Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Phân tích chuỗi giá trị thủy sản của tỉnh Nghệ An

Phân tích chuỗi giá trị thuỷ sản của tỉnh Nghệ An, từ đó đề tài đề xuất định hướng và giải pháp để phát triển chuỗi giá trị thủy sản (GTTS) trên địa bàn nghiên cứu. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Phân tích chuỗi giá trị thủy sản của tỉnh Nghệ AnBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOBỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNTHỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAMNGUYỄN THỊ THÚY VINHPHÂN TÍCH CHUỖI GIÁ TRỊ THỦY SẢNCỦA TỈNH NGHỆ ANCHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ PHÁT TRIỂNMÃ SỐ: 62 31 01 05TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨHÀ NỘI - 2014Công trình hoàn thành tại:HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAMNgười hướng dẫn:1. PGS. TS. TRẦN HỮU CƯỜNG2. TS. DƯƠNG VĂN HIỂUPhản biện 1: PGS.TS. Phạm Văn HùngHọc viện Nông nghiệp Việt NamPhản biện 2: PGS.TS. Hoàng Văn CườngTrường Đại học Kinh tế quốc dânPhản biện 3: TS. Dương Ngọc ThíViện Chính sách và Chiến lược phát triển Nông nghiệp, Nông ThônLuận án được bảo vệ tại hội đồng chấm luận án cấp Học viện họp tại:Học viện Nông nghiệp Việt NamVào hồigiờ, ngàythángnămCó thể tìm hiểu luận án tại thư viện:-Thư viện Quốc gia Việt Nam-Thư viện Học viện Nông nghiệp Việt NamMỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của đề tàiThủy sản là ngành hàng có vị trí quan trọng trong nền kinh tếThế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Với điều kiện tự nhiên rấtthuận lợi cho sự phát triển ngành thủy sản, tỉnh Nghệ An đã xác địnhthủy sản là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Tuy nhiên, trong quátrình phát triển thủy sản Nghệ An chưa thoát khỏi tình trạng tự phát,theo phong trào; sản phẩm tiêu thụ chủ yếu dưới dạng bảo quản và sơchế nên chưa nâng cao được giá trị gia tăng cho sản phẩm, không đápứng được yêu cầu truy xuất nguồn gốc,… Thủy sản Nghệ An chưa thậtsự khẳng định được vị thế cạnh tranh trên thị trường trong nước vàquốc tế.Để khắc phục được những mặt yếu kém và trở thành một ngànhkinh tế mũi nhọn của tỉnh, cần phải phân tích chuỗi giá trị thủy sản baogồm từ khâu sản xuất cho đến khâu tiêu dùng cuối cùng. Phân tíchchuỗi để hướng tới nâng cao kết quả, hiệu quả không những của từngkhâu của chuỗi mà còn cả toàn bộ chuỗi, phân tích tính công bằngtrong việc chia sẻ chi phí, lợi ích dựa trên đóng góp của từng tác nhântrên chuỗi; phân tích đánh giá tính linh hoạt, khả năng đáp ứng và chấtlượng sản phẩm được tạo ra từ chuỗi. Đây cũng là vấn đề mới, mangtính thời sự cao đối với tỉnh Nghệ An nói chung và ngành thủy sản nóiriêng đòi hỏi phải nghiên cứu để làm rõ.Xuất phát từ thực tế trên, chúng tôi đã lựa chọn “Phân tích chuỗigiá trị thuỷ sản của tỉnh Nghệ An” làm đề tài luận án nghiên cứu.2. Mục tiêu nghiên cứu2.1. Mục tiêu chungPhân tích chuỗi giá trị thuỷ sản của tỉnh Nghệ An, từ đó đề xuấtđịnh hướng và giải pháp để phát triển chuỗi giá trị thủy sản (GTTS)trên địa bàn nghiên cứu.2.2. Mục tiêu cụ thể- Hệ thống hoá và làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về phân tích1chuỗi GTTS.