Tóm tắt luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu tình trạng phì đại cơ tim và chức năng tim của thai nhi bằng siêu âm ở thai phụ bị đái tháo đường trong thai kỳ

Luận án xác định tỷ lệ, đặc điểm phì đại cơ tim và chức năng tim của thai nhi bằng siêu âm ở thai phụ bị đái tháo đường trong thai kỳ. Khảo sát một số yếu tố của mẹ và con có liên quan đến tình trạng phì đại cơ tim thai nhi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu tình trạng phì đại cơ tim và chức năng tim của thai nhi bằng siêu âm ở thai phụ bị đái tháo đường trong thai kỳ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI NGUYỄN THỊ DUYÊN NGHIÊN CỨU TÌNH TRẠNG PHÌ ĐẠI CƠ TIM VÀCHỨC NĂNG TIM CỦA THAI NHI BẰNG SIÊU ÂM ỞTHAI PHỤ BỊ ĐÁI THÁO ĐƢỜNG TRONG THAI KỲ Chuyên ngành : Nội -Tim mạch Mã số : 62720141 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC HÀ NỘI - 2020 Công trình được hoàn thành tại: TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRƢƠNG THANH HƢƠNGPhản biện 1: PGS.TS. PHẠM HỮU HÕAPhản biện 2: PGS.TS. PHẠM BÁ NHAPhản biện 3: PGS.TS. ĐINH THỊ THU HƢƠNGLuận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án Tiến sĩ Y học cấptrường tổ chức tại Trường Đại học Y Hà NộiVào hồi: giờ phút, ngày tháng năm 2020Luận án có thể được tìm thấy tại: - Thư viện Quốc gia - Thư viện Trường Đại học Y Hà Nội 1 ĐẶT VẤN ĐỀTính cấp thiết của đề tài Phì đại cơ tim (PĐCT) và rối loạn chức năng (RLCN) tim thai do mẹ bị ĐTĐtrong thai kỳ chiếm 15% bệnh cơ tim thai, làm tăng tỷ lệ chết thai chu sinh lêntới 3%, chiếm 15% nguyên nhân tử vong chung. Tuy nhiên, đây là cũng là mộttrong rất ít bệnh lý cơ tim bào thai có thể hồi phục nếu được phát hiện sớm vàđiều trị kịp thời. ĐTĐ trước mang thai và ĐTĐ không được kiểm soát đượcchứng minh làm tăng tỷ lệ bệnh lý này ở thai nhi. Nhưng với mẹ bị ĐTĐ có kèmtheo béo phì, tăng cân quá nhiều trong thai kỳ hay thai to có làm tăng nguy cơmắc bệnh lý này ở thai nhi hay không và PĐCT thai ảnh hưởng thế nào đến cácbiến cố của em bé sau sinh, vẫn còn là những vấn đề còn chưa được làm sáng tỏ.Tại khoa Nội tiết - ĐTĐ của Bệnh viện Bạch Mai luôn có một số lượng lớn thaiphụ bị ĐTĐ đến khám và điều trị, dù có sự phối hợp tốt giữa các chuyên khoa vàcó nhiều kinh nghiệm trong quản lý ĐTĐ ở phụ nữ mang thai, nhưng vẫn còngặp nhiều khó khăn trong kiểm soát các biến cố sau sinh ở thai nhi. Với xuhướng phát triển ứng dụng siêu âm tim thai (SATT) trong đánh giá chức năngtim thai và xuất phát từ nhu cầu thực tế trên chúng tôi thực hiện đề tài “Nghiêncứu tình trạng phì đại cơ tim và chức năng tim của thai nhi bằng siêu âm ởthai phụ bị đái tháo đường trong thai kỳ” với mong muốn tìm hiểu thêm cácvấn đề còn đang bỏ ngỏ. Nghiên cứu được thực hiện với hai mục tiêu sau: 1. Xác định tỷ lệ, đặc điểm phì đại cơ tim và chức năng tim của thai nhibằng siêu âm ở thai phụ bị đái tháo đường trong thai kỳ. 2. Khảo sát một số yếu tố của mẹ và con có liên quan đến tình trạng phì đạicơ tim thai nhi.Những đóng góp mới của luận án 1. Đây là nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam xác định tỷ lệ, đặc điểm phì đạicơ tim và chức năng tim của thai nhi bằng siêu âm ở thai phụ bị ĐTĐ trong thaikỳ và khảo sát một số yếu tố của mẹ và con có liên quan đến tình trạng phì đại cơtim thai nhi. Nghiên cứu mô tả theo dõi dọc có đối chứng trên 511 thai phụ đảmbảo tính khoa học chặt chẽ và có độ tin cậy cao. 2. Thai phụ bị ĐTĐ kèm theo béo phì, tăng cân trên chuẩn trong thai kỳ, thai“lớn hơn tuổi thai” có thể làm tăng nguy cơ bị PĐCT ở thai nhi và tình trạngPĐCT này có thể làm tăng nguy cơ sinh thiếu tháng, sinh nhẹ cân, điểm Apgarphút thứ 1 thấp ≤ 7 ở thai nhi. Với HbA1C tăng từ trên 6,1% có khả năng dự báoxuất hiện PĐCT ở thai nhi có mẹ bị ĐTĐ trong thai kỳ.Bố cục luận án Luận án gồm 128 trang: đặt vấn đề 2 trang, tổng quan tài liệu 45 trang, đốitượng và phương pháp nghiên cứu 18 trang, kết quả nghiên cứu 24 trang, bànluận 35 trang, kết luận 2 trang, kiến nghị 1 trang, những điểm hạn chế của đề tài1 trang. Luận án gồm 23 bảng, 19 biểu đồ, 36 hình, 7 sơ đồ, 159 tài liệu thamkhảo (16 tiếng Việt, 143 tiếng Anh). 2 Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU1.1. Tổng quan về phì đại cơ tim và rối loạn chức năng tim của thai nhi domẹ bị đái tháo đường trong thai kỳ. Đái thái đường (ĐTĐ) trong thai kỳ được chia thành 2 nhóm: ĐTĐ mang thaivà ĐTĐ thai kỳ. Theo Liên đoàn ĐTĐ quốc tế, Việt Nam là một trong nhữngnước có tỷ lệ người mắc ĐTĐ cao trên thế giới. Bên cạnh đó, tỷ lệ ĐTĐ thai kỳcũng gia tăng từ 2,1 - 39% theo các tiêu chuẩn chẩn đoán khác nhau. ĐTĐ trongthai kỳ gây nhiều hệ lụy cho mẹ và thai nhi. Phì đại cơ tim (PĐCT) ở thai nhi domẹ bị ĐTĐ trong thai kỳ là biến chứng thường gặp, chiếm khoảng 33,3% thai phụđược kiểm soát glucose máu và tới 75% ở mẹ không được kiểm soát. Rối loạnchức năng (RLCN) tim cũng là biến chứng thường xuyên ở nhóm thai nhi này, chủyếu là giảm chức năng tâm trương với tỷ lệ 15 - 40% và 5% suy tim tâm thu. PĐCT của thai nhi do mẹ bị ĐTĐ trong thai kỳ là tình trạng dày lên bất thườngcủa thành tâm thất hay vách liên thất (VLT) do tăng glucose máu của mẹ mà khôngdo các nguyên nhân khác trong bào thai. Cơ chế bệnh sinh thông qua 4 con đườngchính: tăng insulin máu thai nhi, thay đổi con đường truyền tín hiệu đến gen timđích, sản sinh quá mức các chất phản ứng oxy hóa và tăng các yếu tố tăng trưởngthai nhi. Tổn thương mô bệnh học của cơ tim thai bị phì đại do mẹ bị ĐTĐ trongthai kỳ là lắng đọng glycogen, tăng tổng hợp protein chủ yếu là myosin, dẫn tớităng kích thước tế bào cơ tim nhất là VLT. Theo khuyến cáo của Trường bộ môn tim mạch Hoa Kỳ và Hội tim mạchHoa kỳ về chẩn đoán bệnh PĐCT, chẩn đoán thai nhi có PĐCT khi bề dày bất cứthành tim nào hay VLT vào cuối thì tâm trương đo trên siêu âm 1 bình diện lớnhơn 2 lần độ lệch chuẩn so với giá trị trung bình ở cùng tuần tuổi thai. PĐCT ởthai nhi do mẹ bị ĐTĐ trong thai kỳ có một số đặc điểm riêng như: thường gặp ở 3tháng cuối của thai kỳ, hay phì đại vùng VLT, mức độ phì đại thường vừa phải, ítgây tắc nghẽn ...