Tóm tắt Luận án tiến sĩ Sinh học: Nghiên cứu phát triển kỹ thuật multiplex PCR xác định nhanh đồng thời Bacillus anthracis và Yersinia pestis

Mục đích của luận án nhằm phát triển kỹ thuật multiplex PCR xác định nhanh đồng thời Bacillus anthracis và Yersinia pestis. Đánh giá khả năng phát hiện của kỹ thuật multiplex PCR trên các bộ mẫu chuẩn và các chủng phân lập
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án tiến sĩ Sinh học: Nghiên cứu phát triển kỹ thuật multiplex PCR xác định nhanh đồng thời Bacillus anthracis và Yersinia pestis MỞĐẦU1.Tínhcấpthiếtđềtài Bacillus anthracis và Yersinia pestis là hai loài vi khuẩn gâybệnhtốinguyhiểmtươngứnglàbệnhthanvàdịchhạch,từnggâynênnỗikinhhoàngtronglịchsửloàingười,cóthểbịlợidụnglàmvũkhísinhhọc. ỞViệtNam,B.anthraciscònxuấthiệnrảirácởcáctỉnhmiềnnúiphíaBắc,trongkhi Y.pestisvẫntồntạitrênmộtsố loàigặmnhấm ở khuvựcTâyNguyênvàcóthể bùngphát thànhdịchbấtkỳ lúcnào.Mặtkhác,chúngtacầncóphươngán ứngphónhanh,kịpthờitrongphòngchốngkhủngbốsinhhọc. Trongmộtvụtấncôngnghingờcókhủngbốsinhhọchaymẫumôitrườngnghinhiễmcácmầmbệnhnày,việcpháthiệnnhanh,chínhxáctácnhânsinhhọclàmộttrongnhữngyếutốquyếtđịnhđếnsứckhỏecộngđồngvàanninhquốcgia.Việcsànglọcnhanhnhữngmẫunghingờgiúpkiểmsoátsựlâylanvàđảmbảođiềutrịchínhxác.Phươngphápnuôicấytruyềnthốngđượcxemlà“tiêuchẩnvàng”trongxácđịnhB.anthracisvàY.pestis.Tuynhiên,mặcdùcóđộ nhạycao,phươngphápnàyđòihỏithờigian23ngày, mộtsố trườnghợpđộ đặchiệukhôngcao,cầntiếnhànhcácthửnghiệmbổsung.Ngoàira,phươngphápnàycầntiếnhànhởđiềukiệnphòngantoànsinhhọccấp3(BSL3)vớinhânviênđượcđào tạovàcókinhnghiệm.Cácphươngphápmiễndịchđượcnghiêncứudướidạngcácquethử nhanhrấtthuậntiệnnhưngđộ nhạy,độđặchiệuthấp.Dođó,cácphươngphápnàykhóứngdụngtrongchẩnđoántrênthựcđịavàphòngchốngkhủngbốsinhhọc. Hiệnnay,đãcómộtsốkỹthuậtdựatrênPCRdùngđểxácđịnh nhanhvàchínhxácB.anthraciscũngnhư Y.pestisđượcpháttriểnvớinhững ưuđiểmnổibậtnhư độ nhạy,độ đặchiệucaovàcóthể thựchiệnvớicácmẫuđãbấthoạt(nênchỉ cầnthựchiện ởđiềukiệnphòngantoànsinhhọccấp2).Tuynhiên,hầuhếtcáckỹthuậtnàychỉpháthiệnmộtloạiplasmidđộclựcvớitừngtácnhânnênkhôngpháthiệnđượccáctrườnghợpchủngthiếumộttrongcácplasmidtrên.ĐốivớiB.anthracistrongtựnhiên,đểchẩnđoánchínhxácnhữngchủnggâybệnh,ngoàigenđặctrưngtrênnhiễmsắcthể,cầnchỉrađượcsựcómặtđầyđủcủahaiplasmidđộclực là pXO1 và pXO2. Trong thực tế có những chủng B. anthracisthiếumộttronghaiplasmidtrênnênkhả nănggâybệnhthayđổi. Tương tự, Y. pestis chứa hai plasmidliên quanđếntínhđộc làpPCP1vàpMT1vớicácgenđặctrưngtương ứng.Dođó,cáckỹthuậtnàycóthể khôngđánhgiáđượcđầyđủ tìnhtrạngđộclực của B.anthracis, Y.pestis vàphảiphụ thuộcvàothiếtbị chuyêndụngđắttiềnnhưngvẫncóthể bỏ sótchẩnđoán,chưađề cậpđếnlàchúngcóthểkhôngphùhợpvớimộtsốchủngtrongnước. ỞViệtNam,việcsửdụngcáckỹthuậtdựatrênPCRđểchẩn đoánB.anthracisvàY.pestisđãđượcmộtsốtácgiả côngbố,tuynhiênnhữngnghiêncứunàychỉmớidừngởviệcthiếtkếkỹthuật PCRđể chẩnđoántừngloạivikhuẩntrên.Điềunàycónghĩalà trongthựctếkhibệnhdịchxảyramàchưabiếttácnhânnàođược sửdụng,nếudùngPCRvớitácnhânthứnhấtchokếtquảâmtínhthìphảidùngPCRlầnthứ haivớitácnhânkhác,như vậyđòihỏi thờigianvàkinhphí.Dođó,kỹthuậtPCRđamồi(multiplexPCRmPCR)cóthể xácđịnhchínhxácđồngthờihailoạitácnhân B. anthracisvàY.pestislàmộtlựachọnkhảthi.Xuấtpháttừnhữngvấnđề trên,chúngtôithựchiệnđề tài:“Nghiêncứupháttriểnkỹ thuật multiplex PCR xác định nhanh đồng thời Bacillus anthracisvàYersiniapestis”.2.Mụctiêunghiêncứu Pháttriểnkỹ thuật multiplex PCRxácđịnhnhanh đồngthời BacillusanthracisvàYersiniapestis. Đánhgiákhả năngpháthiệncủakỹ thuật multiplex PCRtrên cácbộmẫuchuẩnvàcácchủngphânlập.3.Nộidungnghiêncứucủađềtài Thiếtkế cáccặpmồichokỹ thuậtmPCRxácđịnhnhanh đồngthờiB.anthracisvàY.pestis. Thiếtkế,tối ưukỹthuậtmPCRxácđịnhnhanhđồngthờiB. anthracisvàY.pestis. Đánhgiákhả năngpháthiệncủakỹ thuậtmPCRchẩnđoánđồngthời B.anthracis và Y.pestis trongphòngthínghiệmvà cácchủngphânlập. Phântíchtrìnhtự cácgenđíchđặctrưngvàgenđộclựccủacácchủngB.anthracisvàY.pestis.4.Đónggópmớicủaluậnán Luậnánlàcôngtrìnhđầutiên ở ViệtNamđãthànhcôngtrongnghiêncứupháttriểnkỹthuậtmultiplexPCRxácđịnhnhanhđồngthời B.anthracis và Y.pestis.Kỹ thuậtmultiplexPCRvới6cặp mồiđượcthiếtkế,tối ưuchophépkhuếchđạiđồngthời7sảnphẩmbaogồm:3genđíchlà vrrA (thuộcnhiễmsắcthể), pagA(thuộc plasmid pXO1), capA (thuộc plasmid pXO2) của B. ...