Trẻ em chậm nói và khờ dại : Chứng Autism

Báo chí và truyền hình Mỹ gần đây loan tin về Hội nghị Thần kinh học Hoa kỳ tại San Diego, có một nhóm chuyên gia báo cáo kết qủa sơ khởi thử được bệnh autism nơi trẻ sơ sanh. Các thử nghiệïm này, thực ra là còn trong vòng nghiên cứu, và cần kiểm chứng thêm, nếu có dùng được thì cũng mất vài ba năm. Chứng autism là gì? Trẻ em bị chứng autism ( đọc tựa như o- TÍ –dầm ) không phát triển được về mặt giao tiếp với mọi người,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Trẻ em chậm nói và khờ dại : Chứng AutismTrẻ em chậm nói và khờ dại : Chứng AutismBáo chí và truyền hình Mỹ gần đây loan tin về Hội nghị Thần kinh học Hoa kỳ tại SanDiego, có một nhóm chuyên gia báo cáo kết qủa sơ khởi thử được bệnh autism nơi trẻ sơsanh. Các thử nghiệïm này, thực ra là còn trong vòng nghiên cứu, và cần kiểm chứngthêm, nếu có dùng được thì cũng mất vài ba năm. Chứng autism là gì? Trẻ em bị chứngautism ( đọc tựa như o- TÍ –dầm ) không phát triển được về mặt giao tiếp với mọi người,chậm nói và nếu bị nặng thì không nói được luôn, lủi thủi chơi một mình, thường là lẩnthẩn chơi một kiểu hoài không chán, và không phát triển được trí khôn bình thường.Tiếng Việt không có danh từ tương đương, ngoại trừ danh từ Khờ để chỉ người chậmtrí ( mentally retarded). Tuy rằng phần lớn người bị bệnh autism ít nhiều cũng bị chậm tríï, nhưng chậm trí khôn là do nhiều nguyên nhân sinh ra, nghĩa là có nhiều người khờmà không phải do autism.Các dấu hiệu bất thường là do người nhà nhận xét thấy, khoảng một tuổi trở lên, tới hai,ba tuổi thì đã khá rõ ràng đến độ gia đình phải đưa em nhỏ đi bác sĩ chuyên môn. Bé traibị nhiều hơn bé gái, từ hai tới bốn lần, tùy theo thống kê. Trong số 10 ngàn trẻ em, thì từhai đến năm em bị chứng này, tức là bệnh không phổ biến, nhưng cũng không phải làhiếm lắm.Nguyên do không được rõ lắm, nhưng có yếu tố di truyền, vì các trẻ sinh đôi thường nếubị thì bị cả hai luôn. Các yếu tố khác thì có thể kể nhiễm trùng khi mang thai (một vài thứbệnh do cực vi trùng), bệnh bẩm sinh do rối loạn nhiễm sắc thể X gọi là nhiễm sắc thểX mong manh và một bệnh gọi tắt là PKU. Trẻ em bị bệnh PKU vì bẩm sinh thiếu chấtmen để biến dưỡng chất phenylalanine có nhiều trong các chất đạm như sữa và thịt cá.Chất này không biến hóa đi được, tích tụ lại và làm hư óc.Triệu chứng bệnhNhư đã nói trên, đứa trẻ ưa tha thẩn một mình, không ham được nựng nịu, ít bám mẹ hơncác trẻ khác. Không thấy hóng chuyện, con mắt không lanh lợi, không nhìn người đốithoại (tiếng Anh gọi là không có eye contact). Vẻ mặt và dáng điệu khi đối thoại có vẻ ùlì không như trẻ bình thường. Lớn chút nữa, thì không thích chơi với bạn, mà có chơi, thìcũng không coi người ta như bạn chơi, không để ý chung chạ chia sẻ đồ chơi hay qùabánh cho vui.Có làm phiền, làm khổ người ta cũng không rõ. Chậm nói, chỉ nói được ít tiếng, và làmnhư không buồn nói (lớn lên thì nói được nhiều ít tùy trường hợp).Có hỏi thì phần nhiều không hiểu và không trả lời, có khi lại nhắc lại câu hỏi. Chẳng hạnngười lớn hỏi: Em muốn đi không?, thì em bé lại nói: Đi không.Cái chứng nhái lại câu người ta nói như tiếng vang này, danh từ y học gọi là echolalia.