Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Quản lý tài nguyên nước dựa vào cộng đồng: Nguyên cứu sự tham gia của cộng đồng trong quản lý tài nguyên nước tại Hồ Thác Bà, tỉnh Yên Bái

Luận án được nghiên cứu với mục tiêu nhằm nghiên cứu và tổng quan lý luận về quản lý tài nguyên nước có sự tham gia của cộng đồng, phân tích hiện trạng sự tham gia của cộng đồng vào quản lý tài nguyên nước,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Quản lý tài nguyên nước dựa vào cộng đồng: Nguyên cứu sự tham gia của cộng đồng trong quản lý tài nguyên nước tại Hồ Thác Bà, tỉnh Yên Bái MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của nghiên cứu nghiên cứu này chưa nghiên cứu dưới góc độ động cơ, hành vi của cộng đồng. Luận án này dự kiến sẽ tìm hiểu hành vi, mức độ tham Quản lý tài nguyên nước (TNN) trong bối cảnh hiện nay gia của cộng đồng hiện tại vào hoạt động quản lý TNN bằng cách đang phải đối mặt với nhiều vấn đề phức tạp, đòi hỏi phải áp dụng tiếp cận hành vi với địa bàn được chọn là vùng hồ Thác Bà, tỉnh Yên cách tiếp cận quản lý tổng hợp TNN. Không nằm ngoài xu hướng Bái vì vùng này có lợi thế là chỉ trong vùng hồ đã có rất nhiều người chung của thế giới, Việt Nam đã bắt đầu chuyển sang tiếp cận quản với các mục đích sử dụng nước rất khác nhau. Nghiên cứu dự kiến sẽ lý tổng hợp TNN khi Luật TNN sửa đổi có hiệu lực vào năm 2013; tìm hiểu hành vi tham gia quản lý bằng lý thuyết quản lý có sự tham trong đó khẳng định sự cần thiết phải có sự tham gia của cộng gia của cộng đồng. Đồng thời, thông qua mô hình hành vi, luận án sẽ đồng khi thực hiện quản lý tổng hợp TNN ở Việt Nam. Tuy nhiên, phân tích các nhân tố tác động đến hành vi tham gia của họ. cộng đồng là một khái niệm rộng lớn, gồm nhiều thành phần khác 2. Mục tiêu nghiên cứu nhau. Cộng đồng sử dụng một nguồn nước có thể gồm các hộ gia Mục tiêu nghiên cứu chung của luận án là đánh giá sự tham đình, doanh nghiệp, tổ chức... có tác động, liên quan đến TNN. Luận gia quản lý TNN của cộng đồng vùng hồ Thác Bà, tỉnh Yên Bái, xác án này chỉ nghiên cứu sự tham gia của cộng đồng vào quản lý TNN định các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi tham gia của họ, từ đó đề ra ở cấp độ hộ gia đình, không xét đến hành vi của các tổ chức, doanh giải pháp tăng cường sự tham gia của trong quản lý TNN. nghiệp. Các mục tiêu cụ thể: Muốn có sự tham gia của cộng đồng vào quá trình quản lý • Nghiên cứu và tổng quan lý luận về quản lý TNN có sự tham • Phân tích hiện trạng sự tham gia của cộng đồng vào quản lý • Xác định các nhân tố tác động đến hành vi tham gia vào cũng đòi hỏi phải hiểu được động cơ hành vi tham gia của cộng đồng. Tiếp cận kinh tế học hành vi sẽ giúp bổ sung được cái nhìn gia của cộng đồng. mới hơn đối với hành vi của các cá nhân bắt nguồn từ lý do xã hội. Các lý thuyết nghiên cứu về hành vi cho rằng có thể dự đoán hành vi TNN tại hồ Thác Bà, tỉnh Yên Bái. của cá nhân thông qua tìm hiểu những yếu tố thái độ, giá trị, nhận thức… của người đó. Ngoài ra, hành vi lại chịu sự chi phối bởi các yếu tố kinh tế - xã hội như: giới tính, lứa tuổi, trình độ học vấn, thu nhập, sinh kế… Vì vậy, muốn thúc đẩy cộng đồng tham gia quản lý TNN, cần xác định, phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi tham gia của họ. quản lý TNN của cộng đồng tại hồ Thác Bà, tỉnh Yên Bái. • Đề xuất các giải pháp tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào quản lý TNN. 3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu: Về mặt không gian, nghiên cứu sẽ được thực hiện tại vùng hồ Thác Bà (bao gồm vùng đất, mặt nước hồ Đã có một số nghiên cứu tìm hiểu mức độ tham gia của cộng và các đảo hồ thuộc địa dư của 31 xã ven hồ Thác Bà) và thành phố đồng vào quản lý TNN tại một số địa bàn ở Việt Nam, nhưng các Yên Bái là địa bàn có người sử dụng TNN hồ Thác Bà phục vụ sinh 1 2 hoạt, giải trí… Về mặt thời gian, nghiên cứu sẽ sử dụng số liệu kinh 1.1.2. Tổng quan về quản lý tài nguyên dựa vào cộng đồng tế - xã hội thứ cấp từ 2010 – 2014 và điều tra thực địa vào năm 2015. Cộng đồng là một nhóm người cùng sống trong một khu vực Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận án là địa lý, có những lợi ích chung và trong cộng đồng, mọi người đưa ra hành vi tham gia quản lý TNN của cộng đồng vùng hồ Thác Bà, tỉnh Yên Bái ở cấp độ hộ gia đình và các nhân tố tác động đến hành vi tham gia của họ. quyết định chung và hành động vì những lợi ích chung đó. Quản lý dựa vào cộng đồng (CBM) là một tập hợp mô hình quản lý có sự tham gia của cộng đồng; trong đó, cộng đồng là tham 4. Kết cấu của luận án gia vào quá trình ra quyết định về các vấn đề liên quan đến quá trình Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục các từ viết tắt, Danh mục hình, Danh mục bảng, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, Luận án được cấu trúc thành 5 chương như sau: lập kế hoạch và triển khai thực hiện. Theo Vandergeest (2006, tr. 344), quản lý tài nguyên dựa vào cộng đồng là “một cách tăng cường sự tham gia của cộng đồng Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu. vào quản lý tài nguyên tại địa phương”. Đỗ Thị Kim Chi (2006) cho Chương 2: Cơ sở lý luận và giả thuyết nghiên cứu. rằng quản lý tài nguyên – môi trường dựa vào cộng đồng là “đưa Chương 3: Phương pháp nghiên cứu. cộng đồng tham gia trực tiếp… trong nhiều công đoạn của quá trình Chương 4: Kết quả nghiên cứu. quản lý, từ khâu bàn bạc ban đầu tới việc lên kế hoạch thực hiện, Chương 5: Đề xuất giải pháp. triển khai các hoạt động và nhận xét, đánh giá sau khi thực hiện”. Với quản lý tài nguyên nước dựa vào cộng đồng, theo CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1. Quản lý tài nguyên nướcdựa vào cộng đồng Nguyễn Việt Dũng và Nguyễn Danh Tĩnh (2006), nguyên tắc cốt lõi là có “sự tham gia của cộng đồng trong việc lập kế hoạch, vận hành, duy Tổng quan về các cách tiếp cận quản lý tài nguyên trì các hệ thống cấp nước mà cộng đồng được hưởng lợi”. Như vậy Cách tiếp cận kinh tế đối với tài nguyên thiên nhiên đã đưa 1.1.1. quản lý dựa vào cộng đồng đòi hỏi phải có sự tham gia của cộng đồng. ra một loạt các lý thuyết và công cụ nhằm giám sát, phân tích, đánh Sự tham gia của cộng đồng là cách thức mọi người (cộng giá và quản lý tài nguyên. Ostrom (1990) nhận thấy với sự tham gia đồng) có ảnh hưởng và có vai trò kiểm soát trong quá trình phát triển, của cộng đồng, tài nguyên thuộc nhóm “tài sản chung” có thể được đặc biệt là vai trò ra quyết định và sử dụng nguồn lực. quản lý một cách hiệu quả, bền ...