Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Vật lý: Nâng cao hiệu quả của phương pháp thăm dò trọng lực trong nghiên cứu cấu trúc địa chất ở Việt Nam

Luận án "Nâng cao hiệu quả của phương pháp thăm dò trọng lực trong nghiên cứu cấu trúc địa chất ở Việt Nam" nghiên cứu với mục tiêu nhằm nâng cao chất lượng của tài liệu trọng lực thăm dò và giảm thiểu tính đa nghiệm trong giải bài toán ngược trọng lực, phục vụ nghiên cứu cấu trúc địa chất ở Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Vật lý: Nâng cao hiệu quả của phương pháp thăm dò trọng lực trong nghiên cứu cấu trúc địa chất ở Việt NamBỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOVIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀCÔNG NGHỆ VIỆT NAMHỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆPHẠM NAM HƯNGNÂNG CAO HIỆU QUẢ CỦA PHƯƠNG PHÁP THĂM DÒTRỌNG LỰC TRONG NGHIÊN CỨU CẤU TRÚC ĐỊACHẤT Ở VIỆT NAMChuyên ngành: Vật lý Địa cầuMã số: 62 44 01 11TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ VẬT LÝHà Nội, năm 20151Công trình được hoàn thành tại:Học viện Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệViệt NamNgười hướng dẫn khoa học:1. PGS.TS. Cao Đình Triều2. PGS.TS. Đinh Văn ToànPhản biện 1: GS.TS. Bùi Công QuếPhản biện 2: PGS.TS. Đỗ Đức ThanhPhản biện 3: TS. Nguyễn Tài ThinhLuận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học việnhọp tại: .................................................................................................Vào lúc ........... giờ ........ ngày ........ tháng ......... năm 2015.Có thể tìm hiểu luận án tại:- Thư viện Quốc gia, Hà Nội- Thư viện Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam- Thư viện Học viện Khoa học và Công nghệ1MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của luận ánThực tế kết quả công tác đo vẽ trọng lực thời gian qua ở Việt Nam chothấy: Vẫn sử dụng các máy trọng lực thế hệ cũ với sai số lớn khi đo vẽ ở tỷ lệlớn, tỷ lệ đo vẽ chưa đồng bộ giữa các vùng, khi thành lập bản đồ dị thườngtrọng lực Bouguer sử dụng công thức trường trọng lực bình thường củaHelmert 1901-1909 với sự điều chỉnh giảm đi một hệ số 14 mGal mà chưa cótính toán cụ thể để chứng minh tính đúng đắn của công thức (1.3) và các hiệuchỉnh còn bỏ qua các yếu tố như: hiệu chỉnh biến thiên trọng lực, hiệu chỉnhđịa hình chưa đầy đủ còn bỏ qua các yếu tố nằm trong bán kính trong là 30 mvà yếu tố nằm ngoài bán kính ngoài 7.29 m. Mặt khác, số liệu tựa ban đầu (địachấn, khoan, ...) hiện có ở Việt Nam là không nhiều cho việc minh giải tài liệutrọng lực.Chính vì vậy, nghiên cứu sinh đã chọn đề tài: “Nâng cao hiệu quảcủa phương pháp thăm dò trọng lực trong nghiên cứu cấu trúc địa chất ởViệt Nam” nhằm tiến hành xem xét các yếu tổ ảnh hưởng như biến thiên trọnglực và vấn đề hiệu chỉnh địa hình tới chất lượng tài liệu trọng lực Bouguer.Cũng như xem xét giảm thiểu tính đa nghiệm của bài toán ngược trọng lựctrong điều kiện không có nhiều tài liệu tựa ban đầu.2. Mục tiêu của luận ánNâng cao chất lượng của tài liệu trọng lực thăm dò và giảm thiểu tínhđa nghiệm trong giải bài toán ngược trọng lực, phục vụ nghiên cứu cấu trúcđịa chất ở Việt Nam.3. Nhiệm vụ của luận án1. Tính toán ảnh hưởng của biến thiên trọng lực và ảnh hưởng của địahình đến tài liệu đo đạc trọng lực.2. Lựa chọn và ứng dụng thử