Ưa ngồi lẩn thẩn xếp mấy thứ đồ chơi thành hàng thành dãy, lần nào cũng như lần nào.Ham nhìn cánh quạt quay, có khi đứng bên cửa liên tiếp mở cánh cửa ra rồi đóng lại hoàikhông biết chán. Ngồi lắc lư, vỗ tay, bật ngón tay hay là đi nhón gót lấy làm thích thú.Có cái gì thay đổi, dù là nhỏ nhặt, hay phản ứng ồn ào giận dữ. Thí dụ như chỗ ngồi quenở bàn ăn, bị người khác ngồi vào, hay là trong nhà sắp xếp lại bàn ghế đồ đạc thì nổi cơncáu kỉnh, có khi đập phá.Bác sĩ cho thử nghiệm những gì?Bệnh này không có thử nghiệm chuyên biệt nào để định bệnh. Bác sĩ chỉ căn cứ vào bệnhtình do người nhà kể lại, đồng thời quan sát thêm mà đoán bệnh. Vấn đề khá quan trọng,vì các trẻ em bị autism, theo luật được hưởng nhiều chương trình đặc biệt do chính phủtài trợ. Các thử nghiệm thường là để tìm nguyên nhân, trong một số trường hợp.Thí dụ như thử máu để coi có bệnh PKU (hiện nay thì các trẻ mới lọt lòng đều có thửbệnh này, vì nếu biết sớm và cho ăn theo chế độ đặc biệt, thì óc không bị hư), thử nhiễmsắc thể để coi có bị nhiễm sắc thể X bất thường không...Bác sĩ cũng cho thử chỉ số thông minh, gọi là IQ test (intelligence quotient), lấy ngườibình thường là 100, người có IQ dưới 80 kể như là bị chậm trí. Thử thông minh cho trẻem bị autism rất khó, vì trí khôn của các em các mặt phát triển không đều. Thường thì cáctrẻ bị autism rất kém về mặt ngôn ngữ, nhưng các mặt khác thì khá hơn.Nói chung thì tới ba phần tư các trẻ em bị autism có chỉ số thông minh dưới 70. Trong sốcác trẻ em bị khờ nặng, nghĩa là chỉ số thông minh không được 50, thì có tới một phầnba sẽ bị bệnh động kinh trước khi tới tuổi trưởng thành.Những thử nghiệm khác là thử về óc, như chụp quang tuyến cắt lớp ( CT scan; computedtomography) chụp hình cộng hưởng từ ( MRI: magnetic resonance imaging).Tiến trình và chữa trịCác triệu chứng bệnh thường là kéo dài suốt đời. Tương lai bệnh nặng nhẹ nhiều ít, là dokhả năng phát riển về ngôn ngữ trong sáu bảy năm đầu. Theo kinh nghiệm trong quá khứ,thì những trẻ có chỉ số thông minh dưới 50, phần lớn về sau là gia đình chăm lo khôngnổi, mà phải gửi vào các trung tâm nuôi dưỡng. Như trên đã nói những trẻ này lớn lênhay bị bệnh động kinh.Chỉ có một số rất ít trẻ nhỏ bị autism về sau có được một đời sống tạm gọi là tự lập.Khoảng một nửa có thể chăm sóc tại nhà và theo những chương trình đặc biệt của chínhphủ. Còn độ một nửa thì vì trí khôn qúa kém, cộng thêm vấn đề tính tình bất thường nhưhung hăng có thể nguy hiểm cho bản thân hay cho người khác, cho nên phải gửi vào cáctrung tâm nuôi dưỡng. Các chương trình đặc biệt, thì trước hết phải kể việc dậy nói(speech therapy).Chương trình này cần được tiến hành càng sớm càng tốt. Ngoài ra, là các chương trìnhvật lý trị liệu, nghề nghiệp trị liệu (học làm những công việc đơn giản). Cũng có nhữngchương trình tâm lý trị liệu cho các trẻ em bị vấn đề tính tình, cư sử (hung hăng, đập phá,v..v..) Các thuốc loại tâm thần là để kiềm chế các tính tình có hại cho bản thân hay chongười khác, chứ không phải là chữa bệnh. Những thuốc loại này là các thuốc bệnh tâm trí(chữa bệnh điên) như Haldol, Risperidone, và các thuốc thuờng để chữa phiền muộn, nhưZoloft, Paxil, v.v....Một chứng tương tự ở trẻ em lớn tuổi hơnCó những trẻ em cỡ bảy tám tuổi, có khi mười, mười hai mới bắt đầu ...