Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Xây dựng môi trường học tập nội dung thống kê ở trường trung học phổ thông theo hướng rèn luyện kỹ năng suy luận thống kê cho học sinh

Luận án "Xây dựng môi trường học tập nội dung thống kê ở trường trung học phổ thông theo hướng rèn luyện kỹ năng suy luận thống kê cho học sinh" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu về quan điểm, nguyên tắc, vị trí và vai trò của nội dung thống kê và các yêu cầu cần đạt được của học sinh trong xây dựng chương trình toán phổ thông. Từ đó xây dựng môi trường học tập nội dung thống kê nhằm rèn luyện cho học sinh kỹ năng suy luận thống kê thông qua quá trình dạy học ở trường THPT.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Xây dựng môi trường học tập nội dung thống kê ở trường trung học phổ thông theo hướng rèn luyện kỹ năng suy luận thống kê cho học sinh BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH --------------- HOÀNG LÊ MINH XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP NỘI DUNG THỐNG KÊ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO HƯỚNG RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SUY LUẬN THỐNG KÊ CHO HỌC SINH Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Toán Mã số: 9140111 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGHỆ AN, 2023 Công trình được hoàn thành tại Trường Đại học Vinh Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS. Nguyễn Chiến Thắng 2. GS.TS. Nguyễn Văn Quảng Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án cấp Trường tại Trường Đại học Vinh vào hồi … giờ …. ngày …. tháng … năm 2023 Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: 1. Thư viện Quốc gia, Hà Nội 2. Trung tâm Thông tin - Thư viện Nguyễn Thúc Hào, Trường Đại học Vinh MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Sự quan trọng của thống kê và kỹ năng suy luận thống kê đối với mỗi cá nhân đã được các nhà giáo dục toán của Việt Nam khẳng định thông qua nội dung chương trình môn Toán năm 2018 với những yêu cầu mà HS cần đạt được sau khi hoàn thành chương trình phổ thông là “Hoàn thiện khả năng thu thập, phân loại, biểu diễn, phân tích và xử lý dữ liệu thống kê; sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu thống kê thông qua các số đặc trưng đo xu thế trung tâm và đo mức độ phân tán cho mẫu số liệu không ghép nhóm và ghép nhóm; sử dụng các quy luật thống kê trong thực tiễn; nhận biết các mô hình ngẫu nhiên, các khái niệm cơ bản của xác suất và ý nghĩa của xác suất trong thực tiễn” (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2018). Trong quá trình triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, những người đang công tác trong ngành giáo dục sẽ cần nhiều nhà khoa học cùng nghiên cứu, trao đổi để có thể góp phần thực hiện thành công nhiệm vụ đổi mới giáo dục mà xã hội giao trách nhiệm. Trong công trình này chúng tôi tập trung nghiên cứu các tri thức về kỹ năng suy luận thống kê trên đối tượng là học sinh trung học phổ thông, các biểu hiện và mức độ của kỹ năng suy luận thống kê, năng lực suy luận thống kê mà các em cần được hình thành và phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu công việc tương lai cũng như sẵn sàng ứng phó với những tình huống xuất hiện trong cuộc sống thực tiễn có liên quan đến số liệu thống kê. Chúng tôi cũng nghiên cứu để thiết kế và đề xuất một môi trường học tập nội dung thống kê hình thành từ các biện pháp sư phạm nhằm góp phần rèn luyện kỹ năng suy luận thống kê cho học sinh. Với các lý do trên chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu “Xây dựng môi trường học tập nội dung thống kê ở trường trung học phổ thông theo hướng rèn luyện kỹ năng suy luận thống kê cho học sinh”. 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Nghiên cứu xây dựng môi trường học tập nội dung thống kê nhằm rèn luyện cho học sinh kỹ năng suy luận thống kê thông qua quá trình dạy học ở trường THPT. Nghiên cứu về quan điểm, nguyên tắc, vị trí và vai trò của nội dung thống kê và các yêu cầu cần đạt được của học sinh trong xây dựng chương trình toán phổ thông. Từ đó xây dựng môi trường học tập nội dung thống kê nhằm rèn luyện cho học sinh kỹ năng suy luận thống kê thông qua quá trình dạy học ở trường THPT. 3. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN 3.1. Về mặt lý luận - Hệ thống hóa được các vấn đề lý luận liên quan đến giáo dục thống kê trong trường phổ thông, đặc biệt về hiểu biết, suy luận và tư duy thống kê. - Đề xuất được một quan niệm về kỹ năng suy luận thống kê của học sinh trung học phổ thông và các biểu hiện của kỹ năng này. - Đề xuất được một quan niệm về môi trường dạy học rèn luyện kỹ năng suy luận thống kê và các thành phần cốt lõi của môi trường này. - Đề xuất Rubric các mức độ của biểu hiện kỹ năng suy luận thống kê của học sinh. - Đề xuất được các biện pháp sư phạm nhằm tạo môi trường học tập thống kê theo hướng rèn luyện kỹ năng suy luận thống kê cho HS. 3.2. Về mặt thực tiễn - Có thể hỗ trợ GV trong việc tổ chức dạy học nội dung thống kê ở trường THPT với kỳ vọng nâng cao hiệu quả dạy học. - Việc vận dụng các biện pháp sư phạm đã đề xuất trong luận án vào thực tiễn dạy học sẽ góp phần đổi mới PPDH và đạt được mục tiêu dạy học thống kê ở trường THPT. 4. CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN Luận án bao gồm các phần: Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, và 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc rèn luyện kỹ năng suy luận thống kê cho học sinh THPT Chương 2. Xây dựng môi trường học tập theo hướng rèn luyện kỹ năng suy luận thống kê cho học sinh THPT Chương 3. Thực nghiệm sư phạm. 2 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SUY LUẬN THỐNG KÊ CHO HỌC SINH THPT 1.1. Tổng quan những công trình nghiên cứu về dạy học thống kê 1.2. Đặc trưng tri thức luận của thống kê 1.2.1. Sơ lược lịch sử về thống kê 1.2.2. Mối quan hệ giữa Thống kê và Xác suất 1.2.2.1. Xác suất 1.2.2.2. Thống kê 1.2.2.3. Mối quan hệ giữa thống kê và xác suất Có thể nói Lý thuyết xác suất tạo nên cơ sở lý luận cho thống kê. Nếu tách rời Lý thuyết xác suất khỏi Thống kê thì Thống kê sẽ mất đi nhiều kết quả quan trọng do phần Thống kê suy diễn mang lại: lúc đó, người ta chỉ dừng ở mức độ thực nghiệm, không khái quát hóa được cho tổng thể. Mà như thế thì Thống kê sẽ không còn giữ được giá trị to lớn của mình, đặc biệt là đối với các vấn đề thực tiễn. Người ta sẽ không thể dùng Thống kê như một công cụ đắc lực, sắc bén để phân tích, dự đoán, nhằm đưa ra được những nhận định đúng đắn và cần thiết. Tuy nhiên, quan hệ giữa Lý thuyết xác suất và Thống k ...