Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Khảo sát truyện kể dân gian Khơ Me Nam Bộ (Qua thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích)

Luận án khảo sát những nét cơ bản nội dung và nghệ thuật cơ bản của 3 ba thể loại là thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích; phân tích và chỉ ra một số đặc điểm cơ bản những motif cơ bản của ba thể loại trên trong sự lý giải với mối quan hệ tộc người; nghiên cứu mối quan hệ giữa 3 thể loại trên với văn hóa dân gian dân tộc Khơ Me; bước đầu so sánh văn học dân gian Khơ Me Nam bộ với văn học dân gian người Việt và văn học dân gian một số nước Đông Nam Á. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Khảo sát truyện kể dân gian Khơ Me Nam Bộ (Qua thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích)BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOTRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI----------------PHẠM TIẾT KHÁNHKHẢO SÁT TRUYỆN KỂ DÂN GIANKHƠ ME NAM BỘ(QUA THẦN THOẠI, TRUYỀN THUYẾT, TRUYỆN CỔ TÍCH)Chuyên ngành: Văn học dân gianMà SỐ: 62.22.36.01TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂNHμ néi - 2007Công trình hoàn thành tại:TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘINg−êi h−íng dÉn khoa häc: PGS.TS. Phạm Thu YếnPhản biện 1: PGS.TS. Lê Chí QuếPhản biện 2: PGS. Lê Trung VũPhản biện 3: PGS.TS. Nguyễn Thị HuếLuận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Nhà nước họp tại:Vào hồi……..giờ…………..Ngày……..tháng……năm…….Có thể tìm đọc luận án tại:- tH¦ VIÖN §¹I HäC S¦ PH¹M Hµ NéI- Th− viÖn Quèc giaC¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña t¸c gi¶ ®∙ c«ng bèliªn quan ®Õn ®Ò tμi luËn ¸n1. Vµi nÐt vÒ truyÒn thuyÕt d©n gian Kh¬ Me Nam Bé, T¹p chÝ Khoa häc,Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, sè 1(11) 2007, tr.89 - 91.2. DiÖn m¹o v¨n häc d©n gian Kh¬ Me Nam Bé, Tạp chí V¨n ho¸ d©n giansè 1 (109) - 2007, tr.71-76.3. TruyÒn thuyÕt ®Þa danh trong v¨n häc d©n gian Kh¬ Me Nam Bé, Tạp chíV¨n ho¸ nghÖ thuËt, sè 2(272) - 2007, tr.36-39.4.Về tính biểu trưng của thành ngữ, tục ngữ Khơ Me Nam Bộ thể hiện quahình ảnh các con vật, Tạp chí Khoa học, Trường Đại học sư phạm Thành phố Hồ ChíMinh, số 11(45) – 2007 , tr.52-61.MỞ ĐẦU1. Lý do chọn đề tài- Khơ Me là một trong những tộc người có dân số trên 1 triệu người và có mộtvị trí đặc biệt trong tổng thể bức tranh các dân tộc Việt Nam.- Dân tộc Khơ Me có vốn văn hóa dân gian vô cùng phong phú. Người dânKhơ Me yêu thích sáng tác và lưu truyền những bài thơ, câu truyện, những câu tụcngữ châm ngôn, những bài hát…bằng con đường truyền miệng. Chọn đề tài này,chúng tôi hy vọng sẽ đóng góp một phần nhỏ vào việc nghiên cứu văn học và văn hóadân gian của người Khơ Me, một tộc người có bản sắc văn hóa độc đáo trong đại giađình các dân tộc Việt Nam.- Là một người làm công tác giảng dạy đồng thời tham gia quản lí, việc tìmhiều vốn văn học dân gian địa phương sẽ giúp tôi có kiến thức sâu sắc hơn về văn hóaquê hương và nâng cao trách nhiệm đối với công việc.- Hơn nữa, chúng tôi nhận thấy việc nghiên cứu về người Khơ Me nói riêng vàvăn hoá, văn học dân gian Khơ Me nói chung còn ít về số lượng và thiếu về chấtlượng. Trong khi đó, những nghệ nhân, những Mê sóc, Mê phum...hầu hết đã lớn tuổivì vậy vốn văn học và văn hóa dân gian của người Khơ Me Nam Bộ đang có nguy cơmai một nếu chúng ta không sớm có kế hoạch sưu tầm và bảo tồn vốn văn hóa cổtruyền này.- Việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế và đô thị hoá ở những vùng có người Khơ Mesinh sống đang diễn ra mạnh mẽ cộng với sự phát triển của các phương tiện thông tinđại chúng, của Internet làm cho đời sống tinh thần, văn hoá của một bộ phận khôngnhỏ người Khơ Me bị xáo trộn. Vì vậy, việc nghiên cứu và bảo tồn vốn văn hoátruyền thống của người Khơ Me trong đó có văn học dân gian là một điều cấp thiếtvà có ý nghĩa khoa học mà luận án này hướng tới.2. Lịch sử vấn đềTheo dòng thời gian, có thể điểm các công trình nghiên cứu sau đây:- Bài viết Tìm hiểu văn hoá và xã hội người Việt gốc Miên của nhà nghiên cứu ThạcNhân là một tư liệu có thể làm cơ sở cho việc nghiên cứu về người Khơ Me sau này.- Truyện cổ Cao Miên của Lê Hương là một tuyển tập các truyện dân gian củangười Khơ Me ở Campuchia. Tuyển tập này là một nguồn tư liệu cần thiết cho luậnán trong việc đối chiếu so sánh với các công trình về truyện dân gian Khơ Me Nam1Bộ để tìm ra con đường biến đổi của các kiểu truyện của người Khơ Me khi họ đếnsinh cơ, lập nghiệp ở vùng đất mới này.- Chuyên khảo Người Việt gốc Miên là công trình đầu tiên viết khá đầy đủ vàcông phu về người Khơ Me nói chung. Trong chuyên khảo này, Lê Hương có đề cậpđến các thể loại của văn học dân gian như cách ngôn, tục ngữ, ca dao, các truyện thầnthoại. Dù rằng, đây chỉ mới là những khảo cứu ngắn gọn nhưng chúng cũng là nhữnggợi ý quan trọng cho chúng tôi khi tiến hành đề tài luận án này.- Cao Tấn Hạp có chuyên khảo Địa phương chí tỉnh Vĩnh Bình (1973) đã cungcấp thêm một số tư liệu về người Khơ Me và văn học dân gian Khơ Me ở tỉnh VĩnhBình, nay là tỉnh Trà Vinh.- Tập Truyện cổ Khơ Me Nam Bộ (1983) do Nhà xuất bản Văn hóa ấn hành(sau được tái bản vào năm 1987 do Hội Văn học Nghệ thuật Cửu Long xuất bản) củaHuỳnh Ngọc Trảng là công trình đầu tiên tập hợp các truyện kể vùng Khơ Me NamBộ. Chúng tôi đã sử dụng tuyển tập này (bản in năm 1983) làm tư liệu tham khảochính để khảo sát truyện cổ dân gian người Khơ Me Nam Bộ trong luận án của mình.- Cuốn Người Khơ Me Cửu Long dành một chương để viết về văn học và nghệthuật của người Khơ Me Nam Bộ, trong đó có phần dành cho văn học dân gian nhưngcòn khá sơ sài và chưa thể coi là đại diện cho toàn thể văn học dân gian Khơ Me NamBộ được.- Cuốn Văn hoá và cư dân Đồng bằng sông Cửu Long (1990) do nhóm tác giảNguyễn Công Bình, Lê Xuân Diệm, Mạc Đường chủ biên đã tiếp cận nghiên cứungười Khơ Me Nam Bộ về nhiều mặt, riêng phần văn học dân gian của người KhơMe thì chưa được chú ý nhiều- Cuốn Văn hoá người Khơ Me ở Đồng bằng sông Cửu Long (1993) do giáosư Trường Lưu chủ biên là công trình có giá trị trong việc nhận diện sự biến đổi vănhoá của người Khơ Me sau gần 30 năm kể từ công trình của Lê Hương. Trong cuốnsách này, nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng đã dành đến 73 trang sách (từ trang 150đến trang 223) cho phần văn học, trong đó phần văn học dân gian được tác giả viếtsâu sắc và có nhiều kiến giải có giá trị.- Đoàn Văn Nô với công trình Người Khơ Me Kiên Giang (1995) có cách tiếpcận văn hoá vật thể và văn hoá phi vật thể của người Khơ Me ở Kiên Giang. Phần viếtvề văn học (18 trang, từ 91-109) là một tư liệu tham khảo có giá trị cho người viết.2 ...