Tóm tắt Luận án tiến sĩ Nông nghiệp: Nghiên cứu một số tính trạng nông sinh học liên quan đến khả năng chịu hạn của vật liệu nhiệt đới phục vụ chọn tạo giống ngô lai

Mục đích cơ bản của luận án này là nghiên cứu đánh giá một số tính trạng nông sinh học, xác định QTL và khả năng kết hợp của các vật liệu mới, trong điều kiện hạn - tưới đủ, sau khi lai các dòng ưu tú với các dòng Donor chịu hạn của CIMMYT, nhằm cải thiện khả năng chịu hạn, năng suất, khả năng kết hợp của các vật liệu ưu tú, phục vụ chọn lọc dòng mới và xác định một số giống ngô lai chịu hạn triển vọng phục vụ sản xuất ngô ở những vùng nhờ nước trời.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án tiến sĩ Nông nghiệp: Nghiên cứu một số tính trạng nông sinh học liên quan đến khả năng chịu hạn của vật liệu nhiệt đới phục vụ chọn tạo giống ngô laiBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM --------------------------------- ĐỖ VĂN DŨNGNGHIÊN CỨU MỘT SỐ TÍNH TRẠNG NÔNG SINH HỌC LIÊN QUAN ĐẾN KHẢ NĂNG CHỊU HẠN CỦA VẬT LIỆU NHIỆT ĐỚI PHỤC VỤ CHỌN TẠO GIỐNG NGÔ LAI Chuyên ngành: Di truyền và Chọn giống cây trồng Mã số: 9.62.01.11 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI - 2018 Công trình được hoàn thành tại: VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAMNgười hướng dẫn khoa học:1. Tiến sĩ Lê Quý Kha, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam2. Tiến sĩ Pervez Haider Zaidi, Trung tâm Cải tiến Ngô và Lúa mì Quốc tế (CIMMYT) Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Viện tại Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam Năm 2018 1 MỞ ĐẦU Ở Việt Nam, hạn hán là một trong những bất thuận chính làm giảm năng suấtvà sản lượng ngô. Thiệt hại do hạn hán ước tính hơn 30%, có những năm diệntích ngô bị hạn lên đến 70-80% và nhiều vùng không cho thu hoạch. Nước ta làmột trong 5 quốc gia bị ảnh hưởng biến đổi khí hậu nhiều nhất, trong đó hạn háncó xu hướng tăng về quy mô và cường độ. Do đó, khoảng 0,6 - 0,7 triệu ha ngôđược dự báo là sẽ gặp nhiều bất thuận hơn, đặc biệt là hạn hán. Tính đến năm2017 năng suất ngô đạt 4,6 tấn/ha thấp hơn năng suất trung bình thế giới (5,5tấn/ha). Nhu cầu sử dụng ngô vẫn liên tục tăng nhanh, dẫn đến cung không đủcầu. Do đó, đề tài “Nghiên cứu một số tính trạng nông sinh học liên quan đếnkhả năng chịu hạn của vật liệu nhiệt đới phục vụ chọn tạo giống ngô lai” đãđược thực hiện nhằm góp phần năng cao năng suất, sản lượng và đáp ứng vớibiến đổi khí hậu.MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI Nghiên cứu đánh giá một số tính trạng nông sinh học, xác định QTL và khảnăng kết hợp của các vật liệu mới, trong điều kiện hạn - tưới đủ, sau khi lai cácdòng ưu tú với các dòng Donor chịu hạn của CIMMYT, nhằm cải thiện khả năngchịu hạn, năng suất, khả năng kết hợp của các vật liệu ưu tú, phục vụ chọn lọcdòng mới và xác định một số giống ngô lai chịu hạn triển vọng phục vụ sản xuấtngô ở những vùng nhờ nước trời.Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI* Ý nghĩa khoa học của đề tài Kết quả đề tài góp phần bổ sung cơ sở dữ liệu khoa học trong việc khai tháctính trạng chịu hạn, do đa gen quy định, của 2 dòng ngô Donor chịu hạn củaCIMMYT. Khi lai truyền sang 8 dòng ưu tú về nông học và năng suất, sau đánhgiá kiểu hình, kiểu gen và đánh giá sớm khả năng kết hợp 8 nhóm dòng, gồm 790dòng thế hệ tự phối F2:3, qua các trong môi trường hạn - tưới đủ; đồng thời ứngdụng kỹ thuật dùng 1.250 chỉ thị phân tử (SNP) xác định vùng gen quy định mộtsố tính trạng số lượng (QTL) liên quan đến khả năng chịu hạn ở 8 nhóm dòngđời thấp (chưa thuần), đã khẳng định các locut gen chịu hạn đã được lai truyềnthành công. Các dòng thuần mới mang gen chịu hạn có các đặc điểm chênh lệchthời gian tung phấn – phun râu, độ bền lá và khả năng kết hợp vượt trội các dòngbố mẹ và vượt trội các dòng ưu tú trước khi lai với Donor. Đây là một trongnhững giải pháp nhằm cải thiện căn bản kiểu gen, làm mới vật liệu ngô có giá trị 2sử dụng trong chọn tạo giống ngô chịu hạn.* Ý nghĩa thực tiễn của đề tài - Một số tính trạng nông học gồm chênh lệch thời gian tung phấn – phun râu,độ bền lá và 27 QTL (11 QTL_năng suất, 6 QTL_chênh lệch thời gian tung phấn- phun râu và 10 QTL_độ già hoá bộ lá) liên quan đến khả năng chịu hạn, đồngthời khả năng kết hợp của các dòng đời thấp, sau khi lai các vật liệu Donor chịuhạn với vật liệu ưu tú, đã được xác định ở mức độ khác nhau của 8 nhóm dòng ởthế hệ F2:3. Từ đó chọn lọc và phát triển được 9 dòng thuần mới từ các nhómdòng có khả năng kết hợp cao và chịu hạn tốt, năng suất cao ở điều kiện hạn,nâng cao hiệu quả chọn tạo giống chịu hạn. - Xác định được 2 vùng gen chịu hạn, bao gồm cụm thứ nhất trên nhiễm sắcthể (NST) số 1 (bin 1,05-1,07), trên NST số 7 (bin 7,01-7,03) và cụm thứ 2 trênNST số 8 (bin 8,02-8,03) về đặc điểm thời gian chênh lệch thời gian tung phấn -phun râu, độ già hoá bộ lá và năng suất, có liên quan chặt đến khả năng chịu hạncủa các dòng đời thấp. - Giới thiệu được 9 dòng thuần mới (RA1, RA2, RA3, RA4, RA5, RA6, RA7,RA8, RA9) có khả năng chịu hạn tốt (được chứng tỏ bởi các ...