Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Lịch sử: Kinh tế huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An dưới triều Nguyễn thời kỳ 1802 - 1884

Mục đích nghiên cứu của Luận án này nhằm làm rõ các nhân tố ảnh hưởng đến kinh tế và thực trạng nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp, luận án nhằm khôi phục bức tranh kinh tế huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An dưới triều Nguyễn thời kỳ 1802 - 1884; Nhận xét và đánh giá những đặc điểm về kinh tế; Mặt khác cũng khẳng định vai trò của kinh tế đối với tình hình xã hội và văn hóa trong tiến trình lịch sử của vùng đất này. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Lịch sử: Kinh tế huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An dưới triều Nguyễn thời kỳ 1802 - 1884 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH TRẦN QUỐC BẢOKINH TẾ HUYỆN NAM ĐÀN, TỈNH NGHỆ ANDƯỚI TRIỀU NGUYỄN THỜI KỲ 1802 - 1884 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ NGHỆ AN - 2021CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS Nguyễn Quang Hồng 2. PGS. TS Trần Đức Cường Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấp Trường tại Trường Đại học Vinh Vào hồi……giờ……ngày……tháng……năm 2021 Cụ thể tìm hiểu luận án tại: - Thư viện Quốc gia Việt Nam; - Trung tâm Thông tin Thư viện Nguyễn Thúc Hào, Trường Đại học Vinh. 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Kinh tế là hoạt động sản xuất của cải vật chất, là toàn bộ phương thức sảnxuất và trao đổi của một chế độ xã hội; là tổng hòa các mối quan hệ sản xuất dựa trênmột trình độ nhất định của lực lượng sản xuất, tạo nên kết cấu kinh tế của chế độ xãhội hay cơ sở hạ tầng kinh tế của xã hội. Kinh tế với các lĩnh vực hoạt động gồmnông nghiệp, công nghiệp và thương nghiệp có mối quan hệ không thể tách rời vớinhu cầu vật chất, sinh hoạt trong đời sống của các cộng đồng cư dân, các mục tiêunhằm phát triển kinh tế bao gồm trong đó mục tiêu xây dựng tiến bộ xã hội được đặtra. Mặt khác, kinh tế còn đóng vai trò quan trọng tạo nên dấu ấn trong nền văn hóadân tộc, góp phần tạo nên bản sắc văn hóa vùng miền trong bức tranh đa sắc màu củavăn hóa Việt Nam. Do vậy, nghiên cứu lịch sử kinh tế có ý nghĩa khoa học và thựctiễn nhằm đem lại những hiểu biết chính xác và toàn diện hơn về lịch sử dân tộc. 1.2. Trong vài thập niên gần đây, nghiên cứu, đánh giá về thời kỳ các chúaNguyễn và vương triều Nguyễn trong khoảng thời gian từ thế kỷ XVII đến thế kỷXIX đã, đang nhận được sự quan tâm của các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước.Với nguồn tư liệu cụ thể của địa phương, đặc biệt là tài liệu Hán Nôm, tư liệu địa bạdưới triều Nguyễn, việc lựa chọn những nội dung liên quan đến kinh tế làm đối tượngnghiên cứu góp phần tái hiện lại một cách có hệ thống kinh tế địa phương trong mốitương quan với kinh tế nhà nước trong thời kỳ này. Đồng thời góp phần minh họathêm trong việc nghiên cứu lịch sử làng xã nói riêng, lịch sử chế độ phong kiến nóichung trong tiến trình lịch sử Việt Nam. 1.3. Trấn Nghệ An (gồm Nghệ An, Hà Tĩnh ngày nay) từ thế kỷ XVI cho đếntrước thế kỷ XIX là một trong những địa bàn tranh chấp chính của chiến tranh Nam -Bắc triều, chiến tranh Trịnh - Nguyễn giữa các thế lực phong kiến. Nơi đây, vừa cungcấp nguồn lực vật chất, con người... cũng là nơi phải gánh chịu nhiều hậu quả do cácbiến động chính trị - xã hội mang lại. Nghệ An là đất tổ của anh em nhà Tây Sơn, nơi“địa linh nhân kiệt” này đất rộng, người đông có thể giúp nhà Nguyễn dựng nghiệpbền lâu, hoặc có thể làm cho cơ đồ họ Nguyễn đối diện với nhiều thách thức. Nhậnthức rõ điều đó, các vị vua Gia Long (1802 - 1820), Minh Mệnh (1820 - 1840), ThiệuTrị (1840 - 1847), Tự Đức (1847 - 1883) đã kiên quyết xoá bỏ những thành quả củaTây Sơn trên đất Nghệ An (phá bỏ Sùng chính Thư viện, cho lập trại Hữu Biệt đểquản thúc những người giúp đỡ hoặc có họ hàng với Tây Sơn)… Đồng thời ban hànhcác chính sách, biện pháp để cư dân xứ Nghệ đứng về phía nhà Nguyễn. Do đó, việc 2lựa chọn địa bàn cụ thể là huyện Nam Đàn (thuộc trấn/tỉnh Nghệ An) để nghiên cứulà góp phần thiết thực vào việc làm rõ được những chính sách vừa kiên quyết vừakhéo léo mà nhà Nguyễn đã thực thi trên vùng đất thuộc lưu vực sông Lam, trước khingười Pháp chiếm thành Nghệ An (7/1885) nhưng lại chưa được đề cập trong cáccông trình đã nghiên cứu. 1.4. Nam Đàn nằm ở vùng hạ lưu sông Lam, là vùng đất có truyền thống lịchsử, văn hóa lâu đời của trấn/tỉnh Nghệ An. Theo tiếp cận của chúng tôi, đến nay đã cónhiều công trình nghiên cứu về huyện Nam Đàn, nhưng chưa có một công trình nàonghiên cứu về phương diện kinh tế. Việc tái hiện lại một cách hệ thống kinh tế huyệnNam Đàn, dưới triều Nguyễn thời kỳ 1802 - 1884 sẽ góp phần làm rõ quá trình ra đời,phát triển của kinh tế Nam Đàn trong mối tương quan với kinh tế của cả nước trongcùng bối cảnh lịch sử. Đồng thời làm sáng tỏ những đặc trưng cơ bản của kinh tếNam Đàn và ảnh hưởng, tác động của kinh tế đối với đời sống văn hóa vật chất vàtinh thần của cộng đồng cư dân nơi đây. Xuất phát từ những lý do cơ bản trên, chúng tôi chọn đề tài “Kinh tế huyệnNam Đàn, tỉnh Nghệ An dưới triều Nguyễn thời kỳ 1802 - 1884” làm luận án Tiến sĩchuyên ngành Lịch sử Việt Nam. 2. Đối tượng và p ...