Tổng quan về Đảng bộ Bình Định (1930-1945): Phần 2

"Ebook Lịch sử Đảng bộ tỉnh Bình Định (1930-1945): Phần 2" nối tiếp phần 1 với các nội dung cuộc vận động dân chủ (1936-1939); khởi nghĩa giành chính quyền (1939-1945). Mời các bạn cùng tham khảo ebook để nắm chi tiết hơn nội dung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan về Đảng bộ Bình Định (1930-1945): Phần 2phoá Quy Nhôn vaø caùc vuøng laân caän taäp trung tröôùc toøa söù.Godart phaûi xuoáng xe ñeå nhaän caùc yeâu saùch vaø tieáp xuùc vôùiquaàn chuùng. Soá löôïng quaàn chuùng tham gia cuoäc mít tinh ñoùnGodart tuy ít, song thöïc söï laø moät cuoäc ñaáu tranh tröïc dieänvôùi ñaïi dieän cuûa nhaø caàm quyeàn chính quoác Phaùp. Cuõng taïi Quy Nhôn, ngaøy 19/4/1937, noå ra cuoäc tuyeätthöïc cuûa tuø chính trò vaø tuø thöôøng nhaø lao Quy Nhôn, do caùcñoàng chí Huyønh Trieáp, Traàn Quang Khanh khôûi xöôùng, keùodaøi ñeán 10 ngaøy. Cuoäc ñaáu tranh nhaèm ñoøi caûi thieän moät soáñieàu kieän sinh hoaït vaø lao dòch cho ngöôøi tuø. Caùc ñoàng chí ôûbeân ngoaøi kòp thôøi vaän ñoäng ñöôïc nhieàu baùo chí coâng khai,xuaát baûn taïi Saøi Goøn vaø Hueá, nhö: Kinh teá taân vaên, Saøi Goønbaùo, Tieáng daân, Impartial,… taïo dö luaän roäng raõi gaây söùc eùp.Boïn caàm quyeàn Phaùp vaø tay sai ôû Bình Ñònh, ôû Trung Kyø toûra luùng tuùng, bò ñoäng. Chuùng phaûi chaáp nhaän moät soá yeâusaùch ñeå xoa dòu dö luaän. Ñaàu thaùng 7/1937, höôûng öùng cuoäc toång baõi coâng cuûacoâng nhaân ngaønh ñöôøng saét nam Ñoâng Döông, coâng nhaân ñeà-poâDieâu Trì vaø caùc ga Quy Nhôn, Dieâu Trì baõi coâng, ñoøi taênglöông coâng nhaät leân 20%, ñau oám ñöôïc caáp thuoác vaø höôûnglöông, ngaøy laøm 8 giôø, cai kyù khoâng ñöôïc ñaùnh ñaäp coângnhaân, giaûi quyeát ngay caùc yeâu saùch cuûa coâng nhaân TröôøngThi,…(1). Ñaây laø cuoäc ñaáu tranh ñaàu tieân cuûa löïc löôïng coângnhaân ngaønh ñöôøng saét Bình Ñònh, ghi nhaän söùc baät môùi cuûamoät löïc löôïng khaù naêng ñoäng cuûa ñoäi nguõ coâng nhaân BìnhÑònh non treû maø kieân cöôøng. Naêm 1937 coøn ghi nhaän söï phaùt trieån cuûa phong traøo noângdaân Bình Ñònh. Noâng daân Ñaïi An (An Nhôn) choáng teä xoâi thòt Theo baùo L’Avant - Garde soá 8 ra ngaøy 14/7/1937, Nguyeãn Thaønh daãn (1)trong Baùo chí caùch maïng Vieät Nam. KHXH, HN. 1984, trang 199.80cuûa boïn lyù höông sôû taïi trong dòp teá xuaân ñình laøng. Noâng daânAn Ñoã (Hoaøi Nhôn), Cöûu Thaønh (Myõ Loäc, Phuø Myõ), Myõ Yeân(Bình An, Taây Sôn), Tuøng Giaûn (Phöôùc Hoøa, Tuy Phöôùc), ÑaïiHöõu (Phuø Caùt), v.v… choáng boïn cöôøng haøo öùc hieáp daân ngheøo,choáng phuø