Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu đặc điểm kiểu gen, dưới kiểu gen và đột biến gen của virus viêm gan B ở bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Y học "Nghiên cứu đặc điểm kiểu gen, dưới kiểu gen và đột biến gen của virus viêm gan B ở bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan" được nghiên cứu với mục tiêu: Xác định kiểu gen, dưới kiểu gen và đột biến gen bằng kỹ thuật giải trình tự toàn bộ hệ gen của virus viêm gan B ở bệnh nhân UTBMTBG; Phân tích mối liên quan giữa kiểu gen, dưới kiểu gen của virus viêm gan B với đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân UTBMTBG.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu đặc điểm kiểu gen, dưới kiểu gen và đột biến gen của virus viêm gan B ở bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào ganBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNGVIỆN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Y DƯỢC LÂM SÀNG 108 ------------------------- HỒ TẤN PHÁT NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM KIỂU GEN, DƯỚI KIỂU GEN VÀ ĐỘT BIẾN GEN CỦA VIRUS VIÊM GAN B Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ BIỂU MÔ TẾ BÀO GAN Ngành: NỘI KHOA/NỘI TIÊU HÓA Mã số: 9 72 01 07 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC HÀ NỘI - 2024Công trình được hoàn thành tại: Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược lâm sàng 108Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS. Nguyễn Tiến Thịnh 2. TS.BS. Phạm Hùng VânPhản biện: 1. PGS.TS. Trần Ngọc Ánh 2. PGS.TS. Nguyễn Thị Vân Hồng 3. PGS.TS. Hoàng Văn TổngLuận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Viện họp tại: Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược Lâm sàng 108 Vào hồi giờ ngày tháng năm 20.....Có thể tìm hiểu luận án tại: 1. Thư viện Quốc gia Việt Nam 2. Thư viện Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108 3. Thư viện Y học Trung ương 1 ĐẶT VẤN ĐỀ1. Tính cấp thiết Virus viêm gan B (HBV: Hepatitis B Virus) đóng vai trò quan trọngtrong sự hình thành và tiến triển của ung thư biểu mô tế bào gan(UTBMTBG); và nguy cơ tái phát ung thư sau các phương pháp điều trị.HBV được chia thành 10 kiểu gen (A-J) và nhiều dưới kiểu gen; phân bốtùy theo vùng địa lý và ảnh hưởng khác nhau đến diễn tiến lâm sàng. Độtbiến gen HBV có vai trò quan trọng trong hình thành và tái phátUTBMTBG. Nghiên cứu kiểu gen và đột biến gen của HBV giúp hiểu rõhơn về mối liên quan với UTBMTBG, cải thiện việc phòng ngừa và điềutrị. Vì vậy, chúng tôi thực hiện nghiên cứu Nghiên cứu đặc điểm kiểugen, dưới kiểu gen và đột biến gen của virus viêm gan B ở bệnh nhânung thư biểu mô tế bào gan với hai mục tiêu: (1) Xác định kiểu gen, dướikiểu gen và đột biến gen bằng kỹ thuật giải trình tự toàn bộ hệ gen củavirus viêm gan B ở bệnh nhân UTBMTBG; (2) Phân tích mối liên quangiữa kiểu gen, dưới kiểu gen của virus viêm gan B với đặc điểm lâm sàng,cận lâm sàng ở bệnh nhân UTBMTBG.2. Đóng góp mới của nghiên cứu * Đây là nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam áp dụng kỹ thuật giải trìnhtự toàn bộ hệ gen HBV trên bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan(UTBMTBG) được chẩn đoán bằng mô bệnh học, đánh dấu một bướctiến quan trọng so với các nghiên cứu trước đây vốn chỉ tập trung vàocác