nghiệm các phương pháp phân tích địnhtính và định lượng tài liệu trọng lực trong nghiên cứu cấu trúc địa chất ở Việt Nam.3. Giải bài toán thuận và ngược trọng lực 2D và 3D (ví dụ tại một khuvực cụ thể).24. Kết quả khoa học và ý nghĩa thực tiễn của luận án1. Nghiên cứu sinh đã khảo sát, đánh giá giá trị biến thiên trọng lực ởViệt Nam là 0.3 mGal, từ đó cho thấy cần phải tính hiệu chỉnh biến thiên đốivới từng tỷ lệ bản đồ trong đo vẽ trọng lực.2. Trong luận án nghiên cứu sinh đã khảo sát, đánh giá hiệu chỉnh địahình phần đất liền lãnh thổ Việt Nam. Từ đó thành lập bản đồ dị thường trọnglực Bouguer đầy đủ tỷ lệ 1: 1.000.000 theo công thức trường bình thườngQuốc tế 1980.3. Xây dựng một số mô hình lý thuyết hợp lý từ đó phân tích và nhậnđịnh kết quả có đối sánh với các tuyến thăm dò địa chấn khu vực Biển Đôngvà các tuyến địa chấn dò sâu trên đất liền nhằm hạn chế được tính đa nghiệmcủa bài toán ngược trọng lực khi không có nhiều tài liệu tựa.4. Các bản đồ độ sâu các mặt cơ bản vỏ Trái đất như mặt Kết tinh,Conrad, Moho lưu vực Sông Cả-Rào Nậy được xây dựng bằng phương phápmô hình 2D, 3D có độ tin cậy cao. Đây là những thông tin độc lập có giá trịtrong luận giải các quy luật về cấu trúc địa chất, địa động lực và các tai biếnđịa chất liên quan trong khu vực nghiên cứu.5. Những điểm mới của luận án1. Đã xác định được giá trị biến thiên trọng lực theo thời gian ở ViệtNam có biên độ thay đổi khoảng 0.3 mGal.2. Lần đầu tiên thành lập bản đồ hiệu chỉnh địa hình với bán kínhngoài tới 70 km và bản đồ trọng lực Bouguer theo công thức Quốc tế 1980 chotoàn lãnh thổ Việt Nam, tương ứng với tỷ lệ 1/1.000.000.3. Gợi ý phân tích lựa chọn mô hình bài toán thuận nhằm hạn chế tínhđa nghiệm giải bài toán ngược trọng lực trong điều kiện không có số liệu tựaban đầu (kết quả khoan thăm dò, địa chấn thăm dò,…).6. Luận điểm bảo vệ1. Nhằm loại trừ tối đa ảnh hưởng của địa hình tới chất lượng bản đồdị thường trọng lực Bouguer cần thiết phải tiến hành tính toán hiệu chỉnh địahình với bán kính vòng ngoài tối thiểu là 50 km.32. Việc nhận dạng mô hình ban đầu trên cơ sở kết hợp các phươngpháp: Gradient ngang, Gradient chuẩn hóa toàn phần và hệ số cấu trúc/mật độcó thể giảm được tính đa nghiệm giải bài toán ngược trọng lực 2D tại nhữngkhu vực thiếu tài liệu tựa ban đầu.7. Cấu trúc của luận ánNgoài phần mở đầu và kết luận, luận án gồm 4 chương:Chương 1: Tổng quan về phát triển phương pháp thăm dò trọng lựctrên thế giới và ở Việt Nam.Chương 2: Nghiên cứu đánh giá ảnh hưởng của biến thiên trọng lực vàhiệu chỉnh địa hình tới chất lượng bản đồ trọng lực Bouguer.Chương 3: Giải pháp giảm thiểu tính đa nghiệm giải bài toán ngượctrọng lực.Chương 4: Áp dụng quy trình đo đạc phân tích tài liệu trọng lực nhằmnghiên cứu đặc trưng cấu trúc vỏ trái đất lưu vực Sông Cả - Rào Nậy.CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ PHÁT TRIỂN PHƯƠNG PHÁPTHĂM DÒ TRỌNG LỰC TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở VIỆT NAMTrên thế giới phương pháp thăm dò trọng lực được sử dụng từ nhữngnăm đầu của thế kỷ XX, ở Việt Nam phương pháp trọng lực được sử dụng saunăm 1960, chủ yếu tập trung vào các hướng nhiệm vụ: 1) Tìm kiếm thăm dòcác cấu trúc chứa dầu khí; 2) Phục vụ nghiên cứu cấu trúc sâu và địa chất khuvực; 3) Đo đạc lập mạng lưới trọng lực cơ sở hạ ...