- Phân tích chuỗi GTTS và các nhân tố ảnh hưởng đến chuỗiGTTS của tỉnh Nghệ An.- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu để phát triển chuỗi GTTScủa tỉnh Nghệ An.3. Các câu hỏi nghiên cứuNghiên cứu đề tài này sẽ tập trung trả lời các câu hỏi sau đây:- Thực trạng hoạt động của các chuỗi GTTS của tỉnh Nghệ Andiễn ra như thế nào?- Những nhân tố nào ảnh hưởng chủ yếu đến hoạt động của cácchuỗi GTTS của tỉnh Nghệ An?- Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình hoạt động củacác chuỗi GTTS của tỉnh Nghệ An là gì?- Để phát triển chuỗi GTTS của tỉnh Nghệ An đề xuất nhữnggiải pháp nào?4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài4.1. Đối tượng nghiên cứuĐối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý luận và thựctiễn về chuỗi giá trị sản phẩm thuỷ sản nuôi trồng (tôm), đánh bắt (cácơm) của tỉnh Nghệ An.4.2. Phạm vi nghiên cứu- Nội dung nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu phân tíchvề kinh tế và quản lý của chuỗi giá trị thủy sản của tỉnh Nghệ An- Không gian nghiên cứu: Phân tích chuỗi giá trị thủy sản củatỉnh Nghệ An.- Thời gian nghiên cứu: + Số liệu thứ cấp từ năm 2010 – 2012+ Số liệu điều tra năm 20125. Những đóng góp của luận án về học thuật lý luận và thực tiễna) Những đóng góp về lý luận và học thuậtGóp phần hệ thống và làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn về phântích chuỗi GTTS. Phân tích chuỗi GTTS được xác định thông qua các2nội dung cơ bản: lập sơ đồ chuỗi, phân tích hoạt động và mối liên kếtcủa các tác nhân dọc theo chuỗi, phân tích kinh tế chuỗi, phân tíchhoạt động quản lý chuỗi và phát triển chuỗi. Về kinh tế: xác định chiphí, giá trị gia tăng và lợi nhuận được phát sinh và tạo ra trên chuỗi, đểthấy được tính công bằng về chi phí và lợi ích giữa các tác nhân. Vềquản lý: đề cập tới khả năng đáp ứng, tính linh hoạt và chất lượng sảnphẩm của chuỗi. Luận án cũng đã hệ thống hóa được các chỉ tiêu đánhgiá và các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động của chuỗi GTTS.b) Những đóng góp về thực tiễn- Thực tiễn phân tích chuỗi GTTS của tỉnh Nghệ An thông qua 2sản phẩm lợi thế và đặc thù của tỉnh là tôm và cá cơm, cho thấy: i) Cáctác nhân liên kết với nhau còn rời rạc, đứt đoạn từng khâu của chuỗi,theo hình thức liên kết thỏa thuận miệng nên chưa chặt chẽ và thiếutính bền vững. ii) Sự phân phối lợi ích giữa các tác nhân trên chuỗichưa thực sự công bằng: Người nuôi, đánh bắt là tác nhân hưởng phầnlợi nhuận chưa tương xứng với phần chi phí bỏ ra, người bán buôn,người bán lẻ là hưởng phần lợi ích nhiều nhất. Sự liên kết càng gần vớingười tiêu dùng thì lợi ích của người nuôi và người đánh bắt càngđược nâng cao. iii) Khả năng đáp ứng, tính linh hoạt của chuỗi còn hạnchế, chất lượng sản phẩm chưa đạt được các tiêu chuẩn để truy xuấtđược nguồn gốc. Luận án cũng đã xác định một số nhân tố ảnh hưởngđến chuỗi như trình độ, công nghệ, kỹ thuật,…Chương 1TỔNG QUAN TÀI LIỆU1.1. Chuỗi giá trị và một số khái niệm liên quan1.1.1. Khái niệm chuỗi giá trị (Value chain)Có thể khái quát, chuỗi giá trị là tập hợp một chuỗi các hoạtđộng để chuyển hóa nguồn lực đầu vào thành các sản phẩm đầu ra vàtại mỗi hoạt động sẽ tạo thêm giá trị cho sản phẩm.3 ...