Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Luật học: Người lao động cao tuổi theo pháp luật của Việt Nam hiện nay

Luận án "Người lao động cao tuổi theo pháp luật của Việt Nam hiện nay" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về NLĐCT, chỉ ra các hạn chế, bất cập trong quy định của pháp luật Việt Nam và thực tiễn thực hiện pháp luật về NLĐCT tại Việt Nam;
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Luật học: Người lao động cao tuổi theo pháp luật của Việt Nam hiện nay VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI TRẦN ĐỨC THẮNG NGƯỜI LAO ĐỘNG CAO TUỔITHEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM HIỆN NAY Ngành: Luật Kinh tế Mã số: 9 38 01 07 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI – 2023Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học Xã hộiNgười hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Phạm Hữu NghịPhản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Hữu ChíPhản biện 2: PGS.TS. Dương Đăng HuệPhản biện 3: PGS.TS. Lê Thị ChâuLuận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện họptại:vào hồi………..….giờ…………phút,ngày………tháng……….năm………………..Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: - Thư viện Học Viện Khoa học xã hội - Thư viện Quốc gia MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận án Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm2011, nhanh hơn 6 năm so với dự báo và hiện nay là một trong các quốc giacó tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Tổng dân số Việt Nam tại thờiđiểm 1/4/2009 là 85,85 triệu người, và 10 năm sau tổng dân số tại thời điểm1/4/2019 là 96,21 triệu người. Trong đó, số lượng người cao tuổi (NCT) năm2009 và 2019 tương ứng là 7,45 triệu (chiếm 8,68% tổng dân số) và 11,41triệu (chiếm 11,86% tổng dân số). Tính trung bình trong giai đoạn 2009-2019, trong khi tổng dân số tăng 1,14%/năm thì dân số cao tuổi tăng cao hơn4 lần, tới 4,35%/năm [111]. Với tốc độ già hóa dân số nhanh như vậy, theodự báo Việt Nam chỉ mất khoảng 20 năm để chuyển từ giai đoạn già hóa dânsố sang dân số già. Theo PGS.TS Phạm Lê Tuấn – Thứ trưởng Bộ Y tế, đếnnăm 2030, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ chiếm 18,3% dân số, gấp hơn 2 lầnhiện nay. Năm 2050, khi tổng dân số là 110 triệu người, Việt Nam sẽ là quốcgia siêu già với hơn 32 triệu người cao tuổi, chiếm 31% tổng dân số. Điềunày có nghĩa là, vào năm 2050, cứ 3 người trong độ tuổi lao động, lại có 1người cao tuổi. Trong bối cảnh già hóa dân số nhanh chóng, một xu hướng khá phổbiến gần đây trên thị trường lao động ở nước ta, số lượng người lao động caotuổi (NLĐCT) ngày càng chiếm tỷ lệ cao hơn. Với tuổi nghỉ hưu như hiệnnay, trong khi chất lượng cuộc sống ngày càng nâng lên, rất nhiều NCT vẫncòn sức khỏe và khả năng để làm những công việc phù hợp mang lại thu nhậpcho bản thân, gia đình. Họ mong muốn được tiếp tục đi làm, tinh thần vừavui vẻ đồng thời có thêm thu nhập cải thiện cuộc sống. Mặt khác, một bộphận không nhỏ NCT không có lương hưu, họ vẫn có nhu cầu bức thiết phảiđi làm để có tiền trang trải cuộc sống... Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, để NCT tìm được công việc phù hợpkhông phải là điều dễ dàng, trong khi các quy định về lao động lớn tuổi ởnước ta vẫn khá hạn chế và thị trường lao động dành riêng cho đối tượng nàychưa được hình thành. Hiện nay, người lao động trong nhóm từ 55 tuổi trởlên có rất ít lựa chọn việc làm, còn nhóm từ 60 tuổi trở lên hầu như không cóviệc làm cần đến họ qua các kênh tuyển dụng chính thức. Với người lao độngcao tuổi, công việc họ tìm được chủ yếu tập trung vào các việc như: bảo vệ,giúp việc gia đình, chăm sóc người già... Bên cạnh đó, nhiều người cao tuổicó khả năng, kinh nghiệm, muốn đầu tư sản xuất kinh doanh nhưng lại thiếuvốn. Đặc biệt, tác động của đại dịch Covid-19 hiện nay khiến cho cuộc sốngcủa NCT lại càng khó khăn hơn, nhiều NCT bị mất sinh kế, thu nhập giảmsút nghiêm trọng. 1 Qua quá trình khảo cứu những tài liệu có liên quan về pháp luật choNLĐCT, NCS nhận thấy có rất ít các công trình nghiên cứu đã công bố vềnội dung này. Hâu hết các công trình nghiên cứu mới chỉ tiếp cận ở khía cạnhđề cao vai trò NCT thông qua các đóng góp về lao động, việc làm; hoặc mộtvài quy định riêng rẽ về độ tuổi của NLĐCT, điều kiện làm việc, thời gianlàm việc … mà thiếu tính hệ thống và tổng thể. Do vậy, một số vấn đề vềpháp luật điều chỉnh lao động, việc làm của NCT còn bỏ ngỏ hoặc chưa đượcnghiên cứu sâu sắc, đầy đủ dưới các góc độ khác nhau. Xuất phát từ những lý do trên, NCS lựa chọn chủ đề: “Người lao độngcao tuổi theo pháp luật của Việt Nam hiện nay” làm đề tài luận án tiến sĩchuyên ngành Luật học. Trên cơ sở kế thừa kết quả nghiên cứu của các côngtrình nghiên cứu trước, luận án sẽ tiếp tục nghiên cứu, luận giải toàn diện vấnđề lý luận pháp luật về NLĐCT, phân tích các quy định pháp lý hiện hành vềNLĐCT, từ đó đưa ra khung pháp lý điều chỉnh NLĐCT trong hệ thống phápluật Việt Nam. Nghiên cứu này sẽ góp phần bổ sung các luận cứ khoa học đểxây dựng, sửa đổi, nâng cao hiệu quả thi hành các văn bản pháp luật điềuchỉnh hoạt động lao động của NLĐCT tại Việt Nam trong bối cảnh già hóadân số ngày càng tăng nhanh. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu luận án 2.1. Mục đích nghiên ...