Tóm tắt Luận văn thạc sĩ: Mối liên hệ giữa trách nhiệm hình sự và miễn trách nhiệm hình sự

Mục đích nghiên cứu của luận văn nhằm đưa ra những kiến giải lập pháp nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam về mối liên hệ giữa trách nhiệm hình sự và miễn trách nhiệm hình sự. Qua đó góp phần tạo ra sự nhận thức đúng đắn, toàn diện khi áp dụng lý luận trên để giải quyết các vụ án hình sự trong thực tiễn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận văn thạc sĩ: Mối liên hệ giữa trách nhiệm hình sự và miễn trách nhiệm hình sựĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘIKHOA LUẬT------------------LÊ THỊ THU HIỀNMỐI LIÊN HỆ GIỮA TRÁCH NHIỆMHÌNH SỰ VÀ MIỄN TRÁCH NHIỆM HÌNHSỰChuyên ngành: Luật Hình sựMã ngành: 60 38 40LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌCNgười hướng dẫn khoa học: TSKH.PGS. Lê Văn CảmHÀ NỘI - 2009PHẦN MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của đề tàiTrong giai đoạn xây dựng Nhà nước pháp quyền và cải cách tư pháp ở ViệtNam hiện nay, để công cuộc đấu tranh phòng và chống tội phạm đạt hiệu quả caothì việc hoàn thiện các quy định của pháp luật hình sự Việt Nam là một trongnhững yêu cầu cần thiết và cấp bách. Khi nghiên cứu các quy định của pháp luậthình sự Việt Nam đặc biệt là hai chế định trách nhiệm hình sự và miễn trách nhiệmhình sự chúng tôi nhận thấy, hai chế định này không chỉ có ý nghĩa quan trọngtrong pháp luật hình sự Việt Nam mà còn chi phối hầu hết các chế định khác đượcquy định trong Bộ luật hình sự.Cho đến nay, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, các bài viết về chế định trách nhiệm hình sựvà chế định miễn trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, trong khoa học luật hình sự Việt Nam, khi đề cập đếnhai chế định này vẫn còn tồn tại nhiều quan điểm khác nhau, hàng loạt vấn đề chưa được làm sáng tỏ như:khái niệm trách nhiệm hình sự, cơ sở và những điều kiện áp dụng trách nhiệm hình sự, khái niệm, bảnchất pháp lý và các hậu quả cụ thể của miễn trách nhiệm hình sự, việc quy định các trường hợp miễn tráchnhiệm hình sự chưa rõ ràng và thống nhất... Đặc biệt, các công trình này mới chỉ dừng lại ở việc nghiêncứu từng chế định trách nhiệm hình sự và miễn trách nhiệm hình sự, khái quát về mối liên hệ giữa chúngmà chưa đi sâu vào khai thác nội dung của mối liên hệ này.Mặt khác, thực tiễn áp dụng hai chế định này cũng đã đặt ra nhiều vướng mắc đòi hỏi khoa họcluật hình sự phải nghiên cứu, giải quyết như cơ sở, điều kiện của trách nhiệm hình sự, căn cứ áp dụngmiễn trách nhiệm hình sự, ranh giới khi nào một người lẽ ra phải chịu trách nhiệm hình sự nhưng lạiđược miễn trách nhiệm hình sự là rất mong manh, văn bản giải thích hướng dẫn áp dụng thiếu hệ thống,chồng chéo nhau, chưa có sự vận dụng thống nhất từ phía các cơ quan tiến hành tố tụng. Vì vậy, việctiếp tục nghiên cứu một cách sâu sắc, toàn diện, có hệ thống mối liên hệ giữa trách nhiệm hình sự vàmiễn trách nhiệm hình sự, đồng thời đánh giá việc áp dụng hai chế định này trong thực tiễn để đưa ranhững kiến giải lập pháp nhằm hoàn thiện chúng trong giai đoạn hiện nay không những có ý nghĩa lýluận - thực tiễn và pháp lý quan trọng, mà còn là vấn đề mang tính cấp thiết. Đây cũng là lý do luậnchứng cho việc chúng tôi quyết định chọn đề tài Mối liên hệ giữa trách nhiệm hình sự và miễn tráchnhiệm hình sự làm luận văn thạc sỹ luật học của mình.2. Tình hình nghiên cứuTrách nhiệm hình sự và miễn trách nhiệm hình sự là hai chế định quan trọng của pháp luật hìnhsự Việt Nam, chúng có mối liên hệ mật thiết, hữu cơ và thống nhất với nhau. Vì vậy, nghiên cứu hai chếđịnh này ở các mức độ khác nhau đã được một số nhà khoa học - luật gia trong và ngoài nước quan tâm nghiêncứu.