Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức dạy học trải nghiệm trong môn Giáo dục công dân cấp trung học cơ sở ở Hà Nội

Mục đích nghiên cứu của tóm tắt luận án "Tổ chức dạy học trải nghiệm trong môn Giáo dục công dân cấp trung học cơ sở ở Hà Nội" là đề xuất các nguyên tắc và biện pháp tổ chức dạy học trải nghiệm trong môn Giáo dục công dân cấp trung học cơ sở tại Hà Nội góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn GDCD theo chương trình GDPT mới ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức dạy học trải nghiệm trong môn Giáo dục công dân cấp trung học cơ sở ở Hà Nội BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI ---------- ĐÀO THỊ HÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM TRONGMÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN CẤP TRUNG HỌC CƠ SỞ Ở HÀ NỘIChuyên ngành: LL&PP dạy học bộ môn Giáo dục chính trịMã số: 9.14.01.11 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đào Thị Ngọc Minh HÀ NỘI - 2024 Công trình được hoàn thành tại TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘINgười hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đào Thị Ngọc MinhPhản biện 1: GS.TS. Nguyễn Thị Mỹ Lộc Trường Đại học Giáo dục - ĐHQG Hà NộiPhản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Dục Quang Trường ĐHSP Hà Nội 2Phản biện 3: PGS.TS Vũ Thị Lan Anh Trường ĐHSP Hà Nội Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường họp tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội vào hồi …..giờ … ngày … tháng… năm… Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: Thư viện Quốc Gia, Hà Nội hoặc Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Quan điểm giáo dục “học đi đôi với hành”, “lý thuyết gắn liền với thực tiễn” đã đượccác nhà giáo dục đề cập đến từ rất sớm để khẳng định vai trò của việc tổ chức hoạt độngthực hành và vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. Khổng tử đãtừng nói “Những gì tôi nghe, tôi sẽ quên. Những gì tôi thấy, tôi sẽ nhớ. Những gì tôi làm, tôisẽ hiểu”[139]. Hay Xôcrat cũng đồng quan điểm đó khi cho rằng: “Người ta phải học bằngcách làm một việc gì đó, với những điều bạn nghĩ là mình biết, bạn sẽ thấy không chắc chắncho đến khi làm nó”[139]. Những tư tưởng đó chính là cơ sở cho triết lí giáo dục thông quatrải nghiệm. Ngày nay, học qua trải nghiệm đang được áp dụng rộng rãi trên phạm vi toànthế giới và trở thành xu hướng giáo dục toàn cầu trong thời gian tới. Ở nước ta hiện nay, sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 và xuthế toàn cầu hóa đã tạo ra những thay đổi vượt bậc trên mọi mặt của đời sống xã hội nóichung và giáo dục nói riêng. Nền giáo dục nước ta đang có sự chuyển biến căn bản và toàndiện từ việc chủ yếu tập trung vào trang bị kiến thức sang phát triển phẩm chất và năng lựccho người học, nhấn mạnh đến việc vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tiễn,tăng cường DHTN. Nghị quyết Hội nghị trung ương 8 khóa XI của BCHTW đã nêu “Tiếptục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực,chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụáp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tựhọc, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực.Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạtđộng xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học...” [4]. Trong Chương trình giáo dục phổthông năm 2018 DHTN cũng được đề cập đến như một định hướng đổi mới giáo dục ở tấtcả các môn học nói chung và môn Giáo dục công dân nói riêng. Điều đó chứng tỏ DHTNđang được nhấn mạnh trong giáo dục Việt Nam hiện nay. Môn GDCD ở trường THCS là môn học bắt buộc, giữ vai trò chủ đạo trong giáo dục đạođức, phẩm chất, nhân cách cho học sinh. Môn học góp phần hình thành và phát triển ở học sinhcác phẩm chất chủ yếu, các năng lực chung và các năng lực đặc thù bao gồm: “năng lực điềuchỉnh hành vi, năng lực phát triển bản thân, năng lực tìm hiểu và tham gia các hoạt động kinh tế-xã hội” [19]. Chương trình môn GDCD được xây dựng dựa trên 4 mạch nội dung: “giáo dụcđạo đức, giáo dục kĩ năng sống, giáo dục kinh tế và giáo dục pháp luật” [19]. Đây là nhữngnội dung giáo dục rất gần gũi, gắn liền với đời sống thực tiễn của HS giúp HS có nhiều cơhội để vận dụng kiến thức vào trong thực tiễn cuộc sống cũng như liên hệ, học tập từ thựctiễn để bài học trở nên phong phú, có ý nghĩa hơn. Thực hiện mục tiêu phát triển phẩmchất và năng lực cho HS, việc dạy học môn học không dừng lại ở chỗ trang bị kiến thức líthuyết cho người học mà quan trọng hơn là giúp người học điều chỉnh hành vi theo hướngtích cực và phát triển bản thân phù hợp với những chuẩn mực đạo đức, những quy địnhcủa pháp luật. Vì vậy, việc DH môn học đòi hỏi phải gắn lí thuyết với thực tiễn, tạo cơ hộicho học sinh được trực tiếp tham gia vào các hoạt động học tập, có nghĩa là cần thiết phảitổ chức DHTN trong môn học. Đó cũng chính là yêu cầu được nhấn mạnh về định hướngđổi mới phương pháp trong Chương trình môn GDCD 2018 với nội dung“chú trọng tổchức, hướng dẫn các hoạt động để học sinh khám phá, phân tích, khai thác thông tin, xử lýtình huống thực tiễn” và “coi trọng tổ chức các HĐTN để học sinh tự phát hiện, chiếmlĩnh kiến thức mới”[19, tr53]. Hiện nay, việc dạy học môn GDCD theo chương trình GDPT mới đã triển khai được 3năm học, GV đã tiếp cận với việc dạy học phát triển năng lực, phẩm chất, đã có những đổimới trong dạy học môn học tuy nhiên GV vẫn ít chú trọng tới tổ chức HĐTN dẫn đến chất 2lượng dạy học còn hạn chế, học sinh chưa thực sự hứng thú và yêu thích môn học. Ngay cảở Hà Nội, nơi được xem là có điều kiện cơ sở vật chất tốt, trình độ của học sinh tương đốicao, phù hợp với việc vận dụng DHTN thì việc tổ chức DHTN trong môn học chưa đượcthực hiện thường xuyên và hiệu quả chưa cao. Điều đó xuất phát từ nhiều nguyên nhân songmột trong số những nguyên nhân cơ bản đến từ phía giáo viên là do giáo viên chưa hiểu ...