thu laïm boå, ñoøi boû teä ma chay linh ñình. Caùc ñaûngvieân cuõ cuûa Hoaøi Nhôn vaø Phuø Myõ coøn thu huùt ñoâng ñaûoquaàn chuùng vaøo caùc hoäi bieán töôùng, nhö hoäi ñi saên, toå vaàncoâng, hoäi thaû chaø nuoâi caù, nhoùm thôï baïn ghe baàu ôû Cöûu Lôïi,An Thaùi, Chöông Hoøa, Huaân Coâng (Hoaøi Nhôn), Taân OÁc,Döông Lieãu (Phuø Myõ),… Tröôùc ñoøi hoûi môùi cuûa phong traøo quaàn chuùng giöõa naêm1937, taïi Ñaïi An (An Nhôn), chi boä Hoàng Lónh hoïp ñeà ra maáycoâng taùc: - Khaån tröông xaây döïng cô sôû ñaûng vaø quaàn chuùng trongcaùc xöôûng deät thuû coâng ngöôøi Hoa taïi An Thaùi (Nhôn Phuùc,An Nhôn) vaø nhaø maùy deät Delignon. Ñoàng thôøi môû roäng ñòabaøn hoaït ñoäng taïi ñoâng An Nhôn, nam Phuø Caùt vaø thaønh phoáQuy Nhôn. - Choïn ngöôøi ñeà cöû cho Ban caùn söï Ñaûng boä lieân tænh vaøTænh uûy laâm thôøi Bình Ñònh. - Môû ñaïi lyù baùn saùch baùo coâng khai cuûa Ñaûng taïi Ñaïi An,laäp caùc nhoùm ñoïc saùch baùo tieán boä ôû nhieàu laøng,… Coâng taùc xaây döïng löïc löôïng coù böôùc tieán boä. Nhieàu toåchöùc quaàn chuùng, nhaát laø coâng hoäi, noâng hoäi… vaø caùc toå chöùcbieán töôùng phaùt trieån maïnh trong nhieàu laøng ôû Bình Kheâ(Lai Nghi, Thuû Thieä n , Vaâ n Töôø n g, An Chaù n h, An Vinh,Doõng Hoøa, Myõ Yeân, Myõ Thuaän), An Nhôn (Ñaïi An, Ñaïi Bình,Vaân Sôn, Ñaäp Ñaù, Caûnh Haøng, Vónh Ñònh,…) vaø nam Phuø Caùt(Ñaïi Höõu, Ñaïi An, Ñaïi Lôïi,…). Noâng hoäi An Nhôn, Bình Kheâ,nam Phuø Caùt goàm 25 toå, vôùi gaàn 500 hoäi vieân. Rieâng laøng 81Ñaïi Höõu (Caùt Nhôn, Phuø Caùt) coù moät toå coâng hoäi, moät toånoâng hoäi, caùc nhoùm ñoïc saùch baùo, thôï caøy, thôï caáy, thôï röøng… Ñeán cuoái naêm 1937, soá ñaûng vieân cuûa caùc huyeän Bình Kheâ,An Nhôn vaø nam Phuø Caùt leân tôùi 35 ñoàng chí. Veà toå chöùc, laäptheâm caùc toå ñaûng ôû Caûnh Haøng, An Thaùi, nam Phuø Caùt. Theochuû tröông cuûa treân, soá ñaûng vieân ôû Bình Kheâ ñöôïc taùch ra laäpmoät chi boä môùi. Tuy nhieân, baáy giôø trong sinh hoaït vaø coângtaùc, chi boä An Nhôn vaø Bình Kheâ vaãn hoäi hoïp, hoïc taäp vaø hoaïtñoäng chung. Cuøng thôøi gian treân, nhaèm ñaùp öùng ñoøi hoûi môùicuûa phong traøo, Xöù uûy laâm thôøi Trung Kyø chæ ñònh Tænh uûy laâmthôøi Bình Ñònh, do ñoàng chí Nguyeãn Vaên laøm Bí thö (1). Cuoái naêm 1937, taïi baõi caùt tröôùc toøa söù vaø Sôû Böu ñieänQuy Nhôn, ñoàng chí Buøi San, UÛy vieân Ban Thöôøng vuï Xöù uûylaâm thôøi Trung Kyø, chuû trì cuoäc hoïp thaønh laäp Ban Caùn söïÑaûng lieân tænh Quaûng Ngaõi - Bình Ñònh - Phuù Yeân. Ban Caùnsöï Ñaûng lieân tænh goàm 5 ñoàng chí, do ñoàng chí Ng ...