Ở Liên Xô trước đây đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về vấn đề trách nhiệm hình sự,miễn trách nhiệm hình sự, điển hình là các công trình: Trách nhiệm hình sự và cấu thành tội phạm(1974) của Karpusin M. P., Kurlianđxki V. I; Trách nhiệm hình sự và hình phạt (1976) của BagriSakhmatôv L. V; Miễn trách nhiệm hình sự trong tuyển tập Nghiên cứu pháp luật của tác giả Kevin(2003); Chương 16 - Miễn trách nhiệm hình sự của Xaveliôva B.X (trong sách: Luật hình sự Liên bangNga - Phần chung, Nxb Luật gia Matxcơva, 2001); v.v... Theo đó, những công trình này chủ yếu tập trunglàm sáng tỏ nội dung, cơ sở của trách nhiệm hình sự; điều kiện miễn trách nhiệm hình sự và phân tích cáctrường hợp miễn trách nhiệm hình sự cụ thể trong pháp luật hình sự thực định.Ở nước ta, cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về các nội dungliên quan đến chế định trách nhiệm hình sự, chế định miễn trách nhiệm hình sự.Đáng chú ý là những công trình sau: Những vấn đề cơ bản trong khoa học luậthình sự của TSKH. PGS. Lê Cảm (trong sách chuyên khảo sau đại học - Phầnchung), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 2005; Trách nhiệm hình sự của PGS.TSTrần Văn Độ (trong sách Giáo trình luật hình sự Việt Nam Phần chung, KhoaLuật, Đại học Quốc gia Hà Nội, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 2001); Tráchnhiệm hình sự và hình phạt của tập thể tác giả do PGS.TS Nguyễn Ngọc Hoà chủbiên, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, 2001; Trách nhiệm hình sự và hình phạtcủa TS. Trương Quang Vinh (trong sách Giáo trình Luật hình sự Việt Nam,Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, 2000); Chế địnhtrách nhiệm hình sự trong luật hình sự Việt Nam, Luận án Tiến sĩ luật học củaPhạm Mạnh Hùng, Trường đại học Luật Hà Nội, 2004; Về các dạng miễn tráchnhiệm hình sự được quy định tại Điều 25 Bộ luật hình sự năm 1999 (Tạp chí Toàán nhân dân, số 1/2001); Về sáu dạng miễn trách nhiệm hình sự khác (ngoài Điều25) trong Bộ luật hình sự năm 1999 (Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số 2/2001);Chế định miễn trách nhiệm hình sự trong luật hình sự Việt Nam (Tạp chí Khoahọc, số 4/1997) của TS. Nguyễn Ngọc Chí; Trách nhiệm hình sự và miễn tráchnhiệm hình sự (Tạp chí Luật học, số 5/1997) của PGS.TS. Lê Thị Sơn; Về chếđịnh miễn trách nhiệm hình sự trong Bộ luật hình sự năm 1999 (Tạp chí Dân chủvà pháp luật, số 12/2001) của PGS.TS. Phạm Hồng Hải; Điều 48 - Miễn tráchnhiệm hình sự, miễn hình phạt. Trong sách: Mô hình lý luận về Bộ luật hình sựViệt Nam (Phần chung); ...Các công trình nghiên cứu khoa học trên đã đưa ra bàn luận và giải quyết nhiều vấn đề bức xúcmà lý luận và thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự đặt ra. Tuy nhiên, các công trình này mới chỉ dừng lại ởviệc nghiên cứu từng chế định trách nhiệm hình sự, chế định miễn trách nhiệm hình sự một cách riêng lẻ,có một số công trình đề cập đến mối liên hệ giữa hai ...