Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Tâm lý học: Mối quan hệ giữa chánh niệm và cảm nhận hạnh phúc ở thanh niên

Luận án "Mối quan hệ giữa chánh niệm và cảm nhận hạnh phúc ở thanh niên" được hoàn thành với mục tiêu nhằm tìm hiểu thực trạng trải nghiệm chánh niệm và cảm nhận hạnh phúc ở thanh niên; Nghiên cứu về các khía cạnh khác nhau về mối quan hệ giữa chánh niệm và cảm nhận hạnh phúc ở thanh niên (tương quan, khả năng tác động trực tiếp, khả năng tác động gián tiếp qua biến trung gian).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Tâm lý học: Mối quan hệ giữa chánh niệm và cảm nhận hạnh phúc ở thanh niên VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI -------------------- ĐOÀN VŨ THỊ HƢỜNG MỐI QUAN HỆ GIỮA CHÁNH NIỆM VÀCẢM NHẬN HẠNH PHÚC Ở THANH NIÊN Ngành: Tâm lý học Mã số: 9.31.04.01 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC HÀ NỘI - 2023Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam h ớn dẫn khoa học: PGS.TS. Phan Thị Mai Hương Phản biện 1: GS.TS. Nguyễn Hữu Thụ Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Đức Sơn Phản biện 3: PGS.TS. Đinh Hùng Tuấn Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện, tại: Học viện Khoa học xã hội, 477 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội Vào hồi …. giờ, ngày …. tháng …. năm 20….Có thể tìm hiểu luận án tại: - Thư viện Quốc gia - Thư viện Học viện Khoa học xã hội MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Chánh niệm (còn được gọi là Chú tâm) có nguồn gốc từ Phật giáotruyền thống và liên quan đến thiền định. Ngày nay, chánh niệm đã trởthành một lĩnh vực kiến thức phát triển mạnh mẽ và được ứng dụng trongcác môi trường đa dạng như sức khỏe, giáo dục, nghề nghiệp và pháttriển tổ chức [230]. Từ góc độ thưc tiễn, các nghiên cứu cho thấy chánh niệm có vai tròtích cực đối với cuộc sống con người. Đối với sức khỏe, chánh niệmđược xem như một phương pháp điều trị hiệu quả cho một số rối loạntâm thần [135]. Đã có những bằng chứng bước đầu cho thấy can thiệpdựa trên chánh niệm là công cụ thúc đẩy kết quả tích cực và lành mạnh,chẳng hạn như chánh niệm có liên quan tích cực đến các cấu trúc tâm trínhư sức sống, sự hài lòng cuộc sống, chất lượng mối quan hệ giữa các cánhân [63]. Các nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng chánh niệm khôngchỉ làm giảm đau buồn hay những trạng thái tiêu cực[159][174][181][229] mà còn có thể làm gia tăng cảm nhận hạnh phúc[63][75] [98][171]. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học vẫn tập trungnhiều hơn vào tìm hiểu vai trò của chánh niệm trong việc loại bỏ các thóiquen không thích ứng và thoát khỏi trạng thái tâm trí tiêu cực, thay vìtrau dồi hành vi thích ứng và trạng thái tâm trí tích cực (Garland và cộngsự, 2015 [232]). Từ góc độ khoa học, khái niệm chánh niệm hiện nay đã trở nên đượcmở rộng và điều chỉnh theo những cách khá đa dạng và các nghiên cứutâm lý học đã chỉ ra sự chưa thống nhất về khái niệm cũng như cấu trúccủa chánh niệm (Coffey và cộng sự 2010). Dù cách hiểu chánh niệmkhác nhau, là một đặc điểm ổn định đối với một số người hay một trạngthái nhất thời đối với những người khác, thì đó vẫn là một phẩm chất vốn 1có của con người, có thể được đào tạo, phát triển để các cá nhân có đượckỹ năng có thể mang lại chất lượng trong cách họ tập trung chú ý đến suynghĩ, hành động và trạng thái cảm xúc [231]. Cùng với sự đa dạng về khái niệm, thì sự phát triển các ứng dụng vềchánh niệm trong thực tiễn ngày nay có thể vượt khỏi khuôn khổ củakhái niệm chánh niệm Phật giáo, đặt ra vấn đề về việc cần thúc đẩy cácnghiên cứu về bản chất của chánh niệm, phân biệt các khái niệm chánhniệm khác nhau để xác định hiệu quả của chánh niệm chung (Phan-Le vàcộng sự, 2022) . Dù chánh niệm và vai trò của chánh niệm đối với cuộc sống lànhmạnh của con người được quan tâm nghiên cứu trên thế giới, nhưng tạiViệt Nam, những nghiên cứu về chủ đề này còn giới hạn. Trên thực tế,những nghiên cứu về hạnh phúc và các yếu tố liên quan đến hạnh phúccon người ở nước ta đã được tiến hành trên nhiều đối tượng khác nhau[18][40] nhưng trong số các yếu tố được tìm hiểu chưa có mặt chánhniệm. Đặc biệt, việc tìm hiểu mối quan hệ giữa chánh niệm và cảm nhậnhạnh phúc trên thanh niên vẫn còn là khoảng trống. Nghiên cứu này đượcthực hiện nhằm trả lời các câu hỏi: (1) Chánh niệm có cấu trúc và hiệntrạng như thế nào trên mẫu thanh niên nói chung và thanh niên tăng ni?(2) Chánh niệm có mối quan hệ như thế nào với cảm nhận hạnh phúc vànếu có tác động thì theo cơ chế nào? (3) Thực hành chánh niệm có khiếnthanh niên cảm thấy hạnh phúc hơn không? Việc trả lời các câu nàykhông chỉ góp phần chỉ ra diện mạo của chánh niệm trên mẫu thanh niên,mà còn góp phần cung cấp bằng chứng thực tiễn cho vai trò của chánhniệm đối với hạnh phúc của thanh niên ở Việt Nam. Vì thế, đề tài luậnán: “Mố quan hệ ữa chánh n ệm và cảm nhận hạnh phúc ở thanhn ên” được thực hiện để giải đáp cho các câu hỏi đặt ra. Đó là những lýdo để tác giả chọn nghiên cứu đề tài này. 2 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích n h ên cứu Nghiên cứu lý luận, thực tiễn về mối quan hệ giữa chánh niệm vàcảm nhận hạnh phúc ở ...