Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Luật học: Áp dụng tập quán trong giải quyết các vụ việc dân sự của tòa án nhân dân ở Việt Nam hiện nay

Luận án Tiến sĩ "Áp dụng tập quán trong giải quyết các vụ việc dân sự của tòa án nhân dân ở Việt Nam hiện nay" nghiên cứu với mục đích nhằm xây dựng và hoàn thiện hệ thống giải pháp bảo đảm việc áp dụng tập quán trong giải quyết vụ việc dân sự của Tòa án nhân dân một cách hợp pháp và có hiệu quả. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Luật học: Áp dụng tập quán trong giải quyết các vụ việc dân sự của tòa án nhân dân ở Việt Nam hiện nayHỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINHNGUYỄN THỊ TUYẾT MAI¸P DôNG TËP QU¸N TRONG GI¶I QUYÕTC¸C Vô VIÖC D¢N Sù CñA TßA ¸N NH¢N D¢Në VIÖT NAM HIÖN NAYChuyên ngành : Lý luận và lịch sử Nhà nước và pháp luậtMã số: 62 38 01 01TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌCHÀ NỘI - 2014Công trình được hoàn thành tạiHọc viện Chính trị quốc gia Hồ Chí MinhNgười hướng dẫn khoa học: GS, TS Hoàng Thị Kim QuếPhản biện 1:..................................................................................................................Phản biện 2:..................................................................................................................Phản biện 3:..................................................................................................................Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học việnhọp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí MinhVào hồi...... giờ....... ngày...... tháng...... năm 2014Có thể tìm hiểu luận án tại: Thư viện Quốc gia vàThư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh1MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứuTập quán là một loại quy tắc xử sự có vai trò quan trọng trong việc điềuchỉnh hành vi của con người. Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng củatập quán trong việc giữ gìn trật tự xã hội, kể từ khi nhà nước ra đời, nhà nướcđã lựa chọn những tập quán phù hợp với ý chí giai cấp thống trị để nâng lênthành pháp luật. Trên thế giới có nhiều quốc gia thừa nhận tập quán làmnguồn của pháp luật.Ở Việt Nam, trước đây do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan,trong những giai đoạn lịch sử khác nhau, có lúc chúng ta không thừa nhậntập quán là một loại nguồn của pháp luật. Hiện nay, trong nỗ lực đẩy mạnhxây dựng nhà nước pháp quyền XHCN (xã hội chủ nghĩa), để góp phần hoànthiện hệ thống pháp luật, đảm bảo tính toàn diện, tính đồng bộ, tính phù hợp,tính khả thi, bên cạnh văn bản quy phạm pháp luật với vai trò là nguồn chủyếu thì tập quán được coi là nguồn bổ trợ. Có nhiều văn bản quy phạm phápluật ghi nhận điều này.Do đã có cơ sở pháp lý, Tòa án nhân dân các cấp trong hoạt động giảiquyết các tranh chấp dân sự áp dụng những tập quán phù hợp để làm căn cứđưa ra phán quyết là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Tuy nhiên, cũng chính từthực tiễn cho thấy, việc Tòa án nhân dân trong quá trình hoạt động có ápdụng tập quán đã gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc cần tiếp tục nghiêncứu, giải quyết.Thứ nhất, về góc độ lý luận và cơ sở pháp lý, chưa có cách hiểu thực sựthống nhất về tập quán, do vậy, rất khó xác định những tập quán nào là tậpquán phù hợp để Tòa án nhân dân các cấp áp dụng.Thứ hai, mặc dù nguyên tắc áp dụng tập quán là nguyên tắc luật định,nhưng pháp luật Việt Nam hiện nay chưa quy định chủ thể có thẩm quyềncung cấp và chịu trách nhiệm về sự tồn tại, về nội dung của tập quán hoặc cóthẩm quyền giải thích tập quán trong trường hợp tồn tại những cách hiểukhác nhau về chúng.Thứ ba, có hiện tượng tòa án nhân dân các cấp né tránh áp dụng tập2quán trong hoạt động giải quyết vụ việc dân sự.Việc áp dụng tập quán trong giải quyết các vụ việc dân sự của Tòa ánnhân dân là hoạt động có cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn, có nhiều yếu tố đểđảm bảo tính khả thi và là hoạt động cần thiết trong điều kiện chúng ta cònphải tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hơn nữa hệ thống pháp luật. Mặt khác,việc áp dụng tập quán trong giải quyết các vụ việc dân sự cũng phù hợp vớiyêu cầu của hội nhập quốc tế, làm cho hệ thống pháp luật thực sự có tính mởvà tính năng động. Nhưng cho đến nay, chưa có một cơ chế đồng bộ, khoahọc để các quy định pháp luật về áp dụng tập quán được đảm bảo thực thitrên thực tiễn, tạo sự thuận lợi cho Tòa án nhân dân các cấp trong giải quyếtcác tranh chấp dân sự, đảm bảo các bản án, quyết định dân sự luôn đượctuyên có căn cứ, đúng pháp luật.Xuất phát từ nhận thức đó, chúng tôi lựa chọn vấn đề: “Áp dụng tậpquán trong giải quyết các vụ việc dân sự của Tòa án nhân dân ở Việt Namhiện nay” để làm đề tài nghiên cứu cho luận án tiến sĩ.2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu2.1. Mục tiêu nghiên cứuMục tiêu nghiên cứu của luận án là nhằm xây dựng và hoàn thiện hệthống giải pháp bảo đảm việc áp dụng tập quán trong giải quyết vụ việc dânsự của Tòa án nhân dân một cách hợp pháp và có hiệu quả.2.2. Nhiệm vụ nghiên cứuĐề tài hướng đến giải quyết 3 nhiệm vụ nghiên cứu cơ bản sau:- Phân tích cơ sở lý luận về áp dụng tập quán trong giải quyết các vụviệc dân sự của Tòa án nhân dân ở Việt Nam.- Phân tích, đánh giá thực trạng, từ đó chỉ ra nguyên nhân của nhữngthành tựu và hạn chế khi thực hiện áp dụng tập quán trong giải quyết các vụviệc dân sự của Tòa án nhân dân ở Việt Nam hiện nay.- Xác định quan điểm và hệ thống giải pháp bảo đảm việc áp dụng tậpquán trong giải quyết các vụ việc dân sự của Tòa án nhân dân ở Việt Namtrong giai đoạn hiện ...