Trao đổi về khái niệm, mục đích và yêu cầu của đánh giá học tập

Bài viết này trao đổi một số vấn đề mang tính kinh điển vừa có tính thời sự đối với các khía cạnh của hoạt động đánh giá học tập phù hợp với môi trường giáo dục phổ thông và bậc đại học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Trao đổi về khái niệm, mục đích và yêu cầu của đánh giá học tập Hội thảo “Vai trò của hoạt ñộng kiểm tra Viện NCGD – ðHSP TP. HCM - ñánh giá trong ñổi mới giáo dục ở Việt Nam TRAO ÑOÅI VEÀ KHAÙI NIEÄM, MUÏC ÑÍCH VAØ YEÂU CAÀU CUÛA ÑAÙNH GIAÙ HOÏC TAÄP Tieán só Leâ Vaên Haûo Tröôøng Ñaïi hoïc Thuyû saûn Nha Trang “Neáu muoán bieát thöïc chaát cuûa moät neàn giaùo duïc, haõy nhìn vaøo caùch ñaùnh giaù cuûa neàn giaùo duïc ñoù” (Rowntree, 1987) Ñaùnh giaù trong giaùo duïc luoân luoân laø moät vaán ñeà coù tính phaùt trieån, vaø vì vaäy khaùi nieäm, muïc ñích, vaø yeâu caàu cuûa ñaùnh giaù cuõng luoân luoân chöùa ñöïng nhöõng yeáu toá môùi meû. Qua baøi vieát naøy, taùc giaû muoán trao ñoåi moät soá vaán ñeà vöøa mang tính kinh ñieån, vöøa coù tính thôøi söï ñoái vôùi caùc khía caïnh noùi treân cuûa hoaït ñoäng ñaùnh giaù hoïc taäp. Nhöõng trao ñoåi naøy coù theå phuø hôïp vôùi moâi tröôøng giaùo duïc phoå thoâng cuõng nhö ñaïi hoïc. Khaùi nieäm ñaùnh giaù trong giaùo duïc 1. Vaán ñeà thuaät ngöõ Thuaät ngöõ ñaùnh giaù ñaõ vaø ñang ñöôïc hieåu vôùi nhöõng phaïm vi noäi haøm khaùc nhau trong tieáng Vieät, ngay caû giöõa nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng, nghieân cöùu trong lónh vöïc giaùo duïc. Thaät ra ñieàu naøy khoâng chæ xaûy ra ñoái vôùi chuùng ta maø coøn coù tính phoå bieán ôû nhieàu quoác gia khaùc—ngay caû nhöõng nôi coù neàn giaùo duïc phaùt trieån. Chuùng ta haõy xem xeùt nhöõng thuaät ngöõ coù lieân quan trong tieáng Anh ñeå töø ñoù coù söï ñoái chieáu vôùi tieáng Vieät (trong phaïm vi giaùo duïc): Test Kieåm tra, traéc nghieâm Measurement Ño löôøng Grading Cho ñieåm, xeáp loaïi (haïng) Assessment Ñaùnh giaù (?) Evaluation Ñaùnh giaù (?) Ñoái vôùi tieáng Anh, ba thuaät ngöõ ñaàu töông ñoái coù söï thoáng nhaát cao (giöõa caùc quoác gia söû duïng tieáng Anh laøm ngoân ngöõ chính thöùc) veà ngöõ nghóa vaø phaïm vi aùp duïng:- Test: söû duïng moïi hình thöùc caâu hoûi ñeå tìm hieåu veà moät (hay nhieàu) khía caïnh naøo ñoù cuûa moät (hay nhieàu) ngöôøi. 29 Hội thảo “Vai trò của hoạt ñộng kiểm tra Viện NCGD – ðHSP TP. HCM - ñánh giá trong ñổi mới giáo dục ở Việt Nam- Measurement: söû duïng moïi caùch thöùc, phöông tieän ñeå tìm hieåu veà moät (hay nhieàu) khía caïnh naøo ñoù cuûa moät (hay nhieàu) ngöôøi. Ví duï trong giaùo duïc, quan saùt cuõng laø moät caùch thöùc ñeå tìm hieåu veà ngöôøi hoïc.- Grading: döïa treân caùc döõ lieäu thu thaäp ñöôïc töø test hoaëc measurement ñeå cho ñieåm, xeáp loaïi hoaëc xeáp haïng ngöôøi hoïc. Tuy nhieân hai khaùi nieäm assessment vaø evaluation thì khoâng ñöôïc söû duïng thoáng nhaát, ngay caû giöõa nhöõng ngöôøi nghieân cöùu veà giaùo duïc trong cuøng moät quoác gia. Nhieàu taùc giaû (Ví duï Mehrens & Lehmann, 1991) quan nieäm hai thuaät ngöõ naøy laø töông ñöông nhau, vaø hoï chuû yeáu quan taâm ñeán söï khaùc bieät giöõa chuùng vôùi khaùi nieäm measurement: assessment (hoaëc evaluation) laø moät quaù trình thu thaäp, xöû lyù thoâng tin ña chieàu ñeå töø ñoù ruùt ra nhöõng nhaän xeùt hay keát luaän veà ngöôøi hoïc, moân hoïc, khoaù hoïc, hay veà moät lónh vöïc naøo ñoù trong hoaït ñoäng giaùo duïc—treân cô sôû caùc muïc tieâu ñaõ ñeà ra. Vôùi quan nieäm nhö vaäy thì test vaø measurement chæ laø nhöõng boä phaän cuûa assessment (hoaëc evaluation). Trong giaùo duïc, nhöõng keát quaû measurement nhö nhau chöa haún ñaõ coù keát quaû assessment (hoaëc evaluation) gioáng nhau: chaúng haïn hai hoïc sinh A vaø B coù ñieåm thi cuoái khoaù baèng nhau (cuøng measurement), tuy nhieân neáu xuaát phaùt ñieåm veà naêng löïc hoïc taäp cuûa hoïc sinh B keùm hôn nhieàu so vôùi hoïc sinh A thì hoïc sinh B xöùng ñaùng coù ñöôïc keát quaû assessment (hoaëc evaluation) cao hôn. Coù nhöõng taùc giaû (ví duï Rowntree, 1987) cho raèng evaluation caàn ñöôïc hieåu roäng hôn laø assessment: trong khi muïc ñích cuûa assessment laø nhaèm ñaùnh giaù thaønh tích, naêng löïc, vaø söï tieán boä cuûa ngöôøi hoïc thì evaluation coøn bao haøm luoân caû nhöõng yeáu toá cuûa hoaït ñoäng daïy hoïc coù taùc ñoäng ñeán chaát löôïng hoïc taäp. Moät soá taùc giaû (ví duï Astin, 1991) cho raèng ngöôøi daïy chuû yeáu laøm nhieäm vuï measurement, töùc x ...