Tổng quan cúm A/H5N1

Cúm gia cầm H5N1 (bệnh cúm gia cầm) là một loại virus được gây ra qua sự tiếp xúc kín với chim bị nhiễm.Chim bị bệnh thải ra virus trong phân của nó. Khi phân khô và chuyển thành dạng bột, người có thể hít phải chúng và gây ra cúm gia cầm.Cúm gia cầm không thể lây từ người qua người. Tuy nhiên, nếu virus biến đổi, thì việc truyền từ người qua người có thể trở thành sự thực. Nếu điều này xảy ra, có thể có dịch cúm gia cầm lớn với những tác động ghê gớm.Có...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan cúm A/H5N1z  Tổng quan cúm A/H5N1 Cúm gia c m là b nh truy n nhi m c p tính c a gia c m, do nhóm viruscúm A, thu c h Orthomyxoviridae gây ra, có kh năng lan truy n t ng v tsang ngư i. Nhóm virus cúm A có 16 phân type HA (H1 - H16) và 9 phân typeNA (N1 - N9) có kh năng tái t h p t o nên hàng trăm phân type khác nhauv c tính và kh năng gây b nh. H5N1 th c l c cao (HPAI) v n ang làm i e d a cho chăn nuôi và s c kh e c ng ng. T cu i năm 2003 n tháng 6/2008, ã có 385 trư ng h p m c cúmA/H5N1, trong ó, 243 trư ng h p ã t vong, chi m 63,11%, trong ó Vi tNam và Indonesia là hai qu c gia có s ngư i nhi m và t vong cao nh t.Không gi ng như d ch cúm A/H5N1 giai o n 1996 - 2002, có th kh ng chb ng cách ti u di t và lo i tr loài gia c m trong vùng d ch c t t truy n lây,cúm A/H5N1 th c l c cao giai o n 2003 n nay, v i s xu t hi n nhi ugenotype khác nhau, c bi t là genotype Z, lan truy n t Nam Trung Qu c ncác nơi khác trên th gi i. ây v n là thách th c i v i c ng ng và c nnghiên c u ng d ng các phương pháp khác nhau kh ng ch hi u qu . Tínhgây b nh c a A/H5N1 th c l c cao không ch gi i h n ch c năng i m c tprotease c a HA và ho t tính c a NA, mà là hi u ng c a s n ph m a gen vàkh năng tái t h p t o virus m i v i c tính gây b nh và c l c khác nhau làv n c n tính n. Hàng ngàn công trình nghiên c u v cúm A nói chung vàcúm A/H5N1 nói riêng, c bi t trong 5 năm g n ây, trong ó có phát tri ncông ngh và (các lo i) vaccine gây mi n d ch cho gia c m và chu n b cho id ch có th x y ra ngư i. V phương di n d ch t , ti n hóa, t o bi n ch ng,bi n i kháng nguyên - mi n d ch, tính m n c m và kháng v i dư c li u,khác v i nhi u virus khác gia c m, virus cúm A/H5N1 có xu hư ng t bi nnhanh t o nên nhi u bi n ch ng phân chia thành nhi u phân dòng khác nhauvà có tính thích ng ph r ng i v i loài m c. Vaccine ư c phát tri n t nhi uch ng virus cúm A/H5N1 b ng k thu t hi n i, trong ó có công ngh ditruy n ngư c, c bi t vaccine t ch ng NIBRG-14 h a h n ti m năng phòngch ng. Trong bài t ng quan này, chúng tôi gi i thi u nh ng c i m cơ b n c av n d ch t h c, virus h c, sinh h c phân t , quá trình ti n hóa, s hình thànhgenotype và khái quát m i quan h kháng nguyên - mi n d ch - vaccine c a cúmA/H5N1 Vi t Nam và th gi i. Tóm lư c nh ng nghiên c u c a các nhà khoah c và t ch c Vi t Nam t i b i c nh Vi t Nam và trên n n virus cúm A/H5N1c a Vi t Nam, trong ó có óng góp c a Vi n Công ngh sinh h c v genh c/protein h c v gen kháng nguyên HA/NA và vaccine th h m i cũng ư cgi i thiêu.T khóa:Cúm A/H5N1, d ch t h c, genotype, Orthomyxoviridae, kháng nguyên- mi n d ch, phân type, th c l c cao (HPAI), ti n hóa, vaccine C I M D CH T H C B NH CÚM GIA C M Vài nét v d ch t h c b nh cúm gia c m A/H5N1 Khái quát b nh cúm gia c m Cúm gia c m (Avian Influenza, AI) là b nh truy n nhi m c p tính c a giac m, do nhóm virus cúm A, thu c h Orthomyxoviridae gây ra. ây là nhómvirus có biên ch r ng, ư c phân chia thành nhi u phân type khác nhau d atrên kháng nguyên HA và NA có trên b m t capsid c a h t virus (de Wit,Fouchier, 2008). Nhóm virus cúm A có 16 phân type HA (t H1 n H16) và 9phân type NA (t N1 n N9), và s tái t h p (reassortment) gi a các phântype HA và NA, v m t lý thuy t, s t o ra nhi u phân type khác nhau v ctính và kh năng gây b nh. M t khác, virus cúm A có c tính quan tr ng là ddàng t bi n trong gen/h gen ( c bi t gen NA và HA), ho c trao i cácgen kháng nguyên v i nhau, trong quá trình xâm nhi m và t n t i lây truy ngi a các loài v t ch . H Orthomyxoviridae ã ư c phát hi n bao g m 4 nhómvirus, ó là: nhóm virus cúm A (Influenza A); nhóm virus cúm B (Influenza B);nhóm virus cúm C (Influenza C); và nhóm Thogotovirus. Các nhóm virus khácnhau b i các kháng nguyên b m t capsid, virus cúm A và B là Hemagglutinin(HA), virus cúm C là Hemagglutinin Esterase Fusion (HEF), vàThogotovirus là Glycoprotein (GP) (Murphy, Webster, 1996; Ito et al., 1998). Tình hình d ch b nh cúm A/H5N1 trên th gi i Cúm A/H5N1 là m t virus có c l c cao, và gây b nh trên ngư i trong cácv d ch cúm gà nh ng năm 1996 - 2008, c bi t ác li t là do virus cúmA/H5N1 th c l c cao (HPAI, highly pathogenic avian influenza) gây ra k tnăm 2003 cho n nay và phát sinh nhi u dư i dòng (sublineage) và nhóm/phânnhóm (clade) có c l c r t cao (Horimoto, Kawaoka, 2001; Nicholson et al.,2003; Perkins, Swayne, 2003; Ligon, 2005) (Hình 1). Ch ng virus cúm A/H5N1 ư c phát hi n l n u tiên gây b nh d ch trên gà t i Scotland vào năm 19 ...