Tóm tắt luận án Tiến sĩ Sinh học: Nghiên cứu thành phần các loài ong mật (Hymenoptera: Apidae) và khả năng sử dụng một số loài làm chỉ thị đánh giá sự ô nhiễm môi trường trên các hệ sinh thái bị tác động ở miền bắc Việt Nam

Nghiên cứu thành phần loài, sự phân bố của các loài ong mật họ Apidae, phân tích mối liên quan sinh thái và xác định khả năng sử dụng một số loài ong mật làm chỉ thị đánh giá sự ô nhiễm môi trường trên các hệ sinh thái bị tác động (hệ sinh thái đồng ruộng, hệ sinh thái vườn cây lâu năm, hệ sinh thái rừng trồng và hệ sinh thái rừng kín thường xanh) ở một số tỉnh thuộc miền Bắc Việt Nam góp phần bảo tồn các loài ong mật và tạo ra sản phẩm mật ong có chất lượng cao phát triển kinh tế của người dân trong vùng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Sinh học: Nghiên cứu thành phần các loài ong mật (Hymenoptera: Apidae) và khả năng sử dụng một số loài làm chỉ thị đánh giá sự ô nhiễm môi trường trên các hệ sinh thái bị tác động ở miền bắc Việt Nam BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ NGUYỄN PHƢỢNG MINHNGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN CÁC LOÀI ONG MẬT(HYMENOPTERA:APIDAE) VÀ KHẢ NĂNG SỬ DỤNG MỘT SỐ LOÀI LÀM CHỈ THỊ ĐÁNHGIÁ SỰ Ô NHIỄM MÔI TRƢỜNG TRÊN CÁC HỆ SINH THÁI BỊ TÁC ĐỘNG Ở MIỀN BẮC VIỆT NAM TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC Chuyên ngành: Côn trùng học Mã số: 62 42 01 06 HÀ NỘI – 2017 Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.Người hướng dẫn khoa học 1: PGS.TS Trương xuân LamNgười hướng dẫn khoa học 2: TS Nguyễn Thị Phương LiênPhản biện 1: …Phản biện 2: …Phản biện 3: ….Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấpHọc viện, họp tại Học viện Khoa học và Công nghệ - Viện Hàn lâm Khoahọc và Công nghệ Việt Nam vào hồi … giờ ..’, ngày … tháng … năm201….Có thể tìm hiểu luận án tại:- Thư viện Học viện Khoa học và Công nghệ- Thư viện Quốc gia Việt Nam 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Họ ong mật (Apidae) là họ lớn nhất và có sự đa dạng nhất về thành phần loài trongtổng họ ong mật Apoidea với hơn 5700 đã được mô tả, trong đó một số loài được sửdụng để nuôi lấy mật. Hàng năm Việt Nam sản xuất gần 20.000 tấn mật ong, xuấtkhẩu khoảng 80-85% tổng sản lượng mật của cả nước. Nhiều loài ong mật (họ Apidae) là các loài thụ phấn quan trọng đối với những câylương thực, cây công nghiệp chính trên thế giới. Tuy nhiên, quần thể các loài ongbản địa cũng có thể bị thu hẹp. Các nguyên nhân có thể là do tình trạng thiếu dinhdưỡng và ảnh hưởng của thuốc trừ sâu. Hơn nữa, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật tồndư trong các sản phẩm nông nghiệp không những ảnh hưởng đến con người và vậtnuôi mà cũng ảnh hưởng đến nhiều loài ong mật. Các nghiên cứu cho thấy thành phần các kim loại nặng và á kim bị tích tụ lạitrong cơ thể các loài ong mật (do việc tiêu thụ thức ăn từ môi trường bị ô nhiễm) cóthể được phân tích để đánh giá sự ô nhiễm của môi trường trên các sinh cảnh màchúng lấy phấn và mật hoa của cây trồng. Với các lý do trên chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu thành phần các loài ongmật (Hymenoptera: Apidae) và khả năng sử dụng một số loài làm chỉ thị đánh giá sựô nhiễm môi trường trên các hệ sinh thái bị tác động ở miền Bắc Việt Nam”. 2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 2.1.Ý nghĩa khoa học Đề tài đã cung cấp các dẫn liệu về thành phần loài, loài ghi nhận mới, loài phổbiến, loài có giá trị kinh tế ở khu vực nghiên cứu. Hơn nữa, kết quả đề tài cũng đã cung cấp các dẫn liệu về hàm lượng kim loạinặng và á kim có trong thành phần của cơ thể, mật, ruột, sáp của loài ong mật (Apiscerana indica Fabricius), từ đó chỉ ra rằng loài ong này có khả năng sử dụng làm chỉthị sinh học để đánh giá sự ô nhiễm môi trường. Đề tài cũng sẽ tạo ra cơ sở khoa học cho việc đề xuất các phương hướng, các giảipháp cụ thể cho việc sử dụng, khai thác bền vững và bảo tồn các loài ong mật bảnđịa ở vùng núi thuộc vùng nghiên cứu, phục vụ cho các yêu cầu phát triển kinh tế-xãhội của người dân trong vùng. 2.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài Cung cấp những thông tin mới và cập nhật về thành phần, sự đa dạng và phân bốcủa các loài ong mật họ Apidae ở các sinh cảnh trong các hệ sinh thái bị tác động ởmiền Bắc Việt Nam góp phần quan trọng cho việc nghiên cứu về địa lý sinh vật củacác loài ong mật ở khu vực Đông Nam Á nói riêng và thế giới nói chung. Trên cơ sở các đẫn liệu của đề tài, cho phép lựa chọn loài ong mật (Apis cerenaFabricius) làm chỉ thị sinh học đánh giá sự ô nhiễm kim loại nặng trong môi trường ởkhu vực nghiên cứu. 3. Mục đích và nội dung của đề tài 3.1. Mục đích của đề tài Nghiên cứu thành phần loài, sự phân bố của các loài ong mật họ Apidae, phântích mối liên quan sinh thái và xác định khả năng sử dụng một số loài ong mật làm 2chỉ thị đánh giá sự ô nhiễm môi trường trên các hệ sinh thái bị tác động (hệ sinh tháiđồng ruộng, hệ sinh thái vườn cây lâu năm, hệ sinh thái rừng trồng và hệ sinh tháirừng kín thường xanh) ở một số tỉnh thuộc miền Bắc Việt Nam góp phần bảo tồn cácloài ong mật và tạo ra sản phẩm mật ong có chất lượng cao phát triển kinh tế củangười dân trong vùng. 3.2. Nội dung nghiên cứu 1) Điều tra thành phần loài, sự phân bố của các loài ong mật Apidae ở một sốtỉnh thuộc miền Bắc Việt Nam 2) Mô tả đặc điểm hình thái của các loài ong mật ghi nhậ ...