vùng gen riêng lẻ. Luận án đã giải trình tự toàn bộ hệ gen virus viêmgan B (HBV) bằng phương pháp giải trình tự Sanger ở nhóm bệnh nhânnghiên cứu, giúp phân tích kiểu gen và đặc điểm đột biến của HBV. Luậnán xác định được tỷ lệ kiểu gen B (57,9%) và kiểu gen C (42,1%) ở nhómbệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan (UTBMTBG) nghiên cứu, ngoàira còn xác định dưới kiểu gen của hai kiểu gen B, và C lần lượt là B4 2(100%) và C1 (100%). * Các đột biến gặp phổ biến ở kiểu gen C là T2857C G 2858C vùngpreSl, mất đoạn vùng preS2, và các đột biến Al762T, G1764A, đột biếnkép Al762T/G1764A vùng BCP. Các đột biến vùng BCP gợi ý bệnh nhânUTBMTBG có khả năng nhiễm kiểu gen C lần lượt là Al762T, G1764A,và Al762T/G1764A. Đột biến gặp phổ biến ở kiểu gen B là G1896Avùng gen precore/core, đột biến kháng thuốc rtF221Y và các đột biếntrước điều trị rtY124J, rt1224V6 ở vùng gen polymerase. * Xác định mối liên quan giữa kiểu gen, dưới kiểu gen và đặc điểmlâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân UTBMTBG. Trong đó kiểu genC có liên quan đến ung thư biểu mô tế bào gan có xơ gan, chỉ số ALT,số lượng tiểu cầu và HBeAg. Luận án đã làm rõ phân bố kiểu gen và dưới kiểu gen HBV trongUTBMTBG, mối liên quan với biểu hiện lâm sàng, cận lâm sàng, cungcấp tài liệu hỗ trợ chẩn đoán, tiên lượng, điều trị và gợi ý nghiên cứu vềkhả năng điều trị, cùng việc cân nhắc rút ngắn thời gian tầm soát ung thưgan dưới 6 tháng cho bệnh nhân HBV kiểu gen C.3. Cấu trúc luận án- Luận án gồm 117 trang, bao gồm: đặt vấn đề 2 trang, tổng quan tài liệu31 trang, đối tượng và phương pháp nghiên cứu 24 trang, kết quả 28trang, bàn luận 29 trang, kết luận 2 trang, kiến nghị 1 trang.- Luận án có 29 bảng, 11 hình và 04 biểu đồ.- Luận án có 153 tài liệu tham khảo, bao gồm 26 tài liệu tiếng Việt và127 tài liệu tiếng Anh; và 02 phụ lục. Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU1. Đặc điểm virus viêm gan BTổ chức bộ gen HBV- HBV là một DNA virus hướng gan thuộc họ hepadnaviridae. Bộ gen 3của HBV mã hóa bốn khung đọc mở (KĐM) S (gồm preS1, preS2, S), C(gồm precore/core), P, và X; các KĐM này có thể chồng lấn nhau mộtphần hay hoàn toàn; từ đó mã hóa tạo ra các protein chức năng khác nhaucủa virus. KĐM S mã hóa ba protein vỏ (S-, M- và L-HBsAg); KĐM Cmã hóa protein HBc và HBe; KĐM P lớn nhất (chiếm 80% bộ gen) mãhóa gen polymerase/ enzyme phiên mã ngược RT (retro-transcriptase);và KĐM X mã hóa HBx, hoạt hóa HBV.1.2. Các phương pháp xác định kiểu gen và dưới kiểu gen HBV- Phân tích di truyền dựa trên giải trình tự toàn bộ hệ gen HBV được xemlà tiêu chuẩn vàng và phân tích cây phân loài là phương pháp mạnh mẽ,hiệu quả nhất trong việc phân loại kiểu gen và dưới kiểu gen HBV. Cácphương pháp khác nhắm đến một vùng gen đơn lẻ chỉ giúp phân loạiđược kiểu gen dựa trên những kiểu gen khuôn mẫu có sẵn; và khôngchính xác nếu muốn xác định dưới kiểu gen HBV.- Các kiểu gen và dưới kiểu gen HBV được phân loại lần lượt dựa vàođặc điểm khác biệt trình tự các nucleotide của toàn bộ hệ gen hơn 8% vàtrên 4% nhưng chưa đến 8% trong cùng một kiểu gen. Shi W. (2013) chobiết ba khuyến cáo quan trọng giúp phân loại chính xác dưới kiểu genHBV là (1) không giải trình tự một vùng gen đơn lẻ; (2) phải tạo thànhmột dòng độc lập trong cây phát sinh loài; và ( ...