Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Bảo đảm quyền bào chữa của bị cáo trong tố tụng hình sự từ thực tiễn tỉnh Phú Thọ

Mục đích của luận văn là tiếp tục làm sáng tỏ những vấn đề lý luận bảo đảm quyền bào chữa của bị cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam; chỉ ra những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế trong thực tiễn bảo đảm quyền bào chữa của bị cáo trong tố tụng hình sự ở nước ta nói chung và trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nói riêng. Trên cơ sở đó, luận văn đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định bảo đảm quyền bào chữa của bị cáo trong tố tụng hình sự và các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện nguyên tắc theo tinh thần cải cách tư pháp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Bảo đảm quyền bào chữa của bị cáo trong tố tụng hình sự từ thực tiễn tỉnh Phú Thọ BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ………/……… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN TIẾN DŨNG BẢO ĐẢM QUYỀN BÀO CHỮA CỦA BỊ CÁO TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ - TỪ THỰC TIỄN TỈNH PHÚ THỌ Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH HÀ NỘI – NĂM 2019 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Đức Hạnh Phản biện 1: PGS.TS. Vũ Trọng Hách - Học viện Hành chính Quốc gia Phản biện 2: GS.TSKH. Đào Trí Úc - Đại học Quốc Gia Hà Nội Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, Học viện Hành chính Địa điểm: Phòng 204, Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Số: 77- Đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa – TP Hà Nội Thời gian: vào hồi 13 giờ 30 ngày 10 tháng 12 năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính quốc gia hoặc trên trang Web của Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính quốc gia MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Tôn trọng và bảo vệ quyền con người, (QCN) là một trong những giá trị quan trọng mà nhân loại luôn hướng tới trong tiến trình vận động và phát triển. Đặc biệt, trong xã hội hiện đại giá trị này lại càng được chú trọng và đề cao. Trong lĩnh vực tư pháp hình sự, QCN có nguy cơ bị xâm hại cao và tất yếu sẽ bị xâm hại khi các quyền của chủ thể tham gia tố tụng với tư cách là người bị buộc tội không được bảo đảm. Chính vì vậy, trong xu thế hội nhập và phát triển hiện nay, việc nghiên cứu về QCN nói chung và quyền của các chủ thể tham gia tố tụng nói riêng luôn thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học pháp lý, các nhà hoạt động thực tiễn. Với tính chất của pháp luật tố tụng hình sự, (TTHS), bị cáo là chủ thể bị hạn chế nhiều quyền so với công dân bình thường hoặc so với những người tham gia tố tụng khác. Bên cạnh đó có nhiều nghĩa vụ phải thực hiện trong mối quan hệ với cơ quan và người tiến hành tố tụng đại diện cho nhà nước, mang quyền lực nhà nước, mang tính cưỡng chế nhà nước nên có thể xem bị cáo như là đối tượng yếu thế trong TTHS. Do vậy, một nền tư pháp mạnh và hiện đại luôn hướng tới việc bảo đảm tối đa quyền bào chữa, (QBC) của bị cáo có như vậy các chức năng bào chữa mới được thực hiện đầy đủ, thống nhất với chức năng buộc tội và xét xử để đạt được mục đích của TTHS là giải quyết các vụ án một cách chính xác, khách quan, toàn diện, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội và không bỏ lọt tội phạm. Với tinh thần đó, Nghị quyết số 49- NQ/TW ngày 02 tháng 6 năm 2005 của Bộ chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đã đưa ra mục tiêu: Xây dựng nền tƣ pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, từng bƣớc hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, hoạt động tƣ pháp mà trọng tâm là hoạt động xét xử đƣợc tiến hành có hiệu quả và hiệu lực cao” [3]. 1 Nghị quyết số 08/NQ-TW đã chỉ rõ: Nâng cao chất lƣợng hoạt động và đề cao trách nhiệm của các cơ quan và cán bộ tƣ pháp, trong đó có nhiệm vụ cụ thể là: …nâng cao chất lƣợng công tố của kiểm sát viên tại phiên tòa, đảm bảo tranh tụng dân chủ với luật sƣ, ngƣời bào chữa và những ngƣời tham gia tố tụng khác;Việc phán quyết của Tòa án phải căn cứ chủ yếu vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa, trên cơ sở xem xét đầy đủ, toàn diện các chứng cứ, ý kiến của KSV, ngƣời bào chữa, bị cáo, nhân chứng, nguyên đơn, bị đơn và những ngƣời có quyền, lợi ích hợp pháp. Các cơ quan tƣ pháp có trách nhiệm tạo điều kiện để luật sƣ tham gia vào quá trình tố tụng: tham gia hỏi cung bị can, nghiên cứu hồ sơ vụ án, tranh luận dân chủ tại phiên tòa [1]. Trên cơ sở quan điểm chỉ đạo của Đảng, Hiến pháp cũng đã ghi nhận bảo đảm QBC trong TTHS là một nguyên tắc tạo cơ sở pháp lý vững chắc trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo. Thể chế hóa nguyên tắc Hiến định, Bộ Luật tố tụng hình sự, (BLTTHS) năm 2015, có hiệu lực ngày 01/01/2018 cũng ghi nhận đây là một trong những nguyên tắc cơ bản, quan trọng. Tuy nhiên, thực tiễn thực hiện nguyên tắc bảo đảm QBC trong thời gian qua vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế do nhiều nguyên nhân như: các quy định của pháp luật TTHS về bảo đảm QBC còn vướng mắc, bất cập; nhận thức của người tiến hành tố tụng, NBC và bản thân người bị tạm giữ, bị can, bị cáo về QBC chưa đầy đủ; tình trạng oan, sai, bỏ lọt tội phạm, xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của nhà nước, xã hội và công dân… vẫn còn xảy ra, đòi hỏi phải có sự nghiên cứu một cách kỹ càng để đưa ra những giải pháp khoa học nhằm khắc phục những hạn chế này. Phú Thọ là một tỉnh thuộc khu vực trung du, miền núi phía Bắc, những năm qua số lượng án hình sự xảy ra trên địa bàn rất lớn, trong đó có nhiều vụ án phức tạp. Mặc dù các cơ quan tư pháp của 2 tỉnh Phú Thọ có rất nhiều cố gắng trong việc bảo đảm QBC của bị can, bị cáo nói chung và bảo đảm QBC của bị cáo trong xét xử vụ án hình sự nói riêng thể hiện bằng việc nhiều vụ án có luật sư tham gia, các cơ quan tiến hành tố tụng đã thực hiện đúng chức năng nhiệm vụ của mình trong hoạt động này. Tuy nhiên, trên thực tế việc bảo đảm quyền này vẫn còn những hạn chế cần phải tiếp tục hoàn thiện, nhằm đảm bảo QBC của bi cáo trong TTHS. Từ tính cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn nêu trên, học viên đã quyết định lựa chọn đề tài: “Bảo đảm quyền bào chữa của bị cáo trong tố tụng hình sự từ thực tiễn tỉnh Phú Thọ” để làm Luận văn thạc sĩ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Là một trong những nguyên tắc quan trọng của pháp luật TTHS, ...