Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kỹ thuật: Nghiên cứu sử dụng dữ liệu viễn thám trong mô phỏng dòng chảy mặt phục vụ quy hoạch thủy lợi và phòng chống thiên tai – áp dụng cho lưu vực sông Cả

Mục tiêu của nghiên cứu luận án là nghiên cứu sử dụng dữ liệu viễn thám (dữ liệu mưa vệ tinh và dữ liệu mô hình số độ cao DEM) trong mô phỏng dòng chảy mặt cho lưu vực sông Cả, đặc biệt là mô phỏng dòng chảy xuyên biên giới cho phần thượng lưu có phần lớn diện tích nằm ở nước CHDCND Lào không có tài liệu mưa thực đo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kỹ thuật: Nghiên cứu sử dụng dữ liệu viễn thám trong mô phỏng dòng chảy mặt phục vụ quy hoạch thủy lợi và phòng chống thiên tai – áp dụng cho lưu vực sông CảBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI BÙI TUẤN HẢI NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG DỮ LIỆU VIỄN THÁM TRONG MÔ PHỎNG DÒNG CHẢY MẶT PHỤC VỤ QUY HOẠCH THỦY LỢI VÀ PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI – ÁP DỤNG CHO LƯU VỰC SÔNG CẢ Ngành: Kỹ thuật tài nguyên nước Mã số: 9580212 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT HÀ NỘI, NĂM 2020 Công trình được hoàn thành tại Trường Đại học Thủy lợiNgười hướng dẫn khoa học 1: PGS.TS. Lê Quang Vinh 2: PGS.TS. Phạm Quang VinhPhản biện 01: PGS.TS. Nguyễn Mai ĐăngPhản biện 02: PGS.TS. Uông Đình KhanhPhản biện 03: GS.TS. Nguyễn Ngọc ThạchLuận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án tại:Room 5 – K1, trường Đại học Thủy lợi, 175 Tây Sơn, Đống Đa, Hà NộiVào lúc 08 giờ 30 ngày 10 tháng 12 năm 2020.Có thể tìm hiểu luận án tại các thư viện: - Thư viện Quốc gia - Thư viện Đại học Thủy lợi MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của đề tài luận ánLưu vực sông Cả là một trong những vùng chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tailũ lụt, hạn hán và xâm nhập mặn. Nghiên cứu quá trình hình thành dòng chảytrên lưu vực sông Cả, nhất là vùng thượng nguồn có ý nghĩa cực kỳ quan trọngtrong quy hoạch thủy lợi, phòng chống thiên tai cho khu vực hạ du. Tuy nhiên dophần lớn vùng thượng lưu với 34,8% diện tích lưu vực nơi hình thành dòng chảylại nằm bên nước bạn Lào, không có số liệu phục vụ nghiên cứu. Nghiên cứu sửdụng dữ liệu viễn thám kết hợp với các công nghệ phù hợp trong dự báo khítượng, thủy văn, dòng chảy và quy hoạch thủy lợi, phòng chống thiên tai các lưuvực sông là một giải pháp khắc phục tình trạng thiếu tài liệu thực đo đang đượccác nhà khoa học quan tâm.Vì những lý do nêu trên, đề tài luận án tiến sĩ: “Nghiên cứu sử dụng dữ liệu viễnthám trong mô phỏng dòng chảy mặt phục vụ quy hoạch thủy lợi và phòng chốngthiên tai – áp dụng cho lưu vực sông Cả” được đề xuất là rất cần thiết.2. Mục tiêu nghiên cứu- Nghiên cứu, khai thác, phân tích và lựa chọn dữ liệu mưa vệ tinh phù hợp đểbổ sung thêm các trạm mưa giả định cho các khu vực trên lưu vực còn thiếu trạmđo và thiếu tài liệu mưa thực đo, bổ sung số liệu mưa tháng cho các trạm đo mưakhông liên tục nhằm nâng cao độ tin cậy trong tính toán dòng chảy phục vụ quyhoạch thủy lợi và phòng chống thiên tai.