Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế phát triển: Phát triển nguồn nhân lực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa của tỉnh Thái Nguyên trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0

Mục tiêu nghiên cứu của luận án nhằm đánh giá thực trạng phát triển nguồn nhân lực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa của tỉnh Thái Nguyên trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, từ đó đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường phát triển nguồn nhân lực trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế phát triển: Phát triển nguồn nhân lực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa của tỉnh Thái Nguyên trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM PHÙNG TRẦN MỸ HẠNHPHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CHO DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA CỦA TỈNH THÁI NGUYÊN TRONG BỐI CẢNH CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 Ngành: Kinh tế phát triển Mã số: 9 31 01 05 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2020Công trình hoàn thành tại: HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAMNgười hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Mai Thanh CúcPhản biện 1: PGS.TS. Trần Xuân Cầu Trường Đại học Kinh tế quốc dânPhản biện 2: TS. Vũ Ngọc Huyên Học viện Nông nghiệp Việt NamPhản biện 3: PGS.TS. Trần Hữu Dào Trường Đại học Lâm Nghiệp Việt NamLuận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng Đánh giá luận án cấp Học viện họp tại: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Vào hồi......giờ......phút, ngày...... tháng..... năm 2020Có thể tìm hiểu luận án tại: Thư viện Quốc gia Việt Nam Thư viện Lương Định Của - Học viện Nông nghiệp Việt Nam PHẦN 1. MỞ ĐẦU1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) dựa trên các lĩnh vựcchính về kỹ thuật số, công nghệ sinh học, robot,… là nền tảng cho nền kinh tếchuyển đổi từ việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên, nguồn nhân lực chi phíthấp sang nền kinh tế tri thức; tạo ra bước đột phá về khoa học công nghệ vàtrang thiết bị máy móc trong sản xuất; từ đó sẽ tạo ra những thay đổi vô cùnglớn về cung - cầu lao động. Sự phát triển của cuộc CMCN 4.0 đang đòi hỏinhững thay đổi về nguồn nhân lực do vai trò vô cùng quan trọng cho sự tồntại và phát triển của mỗi quốc gia, mỗi doanh nghiệp nói chung và doanhnghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) nói riêng khi các DNNVV chiếm đến 99,43%tổng số doanh nghiệp Việt Nam (Tổng cục Thống kê, 2019). Trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0, với những bước đột phá về khoa họccông nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) nhưng nguồn nhân lực vẫn đóng vai trò vôcùng quan trọng trong quá trình phát triển và là chủ thể chính trong nền kinhtế của mỗi quốc gia. Phát triển nguồn nhân lực chính là yếu tố bảo đảm chắcchắn nhất cho sự phát triển, thịnh vượng của mỗi quốc gia, mỗi doanh nghiệp.Đầu tư cho nguồn nhân lực là đầu tư mang tính chiến lược, là cơ sở vững chắccho sự phát triển bền vững. Mọi hoạt động của doanh nghiệp nói chung, nhấtlà DNNVV dù có sự trợ giúp của máy móc hay trí tuệ nhân tạo nhưng vẫn dựatrên sự điều hành của nguồn nhân lực. Các công việc như phân tích, dự báonhu cầu thị trường, chiến lược, kế hoạch kinh doanh cùng với sự chuyển giaocông nghệ, vận hành máy móc thiết bị... đều dưới sự điều hành và thực hiệncủa nhân lực. Vì vậy dù khoa học kỹ thuật tiến bộ nhanh chóng, các máy móc,thiết bị hiện đại ra đời nhưng nguồn nhân lực vẫn là chủ thể chính để điềukhiển và vận hành, nếu không có nhân lực thì các quốc gia và tổ chức cũngnhư các DNNVV không thể đảm bảo cho sự phát triển bền vững và lâu dài. Nguồn nhân lực Việt Nam đang trong thời kỳ “dư lợi dân số” hay “dânsố vàng” - chính là cơ hội lớn cho mỗi DNNVV nếu biết tận dụng hiệu quảnguồn nhân lực dồi dào này, đồng thời cũng tạo ra áp lực mạnh mẽ trong việcđảm bảo công ăn việc làm, đáp ứng nhu cầu học tập, đào tạo, nâng cao chấtlượng nguồn nhân lực. Cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi nguồn nhân lực cóchất lượng ngày càng cao để biến những thách thức thành cơ hội, nguồn nhânlực trong bối cảnh mới cần có những kiến thức và kỹ năng mới để có thể tìmra cơ hội việc làm. Những kỹ năng cần thiết cho nguồn nhân lực để sẵn sàngtham gia cuộc CMCN 4.0 sẽ là kỹ năng giải quyết vấn đề phức tạp, tư duyphản biện, sáng tạo, quản lý nguồn lực con người, đánh giá và đưa ra quyếtđịnh, linh hoạt trong công việc. 1 Theo Manpowergroup Solutions (2018) chỉ ra chỉ số nguồn nhân lựccủa Việt Nam đứng thứ 62 trên thế giới và thứ 14 ở khu vực Châu Á TháiBình Dương; chỉ 5% lao động thành thạo tiếng Anh và chỉ 10,4% là lao độngcó tay nghề cao. Trong báo cáo do World Economic Forum (2018) công bố,trong tổng số 100 quốc gia, Việt Nam rơi vào nhóm các quốc gia chưa sẵnsàng cho cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4; chất lượng nguồn nhân lựcxếp thứ 70 và các chỉ số liên quan đến đổi mới và chất lượng nguồn nhân lựcở mức rất thấp. Trong khi đó, trên thế giới, chất lượng nguồn nhân lực trongtrong sản xuất công nghiệp cũng như trong nông nghiệp được áp dụng nhữngtiến bộ về khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến; do đó lao động chân taykhông còn được đánh giá cao, việc áp dụng những tiến bộ khoa học đã tạo ranhững sản phẩm công nghiệp có năng suất lớn và chất lượng tốt. Trong nộidung chỉ thị 16/CT-TTg ngày 04/05/2017 của Thủ tướng Chính phủ (2017a)đã chỉ ra rằng:“Việt Nam sẽ phải đối mặt những thách thức, tác động tiêu cựcnhư: Sự tụt hậu về công nghệ, suy giảm sản xuất, kinh doanh; dư thừa laođộng có kỹ năng và trình độ thấp gây phá vỡ thị trường lao động truyềnthống, ảnh hưởng tới tình hình kinh tế xã hội đất nước; mất an toàn, an ninhthông tin, xâm phạm bản quyền, thiếu hụt nguồn nhân lực trình độ cao. Mặtkhác có khả năng xuất hiện làn sóng đẩy công nghệ lạc hậu từ các nước pháttriển sang các nước đang phát triển và chậm phát triển”. Thái Nguyên là tỉnh trung du miền núi phía Bắc với 97,07% DNNVVđóng một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế xã hộicủa tỉnh, tạo công ăn việc làm cho nguồn nhân lực của tỉnh cũng như các tỉnhtrung du miền núi phía Bắc. Bên cạnh đó, tỉnh Thái Nguyên có số lượng cáccơ sở giáo dục đào tạo chuyên nghiệp và dạy nghề nhiều thứ 3 cả nước nênviệc đào tạo nguồn nhân lực là điều kiện thuận lợi cho các hoạt động học tập,nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh CM ...