tượng; biết vận dụng linh hoạt kiến thức đã học trong các tình huống mới. Điều này đòi hỏi học sinh phải có khả năng sáng tạo và tư duy tốt. Ở chương “Các định luật bảo toàn” vật lí 10 có nội dung phong phú, kiến thức gần gũi với thực tiễn. Các kiến thức này có thể giúp học sinh tham gia các hoạt động sáng tạo, giúp các em có thể tham gia các hoạt động trải nghiệm thực tiễn, làm thí nghiệm kiểm chứng. Đây được xem là điều kiện tốt để giáo viên phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh trong quá trình dạy học. Xuất phát từ những nhận thức và tình hình thực tế ở trên, căn cứ vào các chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, Bộ ngành, nhận thức rõ tầm quan trọng của việc đổi mới PPDH và ý nghĩa của việc phát triển năng lực nói chung và năng lực sáng tạo nói riêng thông qua quá trình dạy học, nhằm góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng dạy học vật lí ở bậc THPT, chúng tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Tổ chức dạy học chương “Các định luật bảo toàn” vật lí 10 THPT theo định hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh”. 2. Mục tiêu nghiên cứu 1 Lựa chọn được các biện pháp dạy học tích cực, xây dựng được quy trình tổ chức dạy học theo hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh và vận dụng vào dạy học chương “Các định luật bảo toàn” vật lí 10 Trung học phổ thông nhằm góp phần phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh. 3 ...