TỔNG QUAN BỆNH UỐN VÁN

Uốn ván là một bệnh không lây từ người nầy sang người khác, gây nên bởi một độc tố thần kinh mạnh, do VKClostridium tetani tạo nên. Độc tố nầy (gọi là tetanospasmin) phong bế sự ức chế của các phản xạ tủy sống,làm các phản xạ nầy trở nên dễ bị kích thích, không thể kiểm sóat được. Hậu quả đưa đến sự co giật các cơtrên nền một trương lực cơ căng cứng, đặc trưng lâm sàng cho bệnh uốn ván. Là một bệnh nặng, nhưng có thểphòng bệnh đưọc bằng chủng ngừa vắc xanh....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TỔNG QUAN BỆNH UỐN VÁN BỆNH UỐN VÁNUốnvánlàmộtbệnhkhônglâytừngườinầysangngườikhác,gâynênbởimộtđộctốthầnkinhmạnh,doVKClostridiumtetanitạonên.Độctốnầy(gọilàtetanospasmin)phongbếsựứcchếcủacácphảnxạtủysống,làmcácphảnxạnầytrởnêndễbịkíchthích,khôngthểkiểmsóatđược.Hậuquảđưađếnsựcogiậtcáccơtrênnềnmộttrươnglựccơcăngcứng,đặctrưnglâmsàngchobệnhuốnván.Làmộtbệnhnặng,nhưngcóthểphòngbệnhđưọcbằngchủngngừavắcxanh.I.NGUYÊNNHÂN:Bệnhuốnvángâyradovikhuẩnuốnván,cótênkhoahọclàClostridium.tetani.Làmộtvikhuẩnkỵkhí.Tạobàotửkhigặpmôitrườngkhôngthuậnlợi.Bàotửcókhảnăngsốngrấtdaidẳngtrongmôitrườngbấtlợi,dođórấtkhótiêudiệt.Bàotửhiệndiệnkhắpnơitrongmôitrường.Haygặptrongđấtcát,vàphânđộngvật.Vikhuẩntạongọaiđộctốtetanospasmin,cókhảnănggắnrấtbềnvàocácthụthểthầnkinhdođógâybệnh.Độctốnầyrâtđộc,dođó,chỉmộtlượngnhỏcũngđủgâybệnhtrongkhichưađủđểkíchthíchcơthểtạonênkhángthể.Dođó,saukhimắcbệnh,nếukhôngchủngngừangườitacóthểmắclạidễdàng.II.DỊCHTỄHỌC:Uốnvánlàbệnhphổbiếntrêntòanthếgiới.TổchứcYtếthếgiớicôngbố,cóđến715.000tửvongdouốnván(1993),trongđóchủyếulàuốnvánsơsinh(dưới28thángtuổi)ởcácnướcđangpháttriển.Consốnầycógiảmxuống2nămsau(chỉcòn515.000năm1995).Phânbốbệnhtheođịalýkhôngđồngđều.Tùythuộcvàosựpháttriểnkinhtế,mạnglướiYtếnôngthônvàsựđầutưcủachínhphủmàbệnhthayđổitùytheotừngnước.Cácnướccàngởgầnxíchđạo,kémpháttriểnkinhtế,mạnglướiYtếnôngthônvàhộsinhcàngyếukémtỷlệbệnhcàngcao..Ởnướcta,chưacómộttổngkếttòanquốcvềuốnvántrongnhữngnămgầnđây.Tuynhiênvớisựpháttriểncủamạnglướiytếvàhộsinhvànhấtlàchươngtrìnhchủngngừaphònguốnvánchosảnphụởquýcuối,uốnvánrốntrởnênhiếmgặpởcácphòngcấpcứusơsinh.Chươngtrìnhtiêmchủngmởrôngcũnglàmgiảmtỷlệuốnvánởtrèem.Tuynhiên,ởngườilớn,vấnđềphòngngừauốnvánchưađượcquantâmnhiều,nênuốnváncũngthườnggặp.