Tóm tắt luận án Tiến sĩ Triết học: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số vùng Đông Bắc Việt Nam hiện nay

Luận án phân tích để làm rõ thực trạng của việc giữ gìn, phát huy BSVH các DTTS vùng Đông Bắc Việt Nam hiện nay; từ đó đưa ra một số quan điểm và các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc giữ gìn và phát huy BSVH các DTTS ở đây.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Triết học: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số vùng Đông Bắc Việt Nam hiện nay 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài VH tạo nên diện mạo đặc thù của mỗi một DT. Khi nhắc đến một DT nàongười ta thường nghĩ đến nền VH của DT đó, cũng như muốn tìm hiểu một DT nào, cáchtốt nhất là tìm hiểu nền VH của họ, vì nó là hồn cốt của DT, là nét đặc trưng căn bản đểphân biệt DT này với DT khác. BSVH của mỗi DT chính là cái cốt lõi, đặc trưng, bản chấtnhất của VHDT, nó là bản chất, linh hồn, cốt cách, bản lĩnh của một DT. Do đó, giữ đượcBSVH thì DT còn, mất BSVH thì có thể DT đó mất vĩnh viễn. Chính vì vậy Đảng Cộng sản Việt Nam luôn chủ trương xây dựng nền VH Việt Namtiên tiến đậm đà bản sắc DT - thực chất, đó là xây dựng, phát triển, giữ gìn BSDT ViệtNam, trong đó có BSVH các DT. Ngày nay, xã hội hiện đại với toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, phát triển khoa học -công nghệ, kinh tế thị trường... đang tác động nhiều tới BSVHDT nói chung, BSVH tộcngười nói riêng. BSVH các DTTS cũng đang đứng trước những thách thức, có nguy cơ maimột, lệch lạc, mờ nhạt... Nhiều yếu tố không lành mạnh thâm nhập vào nhận thức và cuộcsống vốn trong lành của đồng bào các DTTS, tạo nên sự lai tạp trong cách nghĩ, lối sống củađồng bào, có xu hướng làm mờ nhạt và mất đi BSVH truyền thống vốn có của các DTTS. Vùng Đông Bắc Việt Nam là vùng đất sinh sống của hơn hai mươi DT, chủ yếu làcác DTTS không nằm ngoài xu thế chung của cả nước. BSVH của đồng bào các DTTS nơiđây vô cùng phong phú, đa dạng về các sắc thái biểu hiện thông qua các giá trị VH vật thểvà VH phi vật thể nhưng đều chứa đựng những giá trị VH đặc trưng, cốt lõi tồn tại lâu đờitrong lịch sử như tinh thần đoàn kết, gắn bó, giúp đỡ lẫn nhau; lối sống giản dị, mộc mạc,chân tình, hài hòa với con người, với thiên nhiên núi rừng Đông Bắc; sự sáng tạo, cần cù,chịu khó trong lao động, sự thích ứng cao với thiên nhiên có phần khắc nghiệt và luôn biếtcách đảm bảo sự cân bằng tâm lý... Những giá trị VH này đã tạo nên cốt cách, bản lĩnh củacả cộng đồng các DTTS vùng Đông Bắc, giúp cho đồng bào tồn tại, phát triển bền vữngtrong lịch sử. Bối cảnh và các điều kiện của toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, nhất là quátrình phát triển kinh tế thị trường và xây dựng xã hội hiện đại ở nước ta hiện nay một mặt đãtạo ra những điều kiện thuận lợi cho đồng bào các DTTS tiếp tục duy trì, tồn tại, phát triểncác giá trị VH theo hướng hiện đại, mặt khác cũng làm cho các giá trị VH đó bị phatạp, biến đổi thậm chí mai một, mất dần BSVHDT như một thách thức lớn. Tình hình đó đang đặt ra vấn đề bức xúc hiện nay là làm thế nào để hội nhập quốc tếvà phát triển kinh tế thị trường, xây dựng xã hội hiện đại để phát triển nhanh mà vẫn giữ gìnvà phát huy được BSVH các DTTS; làm thế nào để giữ gìn, phát huy BSVH các DTTSvùng Đông Bắc một cách hiệu quả để biến sức mạnh VH vùng Đông Bắc vào sức mạnhchung của sự phát triển đất nước; giải pháp nào để có thể nâng cao hiệu quả việc giữ gìn vàphát huy BSVH các DTTS vùng Đông Bắc góp phần đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi 2mới? Vấn đề này có ý nghĩa thiết thực đối với sự phát triển vùng Đông Bắc nói riêng và cảnước nói chung, bởi “VH thực sự là nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnhnội sinh quan trọng đảm bảo sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc” Với lýdo đó, nghiên cứu sinh chọn vấn đề “Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộcthiểu số vùng Đông Bắc Việt Nam hiện nay” làm đề tài luận án Tiến sĩ triết học của mình. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án - Mục đích của luận án Trên cơ sở lý luận về giữ gìn và phát huy BSVH, luận án phân tích để làm rõ thựctrạng của việc giữ gìn, phát huy BSVH các DTTS vùng Đông Bắc Việt Nam hiện nay; từđó đưa ra một số quan điểm và các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc giữ gìn vàphát huy BSVH các DTTS ở đây. - Nhiệm vụ nghiên cứu + Khái quát tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài và xác định những vấnđề luận án cần tiếp tục giải quyết. + Phân tích làm rõ những vấn đề lý luận về BSVH các DTTS và việc giữ gìn,phát huy BSVH các DTTS vùng Đông Bắc Việt Nam. + Phân tích làm rõ thực trạng của việc giữ gìn, phát huy BSVH các DTTS vùngĐông Bắc Việt Nam hiện nay, chỉ ra nguyên nhân của thực trạng đó và xác địnhnhững vấn đề đặt ra đối với việc giữ gìn và phát huy BSVH các DTTS vùng ĐôngBắc Việt Nam hiện nay + Đề xuất quan điểm và một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả của việcgiữ gìn, phát huy BSVH các DTTS vùng Đông Bắc Việt Nam trong thời gian tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Vấn đề giữ gìn và phát huy BSVH các DTTS vùngĐông Bắc Việt Nam. - Phạm vi nghiên cứu: + Luận án nghiên cứu việc giữ gìn và phát huy BSVH các DTTS vùng ĐôngBắc nước ta trong thời kỳ đổi mới, khi Việt Nam đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đạihóa, phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. + Vùng Đông Bắc theo sự phân chia của Tổng cục Thống kê gồm 10 tỉnh: Lạng Sơn,Cao Bằng, Hà Giang, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Yên Bái, Lào Cai, Bắc Giang,Phú Thọ. Tuy nhiên, luận án chỉ nghiên cứu BSVH các DTTS ở 6 tỉnh: Lạng Sơn, Cao Bằng,Hà Giang, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Bắc Kạn vì ở đó đậm nét các BSVH vùng này. + BSVH các DTTS vùng Đông Bắc được thể hiện hết sức đa dạng. Trongkhuôn khổ một luận án tiến sĩ, luận án chỉ tập trung nghiên cứu BSVH đó ở một sốkhía cạnh của VH vật thể và VH phi vật thể; chủ thể, nội dung, cách thức giữ gìn,phát huy BSVH các DTTS. 3 + Trong các Văn kiện của Đảng và Nhà nước ta, thuật ngữ “dân tộc” được sửdụng với cả nghĩa rộng để chỉ DT quốc gia (nation) và cả nghĩa hẹp để chỉ tộc người(ethnic). Trong l ...