Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Chính sách đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư trong các dự án thủy điện vùng núi phía Bắc

Nghiên cứu đánh giá thực trạng kết quả các chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội và tác động của thực hiện chính sách đến công tác tái định cư các dự án thủy điện phía Bắc thông qua nghiên cứu dự án thủy điện Sơn La giai đoạn 2005 đến nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Chính sách đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư trong các dự án thủy điện vùng núi phía Bắc12PHẦN MỞ ĐẦUmột cách có hệ thống đánh giá ảnh hưởng của việc thực hiện các chính sách đầutư phát triển cho vùng tái định cư đến kết quả công tác tái định cư trong thực tế,sau khi các hộ gia đình đã chuyển về nơi ở mới chứ không phải những báo cáokhi lập dự án. Từ căn cứ của kết quả nghiên cứu để đề xuất những phươnghướng, giải pháp nhằm hoàn thiện các chính sách đầu tư phát triển cho các dự ántái định cư thủy điện, nâng cao chất lượng chính sách và những giải pháp choviệc cải thiện đời sống người dân chịu ảnh hưởng từ các dự án thủy điện, đặcbiệt là các khu vực còn nhiều khó khăn, đa dạng các thành phần dân tộc thiểu sốnhư vùng núi phía Bắc. Do đó, nghiên cứu sinh lựa chọn đề tài “Chính sáchđầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng tái định cư trong các dự án thủy điệnvùng núi phía Bắc (Nghiên cứu trường hợp dự án thủy điện Sơn La)” choluận án tiến sĩ của mình.3. Mục tiêu nghiên cứuThứ nhất, hệ thống hóa và làm sáng tỏ cơ sở lý luận về chính sách đầu tưphát triển kinh tế xã hội vùng tái định cư các dự án thủy điện. Những vấn đề liênquan đến tái định cư dự án thủy điện và ảnh hưởng của các chính sách đầu tưphát triển kinh tế xã hội tới kết quả công tác tái định cư dự án thủy điện.Thứ hai, nghiên cứu đánh giá thực trạng kết quả các chính sách đầu tư pháttriển kinh tế xã hội và tác động của thực hiện chính sách đến công tác tái địnhcư các dự án thủy điện phía Bắc thông qua nghiên cứu dự án thủy điện Sơn Lagiai đoạn 2005 đến nay (2016).Thứ ba, thiết lập mô hình nghiên cứu ảnh hưởng của các chính sách đầu tưphát triển kinh tế xã hội tới kết quả công tác tái định cư các dự án án thủy điệntiếp cận ở khía cạnh cảm nhận của các hộ gia đình chịu ảnh hưởng từ dự án táiđịnh cư.Thứ tư, đóng góp một số ý kiến nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực của cácchính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội vùng tái định cư các dự án thủy điệnvùng núi phía Bắc.4. Câu hỏi nghiên cứuCác câu hỏi nghiên cứu chính được xác định bao gồm:Một là, kết quả thực hiện các chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội vàkết quả công tác tái định cư cho dự án thủy điện vùng núi phía Bắc hiện nay nhưthế nào (thông qua dự án tái định cư thủy điện Sơn La)?Hai là, những chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội chính nào có ảnhhưởng đến kết quả công tác tái định cư qua nghiên cứu trường hợp dự án thủyđiện Sơn La?Ba là, mức độ ảnh hưởng của các chính sách đầu tư phát triển kinh tế xã hội1. Giới thiệu luận ánNghiên cứu của luận án tập trung vào đánh giá ảnh hưởng của các chínhsách đầu tư phát triển kinh tế xã hội cho vùng tái định cư tới kết quả công tác táiđịnh cư các dự án thủy điện. Luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về các chínhsách đầu tư phát triển kinh tế xã hội, chỉ ra đặc điểm riêng của tái định cư thủyđiện và xây dựng mô hình đánh giá ảnh hưởng của các chính sách đầu tư pháttriển tới kết quả tái định cư ở khía cạnh khảo sát các hộ gia đình chịu ảnh hưởngtừ dự án.2. Tính cấp thiết của đề tàiĐiện năng có vai trò rất quan trọng trong sự phát triển kinh tế của các quốcgia, đặc biệt là các nước đang trong quá trình công nghiệp hóa đất nước. Tại ViệtNam nhu cầu điện năng tăng trung bình 10%/năm và tiếp tục tăng trong tương lai(Tổng sơ đồ điện VI), điều này đặt ra yêu cầu phải phát triển các nhà máy điệntrong đó có các nhà máy thủy điện để đáp ứng nhu cầu điện năng cho phát triểnkinh tế. Việc phát triển các dự án thủy điện lại kéo theo vấn đề di dân, tái định cưcho cư dân địa phương đảm bảm việc phát triển bền vững và dài hạn.Việc xây dựng các con đập cho các dự án thủy điện có ảnh hưởng lớn đếncộng đồng dân cư địa phương. Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy ảnh hưởngcủa các dự án thủy điện tới các cộng đồng địa phương chịu ảnh hưởng rất khácnhau cả tích cực (Nakayama & cộng sự, 1999; Agnes & cộng sự, 2009) và tiêucực (Bartalome & cộng sự, 2000; Cernea, 2003). Điều này đặt ra yêu cầu phảicó những cân nhắc cẩn trọng khi triển khai các dự án thủy điện, thực hiện tốt cácchính sách đầu tư phát triển cho vùng tái định cư để đảm bảo ổn định đời sốngvà phát triển kinh tế cho vùng tái định cư.Trong thực tế, bên cạnh những thành quả đạt được khi triển khai các dựán thủy điện thì quá trình tái định cư cho người dân cũng gặp những khó khănnhất định. Mặc dù trên nguyên tắc thực hiện dự án tái định cư đảm bảo ngườidân vùng tái định cư có đời sống tốt hơn nơi ở cũ ở các dự án thủy điện trong đócó dự án thủy điện Sơn La. Tuy nhiên, trong thực tế đã xuất hiện việc các hộ giađình bỏ nơi tái định cư trở lại nơi sinh sống cũ hoặc đi nơi khác (Báo điện tử ĐàiTiếng nói Việt Nam, 2016). Đây là tín hiệu cho thấy có dấu hiệu việc thực hiệncác chính sách đối với các nhóm di dân tái định cư chưa đạt được mục tiêu đặtra, đặc biệt là các chính sách đầu tư phát triển vùng tái định cư như các chínhsách về phát triển hạ tầng sả ...