ỞKhoaYhọclâmsàngnhiệtđớiBệnhviệnTrungươngHuế,tỷlệuốnvánngườilớnchiếmchừng0,3%bệnhnhânnhậpviện(1996).Tỷlệtửvongchừng50%.Hầuhếtlàuốnvántòanthể.Chỉmộtvàicathểcụcbộvàthểđầu.Đườngvàochủyếulàtừvếtthươngngoàida.Mộtsốkhôngtìmthấyđườngvàohaysaumộtphẫuthuật(0,03%).Bệnhthườngxẩyravàomùahè,cólẽvìmùahèhọatđộngngòaitrờinhiềuhơn,dođócónhiềucơhộibịthươngvàtiếpxúcvớiđấthơn.Mộtđiềucầnlưuýlàsơcứuvếtthươngbanđầukhôngđúngquycáchcũnggópphầnlàmtăngtỷlệuốnván(khôngcắtlọckỹ,khâukíncácvếtthươngcònbẩn..)Ởnướctađốitươngnguycơthườnglànhữngngườilớnvàngườigià,đasốđềukhôngđượctiêmphònguốnván.Trẻemthườngđượchưởngmiễndịchtrongchươngtrìnhtiêmchủngmởrộng.Trẻsơsinhvẫncònlàđốitượngcónguycơcaoởnhữngvùngcao,vùngsâu,nhữngnơimàphươngtiệnYtế,hộsinhvàtậpquánđỡđẽchưađượccảithiện.III.SINHLÝBỆNH:Đasốcácvếtthươngthườnggặpđềucónhiễmbàotửuốnván.Tuynhiên,bàotửchỉbiếnthànhthểthựcvậthọatđộngvàsảnxuấtđộctốkhichỉsốoxydkhửtạivếtthươnggiảm.Trườnghợpnầythườnggặpkhicónhữngmảnhhọaitử,dobảnthânvếtthươnghaydocácvikhuẩnkháctạonên.TồntạivậtlạvànhiễmtrùnglànhữngđiềukiệnthuậnlợichoVKuốnvánpháttriển.Bảnthânvkuốnvánkhônggâyphảnứngviêm,chonênvếtthươngvẫnlànhtínhkhinhiễmbàotửuốnvánchođếnkhicóbộinhiễm.Độctốtetanospasmin,tạoratừvếtthươngsẽtheođườngbạchhuyếtvàđườngmáuđếncácbảnvậnđông,thoicơvàcácđầumútcácdâythầnkinhvậnđộngcũngnhưthụcvật..Từđó,nósẽdichuyểnngượcdòngxungđộngthầnkinhđểtiếnvềcácneuronởcuốngnãohayởtủysống.Độctốkhôngtrựctiếpxâmnhậpvàohệthầnkinhtrungươngđượcvìkhôngquađượchàngràomạchmáunão.Khixuyênquasynape,đếnđầumúttiềnsynape,độctốsẽngăncảngiảiphóngcácchấttrunggianthầnkinhcónhiêmvụứcchếcungphảnxạnhưcácchấttrunggianthầnkinhglycinehayGABA(gammaaminobutyricacide).Khisựứcchếnầygiảmxuống,tỷsốkíchhọatthầnkinhởtrạngtháinghỉcủacácneuronvậnđộngalphatănglên,tạonêntìnhtrạngcứngđơcủacácnhómcơliênquan.Họatđộngcủahệglycinergictrongviệclantruyềnxungđộngđasynapecũngbịhanchếkhihọatđộngcungphảnxạkhôngtòanvẹn.Điềunầykhiếnsựhọatđộngđồngvậnvàđốivậngiữacácnhómcơkhôngđồngbộ,đưađếnsưcocứngcơ(spasm).Cácneurongiaocảmtiềnhạchcũngthóatkhỏiứcchếbìnhthường,dẫnđếncácphảnxạgiaocảmqúamứcvớinồngđộcatecholamintrongmáucaokhibịk ...