Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Sinh học: Nghiên cứu đa dạng sinh học khu hệ cá đồng bằng sông Cửu Long và sự biến đổi của chúng do tác động của biến đổi khí hậu và sự phát triển kinh tế - xã hội

Luận án "Nghiên cứu đa dạng sinh học khu hệ cá đồng bằng sông cửu Long và sự biến đổi của chúng do tác động của biến đổi khí hậu và sự phát triển kinh tế - xã hội" với mục tiêu thực hiện nghiên cứu đa dạng sinh học và các yếu tố ảnh hưởng đến khu hệ cá đồng bằng sông Cửu Long, lồng ghép quản lý nghề cá thích ứng gắn với bảo tồn đa dạng sinh học. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Sinh học: Nghiên cứu đa dạng sinh học khu hệ cá đồng bằng sông Cửu Long và sự biến đổi của chúng do tác động của biến đổi khí hậu và sự phát triển kinh tế - xã hộiBỘ GIÁO DỤCVÀ ĐÀO TẠOVIỆN HÀN LÂM KHOA HỌCVÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAMHỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ------  ------THÁI NGỌC TRÍNGHIÊN CỨU ĐA DẠNG SINH HỌC KHU HỆ CÁĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG VÀ SỰ BIẾN ĐỔI CỦACHÚNG DO TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀSỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ-XÃ HỘITÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌCChuyên ngành: Sinh thái họcMã số: 62.42.01.20THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, 2015Công trình được hoàn thành tại:Học viện Khoa học và Công nghệViện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt NamNgười Hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Hoàng Đức ĐạtGS. TS. Richard Lee MaydenPhản biện 1:Phản biện 2:Phản biện 3:Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấpnhà nước họp tại Viện Sinh học Nhiệt đới vào……giờ……ngày……tháng……năm 2016Có thể tìm hiểu luận án tại:1. Thư viện Học viện Khoa học và Công nghệ2. Thư viện Quốc Gia Hà Nộihồi1MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của đề tàiĐồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là một trong những “vựa thủysản” lớn của cả nước, không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm trongnước mà còn đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu, lưu giữ nguồn genquý hiếm và các loài cá có giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, hiện naynguồn lợi cá ở ĐBSCL chịu những tác động không nhỏ từ phươngthức quản lý, khai thác sử dụng, cùng với sự thay đổi bất thường củađiều kiện tự nhiên (Biến đổi khí hậu, Nước biển dâng), các hoạt độngphát triển Kinh tế - Xã hội: phát triển cơ sở hạ tầng đô thị, giao thông,thủy lợi, thủy điện, phương thức quản lý, khai thác nguồn lợi cá, v.v.Trước tình hình đó, để đánh giá đúng về hiện trạng đa dạng sinh họccác loài cá, các nhân tố đã và đang tác động đến sự phát triển bềnvững của nguồn lợi cá, góp phần quản lý nghề cá thích ứng, bềnvững ở ĐBSCL, đồng thời bước đầu nghiên cứu về sinh học phân tửcủa 20 loài cá thuộc bộ cá Chép (Cypriniformes), góp phần xây dựngcơ sở dữ liệu trong công tác bảo tồn nguồn gen của các loài cá ởĐBSCL, chúng tôi thực hiện đề tài: “Nghiên cứu Đa dạng sinh họckhu hệ cá Đồng bằng sông Cửu Long và sự biến đổi của chúng dotác động của biến đổi khí hậu và sự phát triển Kinh tế - xã hội”.2. Mục đích nghiên cứuNghiên cứu đa dạng sinh học (ĐDSH) và các yếu tố ảnh hưởng đếnkhu hệ cá ĐBSCL, lồng ghép quản lý nghề cá thích ứng gắn với bảotồn ĐDSH.3. Nội dung nghiên cứu(1) Nghiên cứu đa dạng sinh học khu hệ cá ĐBSCL: thành phần loài,đặc điểm sinh thái học của khu hệ cá ở ĐBSCL. Nghiên cứu sinh họcphân tử của 20 loài cá thuộc bộ cá Chép (Cypriniformes);2(2) Nghiên cứu sự ảnh hưởng và tác động của Biến đổi khí hậu,Nước biển dâng và các hoạt động phát triển Kinh tế - Xã hội đến sựđa dạng sinh học khu hệ cá và hoạt động nghề cá ở ĐBSCL;(3) Nghiên cứu Lồng ghép xây dựng mô hình Đồng quản lý nghề cágắn với bảo tồn Đa dạng sinh học ở vùng đất ngập nước Búng BìnhThiên, huyện An Phú, tỉnh An Giang.4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễnKết quả đạt được của luận án trong nghiên cứu cơ bản về đa dạngkhu hệ cá và thực tiễn về quản lý nghề cá bền vững, có sự tham giacủa cộng đồng ngư dân - Đồng quản lý nghề cá, đóng góp cơ sởkhoa học và thực tiễn trong công tác bảo tồn nguồn lợi cá, quản lýnghề cá thích ứng và cơ sở dữ liệu về gen (DNA), trong nghiên cứubảo tồn đa dạng nguồn gen các loài cá bản địa ĐBSCL.5. Điểm mới của luận ánĐiểm mới, đồng thời là lý do để NCS lựa chọn thực hiện đề tàinghiên cứu này, trước NCS đã có nhiều công trình nghiên cứu về khuhệ cá, hoạt động nghề cá, bảo tồn nguồn lợi cá ở ĐBSCL. Tuy nhiên,chưa có công trình nghiên cứu nào về lồng ghép giữa quản lý khaithác, gắn với bảo tồn Đa dạng sinh học khu hệ cá có sự tham gia củacộng đồng - Đồng quản lý nghề cá. Các công trình nghiên cứu trướcđây, chủ yếu đánh giá ảnh hưởng của sự phát triển Kinh tế - Xã hộiđến sự đa dạng khu hệ cá, chưa đánh giá các yếu tố cực đoan củathiên nhiên (BĐKH, NBD). NCS đã thực hiện nội dung mới là xemxét và đánh giá ảnh hưởng của các yếu tố cực đoan (BĐKH, NBD)đến sự đa dạng của khu hệ cá và hoạt động nghề cá vùng cửa sôngven biển từ cửa Tiểu (Tiền Giang) đến cửa Cổ Chiên (Bến Tre), ởcác giai đoạn vào năm 2020, 2050 và 2100, kịch bản (B2 và A1F1).Gần đây, đã có một số ít các công trình nghiên cứu về DNA của một3số loài cá ở ĐBSCL, nhưng rải rác ở nhiều bộ cá khác nhau. NCSnghiên cứu DNA của 20 loài cá thuộc bộ cá Chép (Cypriniformes),nhằm đóng góp cơ sở dữ liệu về gen từng bước đầy đủ và đồng bộ.6. Những đóng góp của luận án1. Trong nghiên cứu cơ bản: Xây dựng cơ sở dữ liệu về đadạng sinh học khu hệ cá ĐBSCL, các yếu tố đã và đang tác động đếnkhu hệ cá, góp phần bảo tồn ĐDSH khu hệ cá ĐBSCL.2. Trong nghiên cứu ứng dụng thực tiễn: Kết quả xây dựngkịch bản biến đổi khí hậu (BĐKH) và nước biển dâng (NBD) ở 5 cửasông vùng ven biển; Và xây dựng thành công mô hình Đồng quản lýnghề cá (ĐQL), làm cơ sở khoa học ...