- Nghiên cứu sử dụng dữ liệu viễn thám (dữ liệu mưa vệ tinh và dữ liệu mô hìnhsố độ cao DEM) trong mô phỏng dòng chảy mặt cho lưu vực sông Cả, đặc biệtlà mô phỏng dòng chảy xuyên biên giới cho phần thượng lưu có phần lớn diệntích nằm ở nước CHDCND Lào không có tài liệu mưa thực đo.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứua) Đối tượng nghiên cứu:Dòng chảy mặt phục vụ quy hoạch thủy lợi và phòng chống thiên tai ở lưu vựcsông nói chung và lưu vực sông Cả nói riêng.b) Phạm vi nghiên cứu:- Về không gian: Vùng nghiên cứu là lưu vực sông Cả, trong đó tập trung nghiêncứu hai nhánh sông xuyên biên giới nằm ở thượng lưu là Nậm Mô và Nậm Nơn.- Về thời gian: Nghiên cứu mô phỏng quá trình dòng chảy trên lưu vực sông Cảtừ năm 1982 đến 2019, trong đó mô phỏng dòng chảy lũ từ năm 2011 đến 2019.Phân tích lựa chọn dữ liệu mưa vệ tinh tập trung cho ba năm từ 2015 đến 2017. 14. Hướng tiếp cận và phương pháp nghiên cứua) Hướng tiếp cận nghiên cứu:Đề tài luận án lựa chọn hai hướng tiếp cận khoa học sau đây: (1) Tiếp cận hệthống; (2) Tiếp cận kết hợp nghiên cứu thực nghiệm và nghiên cứu lý thuyết.b) Phương pháp nghiên cứu:Sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: (1) Phương pháp kế thừa (2) Phươngpháp điều tra, thu thập số liệu, tài liệu; (3) Phương pháp phân tích thống kê; (4)Phương pháp mô hình toán; (5) Phương pháp hội thảo và xin ý kiến chuyên gia.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của nghiên cứua) Ý nghĩa khoa học: Bổ sung phương pháp ứng dụng công nghệ viễn thám và sửdụng dữ liệu viễn thám kết hợp với mô hình toán trong mô phỏng dòng chảy mặttrên lưu vực sông Cả phục vụ quy hoạch thủy lợi và phòng chống thiên taib) Ý nghĩa thực tiễn: Đề xuất phương pháp xử lý, sử dụng dữ liệu từ viễn thámcho những vùng không có số liệu hoặc không đủ số liệu trong mô phỏng dòngchảy phục vụ quy hoạch thủy lợi và phòng chống thiên tai các lưu vực sông nóichung và lưu vực sông Cả nói riêng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội6. Đóng góp mới của luận ána) Xác định được dữ liệu viễn thám phù hợp trong số các dữ liệu mưa vệ tinh cóđộ phân giải cao CHIRPS, GSMAP, GPM, CMORPH và dữ liệu mô hình số độcao ALOS, ASTER, SRTM để nghiên cứu bổ sung thêm trạm đo mưa giả định,bổ sung thêm số liệu mưa tháng cho các khu vực còn thiếu trạm đo mưa, hoặcthiếu tài liệu mưa thực đo nhằm nâng cao độ tin cậy trong tính toán, mô phỏngdòng chảy phục vụ quy hoạch thủy lợi và phòng chống thiên tai lưu vực sông Cả.b) Làm rõ thêm được phương pháp sử dụng các dữ liệu mưa vệ tinh và mô hìnhsố độ cao (DEM) làm số liệu đầu vào cho các mô hình thủy văn thông số tậptrung MIKE NAM và mô hình thủy văn phân bố IFAS để tăng độ chính xác trongmô phỏng dòng chảy cho lưu vực sông Cả, đặc biệt mô phỏng dòng chảy xuyênbiên giới hai nhánh sông Nậm Mô và Nậm Nơn với phần lớn diện tích lưu vựcnằm ở nước bạn Lào.7. Bố cục của luận ánNgoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, luận án gồm 03 chương chính sau:Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu sử dụng dữ liệu viễn thám trong quyhoạch thủy lợi và phòng chống thiên tai.Chương 2: Phương pháp và số liệu sử dụng trong nghiên cứuChương 3: Kết quả nghiên cứu sử dụng dữ liệu viễn thám trong tính toán dòngchảy lưu vực sông Cả. 2CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG DỮLIỆ ...