Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Biểu thức ngôn ngữ so sánh trong tiếng Mường

Mục tiêu nghiên cứu của luận án "Biểu thức ngôn ngữ so sánh trong tiếng Mường" là làm sáng rõ đặc điểm của các biểu thức ngôn ngữ so sánh trong tiếng Mường về phương diện cấu tạo, chức năng phản ánh và đặc trưng văn hóa của người Mường ở Việt Nam; góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị của ngôn ngữ, văn hóa Mường; cung cấp tài liệu tham khảo cần thiết trong nghiên cứu, dạy học về tục ngữ, dân ca Mường nói riêng và ngôn ngữ, văn hóa dân tộc Mường nói chung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Biểu thức ngôn ngữ so sánh trong tiếng Mường BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI LƢU VĂN MINHBIỂU THỨC NGÔN NGỮ SO SÁNH TRONG TIẾNG MƢỜNG Chuyên ngành: Ngôn ngữ học Mã số: 9.22.90.20 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN (Ngôn ngữ học) Hà Nội - 2023 CÔNG TRÌNH ĐƢỢC HOÀN THÀNH TẠI: TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI Người hướng dẫn khoa học: 1. GS. TS. Đỗ Việt Hùng 2. PGS. TS. Hà Quang Năng Phản biện 1: GS.TS Nguyễn Văn Khang Viện Ngôn ngữ học Phản biện 2: PGS.TS Tạ Văn Thông Viện Từ điển và Bách khoa Thư Việt Nam Phản biện 3: PGS.TS Trần Kim Phượng Trường Đại học Sư phạm Hà NộiLuận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trườnghọp tại: Trường Đại học Sư phạm Hà Nộivào hồi …..giờ … ngày … tháng… năm 2023 Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: Thư viện Quốc Gia, Hà Nội hoặc Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà NộiDANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ1. Lưu Văn Minh – Trần Thị Oanh (2016), Một số miền nguồn cơ bảncủa miền đích “con người” trong mô hình so sánh “A như B” ở thànhngữ của người Việt, Tạp chí Ngôn ngữ và đời sống, số 1 (243) 2016,tr.21-23.2. Lưu Văn Minh (2021), Quan niệm về mối quan hệ trong gia đìnhngười Mường qua biểu thức ngôn ngữ so sánh, Tạp chí Thế giới trongta, CĐ212/6-2021, tr.27-33.3. Lưu Văn Minh (2021), Nhân sinh quan của người Mường được thểhiện qua biểu thức ngôn ngữ so sánh, Tạp chí Ngôn ngữ và đời sống,số 8 (315) 2021, tr.150-156.4. Lưu Văn Minh (2022), Văn hóa Mường thể hiện qua biểu thứcngôn ngữ so sánh có thực thể so sánh là thảm thực vật (Khảo sáttrong tục ngữ, dân ca Mường), Tạp chí Ngôn ngữ, số 4 (278) 2022,tr.33-40. 1 MỞ ĐẦUI. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1. So sánh là một phạm trù của tư duy. So sánh cũng là hiện tượng quenthuộc trong cuộc sống nên trở thành đối tượng của nhiều ngành nghiên cứukhác nhau trong ngôn ngữ học. Với ngôn ngữ học, cụ thể là phân ngành phongcách học, so sánh là một biện pháp tu từ nhằm thể hiện một lối tri giác mới mẻvề đối tượng hướng tới hiệu quả thẩm mĩ. Do đó, nghiên cứu các biểu thức sosánh có thể chỉ ra được quan điểm tri nhận thế giới theo nguyên tắc “dĩ nhân vitrung” của mỗi dân tộc, cộng đồng. So sánh có thể có từ chỉ ra sự so sánh hoặc không có từ để so sánh, thậmchí có những biểu thức ngôn ngữ không nói về so sánh nhưng lại nhằm mụcđích để so sánh. Tuy nhiên, không phải bao giờ người ta dùng so sánh cũng chỉđể cho biết cái này giống/khác cái kia mà có khi dùng so sánh để hướng tới mộtđích khác ngoài việc chỉ ra sự giống và khác nhau giữa các đối tượng. Vớimong muốn tìm hiểu xem đằng sau việc chỉ ra cái này giống/khác với cái kia,người Mường muốn hướng tới những đích gì, chúng tôi chọn các biểu thứcngôn ngữ so sánh (BTNNSS) trong tiếng Mường để nghiên cứu. 2. Với mỗi dân tộc, yếu tố văn hóa có vai trò và vị trí vô cùng quan trọng.Văn hóa được tạo thành từ nhiều yếu tố và ngôn ngữ là một yếu tố rất quan trọngcủa văn hóa. Ngôn ngữ có vai trò lưu trữ, bảo tồn, sáng tạo và phát triển văn hóa.Qua ngôn ngữ của một dân tộc, chúng ta có thể hiểu được những đặc trưng văn hóacủa dân tộc đó. Từ những lí do trên, đề tài nghiên cứu “Biểu thức ngôn ngữ so sánhtrong tiếng Mường” được chọn dùng cho luận án này.II. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 1. Mục đích nghiên cứu Đề tài “Biểu thức ngôn ngữ so sánh trong tiếng Mường” mong muốn đạtđược các mục đích sau: làm sáng rõ đặc điểm của các BTNNSS trong tiếng Mườngvề phương diện cấu tạo, chức năng phản ánh và đặc trưng văn hóa của ngườiMường ở Việt Nam; góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị của ngôn ngữ, văn hóaMường; cung cấp tài liệu tham khảo cần thiết trong nghiên cứu, dạy học về tục ngữ,dân ca Mường nói riêng và ngôn ngữ, văn hóa dân tộc Mường nói chung. 2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, luận án xác định các nhiệm vụ chínhcần hoàn thành như sau: - Tổng quan tình hình nghiên cứu về so sánh, tình hình nghiên cứu về tiếngMường và BTNNSS trong tiếng Mường. - Xác lập cơ sở lí thuyết cần thiết cho việc nghiên cứu BTNNSS trong tiếngMường. - Thống kê, phân loại và mô tả đặc điểm của các BTNNSS trong tiếngMường. 2 - Tìm hiểu các đặc trưng văn hóa của người Mường được thể hiện và lưu trữtrong các BTNNSS trong tiếng Mường. Ở một mức độ nhất định, luận án có liên hệvới với BTNNSS của tiếng Việt để tìm ra những tương đồng và khác biệt về phươngdiện ngôn ngữ và văn hóa giữa hai dân tộc.III. ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI TƢ LIỆUKHẢO SÁT 1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là các BTNNSS ...