Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học Xã hội và Nhân văn: Tư tưởng biện chứng trong Phật giáo Việt Nam thời Lý - Trần

Đề tài "Tư tưởng biện chứng trong Phật giáo Việt Nam thời Lý - Trần" đi sâu phân tích những tư tưởng biện chứng của các thiền sư và thiền phái trong Phật giáo thời Lý – Trần nhằm khẳng định giá trị của những tư tưởng đó trong Phật giáo Lý – Trần nói riêng, trong văn hóa Việt Nam nói chung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học Xã hội và Nhân văn: Tư tưởng biện chứng trong Phật giáo Việt Nam thời Lý - Trần BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG NGUYỄN THỊ THU HÀ TƯ TƯỞNG BIỆN CHỨNG TRONGPHẬT GIÁO VIỆT NAM THỜI LÝ – TRẦN Chuyên ngành: TRIẾT HỌC Mã số: 60.22.80 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN Đà Nẵng – Năm 2014 Công trình được hoàn thành tại ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Hùng Hậu Phản biện 1: TS. Trần Hồng Lưu Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Tiến DũngLuận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệpthạc sĩ Khoa học xã hội và nhân văn, họp tại Đại học Đà Nẵng vàongày 06 tháng 01 năm 2014.Có thể tìm luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh Tế, Đại học Đà Nẵng 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Phật giáo là một trong những học thuyết triết học - tôn giáolớn nhất trên thế giới, có lịch sử phát triển lâu đời cùng với hệ thốnggiáo lý đồ sộ và số lượng phật tử đông đảo khắp thế giới. Phật giáo bắt nguồn từ Ấn Độ vào khoảng thế kỉ VI trướcCông nguyên. Đây là thời kỳ xã hội Ấn Độ diễn ra sự phân chia đẳngcấp và mâu thuẫn giữa các đẳng cấp rất sâu sắc. Cùng thời điểm nàyẤn Độ đã và đang diễn ra cuộc đấu tranh giữa các nhà duy vật vàduy tâm, đấu tranh giữa các tôn giáo, bởi lẽ bên cạnh sự thống trị củađạo Bà la môn còn có sự hiện diện của Phật đà giáo và một số giáophái khác, đồng thời tư tưởng duy vật thô sơ và tư duy biện chứng đãxuất hiện. Giáo lý của đạo Phật tập trung vào hai vấn đề, một là khổ,hai là sự giải thoát ra khỏi khổ ấy. Khổ là bởi sự luân hồi, thoát khỏivòng luân hồi thì khỏi khổ, mà muốn thoát khỏi vòng luân hồi thìphải bỏ hết tham, sân, si. Khi thoát khỏi vòng luân hồi con ngườimới chứng được trạng thái Niết bàn, Cực lạc. Ở Việt Nam, Phật giáo cũng có lịch sử lâu đời, đồng hànhcùng với lịch sử hàng ngàn năm của dân tộc. Hầu hết các nhà nghiêncứu đều cho rằng Phật giáo vào Việt Nam vào thế kỷ I với trung tâmPhật giáo nổi tiếng là Luy Lâu. Trải qua quá trình hình thành và pháttriển những tư tưởng của Phật giáo được nhân dân Việt Nam tiếp thuvà Việt hóa. Đạo Phật truyền vào Việt Nam không phải thông quacon đường xâm lược, không phải do sự cưỡng chế mà thông quađường giao thương buôn bán. Đạo Phật đến bằng con đường hòabình, những giáo lý của đạo Phật về bình đẳng, bác ái, cứu khổ cứu 2nạn…gần gũi với cư dân Việt Nam do đó dễ được chấp nhận. Mặtkhác thời kỳ này còn có các tín ngưỡng bản địa của cư dân nôngnghiệp lúa nước, cộng với sự tồn tại của Nho giáo, đạo Lão đượcTrung Quốc truyền vào, tuy nhiên các tín ngưỡng, tôn giáo đó còn cónhiều mặt khuyết thiếu đối với đời sống tâm linh cộng đồng và đạoPhật đã bổ sung vào chỗ thiếu hụt đấy. Vì vậy đạo Phật ở Việt Namđược giao thoa bởi các tín ngưỡng bản địa cùng các tín ngưỡng, tôngiáo khác. Phật giáo được truyền bá ở Việt Nam tính đến nay đã gần2000 năm, trải qua các thời kỳ lịch sử của đất nước, Phật giáo từ lâuvốn đã đi sâu vào quần chúng nhân dân Việt Nam, gắn bó với sinhhoạt cộng đồng của người Việt, một sự gắn bó tự nhiên không do ápđặt của chính quyền, cả khi Phật giáo được tôn là Quốc giáo. Sự tồntại lâu dài của Phật giáo trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội đãđem lại những đóng góp đáng kể cho văn hóa, tư tưởng, kinh tế,chính trị trong tiến trình lịch sử Việt Nam, đặc biệt là ở thời Lý -Trần- thời kỳ phát triển đỉnh cao của Phật giáo Việt Nam. Mặc dù tiếp thu và chịu ảnh hưởng của cả Phật giáo từ ẤnĐộ và Trung Hoa nhưng với tinh thần độc lập tự chủ các nhà sư Lý-Trần đã sáng lập ra những thiền phái đậm màu sắc Việt Nam nhưthiền phái Thảo Đường và thiền phái Trúc Lâm Yên Tử… Thời kỳnày cũng xuất hiện các thiền sư xuất chúng của Phật giáo Việt Namnhư: Thảo Đường, Trần Thái Tông, Tuệ Trung Thượng Sĩ, Pháp Loa,Huyền Quang… Vì vậy những tư tưởng của Phật giáo trong thời kỳnày vừa là sự kế thừa tư tưởng của Phật giáo Ấn, Trung vừa mangnhững nét đặc trưng của tư tưởng Việt Nam. Phật giáo thời Lý –Trần đã kế thừa tư duy biện chứng của Phật giáo khi bàn đến các vấnđề như vô thường, vô ngã, luân hồi nghiệp báo, giải thoát…Tuy 3nhiên nếu Phật giáo bàn đến những vấn đề đó với tinh thần xuất thếthì Phật giáo thời Lý – Trần bàn đến nó bằng tinh thần nhập thế,chính vì vậy nó có ảnh hưởng to lớn đối với tư tưởng và hành độngcủa con người Việt Nam lúc bấy giờ. Điều đó góp phần tạo nên nétđặc sắc của Phật giáo thời Lý – Trần – giai đoạn cực thịnh của Phậtgiáo Việt Nam. Chính vì vậy tôi đã chọn vấn đề “Tư tưởng biện chứng trongPhật giáo Việt Nam thời Lý – Trần” làm đề tà ...