Trẻ em có bị trầm cảm không?

Trẻ em có bị trầm cảm không?Nhiều người nghĩ rằng trẻ em không bị trầm cảm (TC) nên phải giật mình khi nghe những thông tin về những vụ tử tử xảy ra ở lứa tuổi học sinh truyền tải trên các phương tiện thông tin đại chúng. Theo một nghiên cứu ở Việt Nam, khoảng 10% hành vi tự tử xảy ra trong độ tuổi 10-17. Tự tử là một hành vi có nhiều lý do khác nhau, nhưng đa số các trường hợp (60-80%) tự tử xảy ra trong bối cảnh của tình trạng TC. Thông thường, trẻ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Trẻ em có bị trầm cảm không? Trẻ em có bị trầm cảm không?Nhiều người nghĩ rằng trẻ em không bị trầm cảm (TC) nên phải giật mình khi nghenhững thông tin về những vụ tử tử xảy ra ở lứa tuổi học sinh truyền tải trên cácphương tiện thông tin đại chúng. Theo một nghiên cứu ở Việt Nam, khoảng 10%hành vi tự tử xảy ra trong độ tuổi 10-17. Tự tử là một hành vi có nhiều lý do khácnhau, nhưng đa số các trường hợp (60-80%) tự tử xảy ra trong bối cảnh của tìnhtrạng TC.Thông thường, trẻ em không đủ kiến thức và nhận thức để nhận diện các biểu hiện củamình mang tính chất bệnh lý, và nếu có nhận thức được thì cũng hiếm khi tìm kiếm sựgiúp đỡ từ người lớn. Mặt khác, những người thân của trẻ mắc chứng TC cũng khó khăntrong việc nhận diện các biểu hiện TC vì những thay đổi tâm lý liên tục và phức tạp củalứa tuổi nhỏ. Những biểu hiện TC của trẻ em có thể bị nhầm lẫn với các rối loạn hành vi,ứng xử khác của trẻ và thường được giải thích như là những biến đổi tạm thời trong quátrình trưởng thành của trẻ. Những trường hợp trẻ có những thay đổi rõ rệt mới được giađình hoặc thầy, cô khuyến cáo đưa đi khám bệnh hoặc tư vấn tâm lý. Áp lực trong học tập có thể khiến trẻ bị trầm cảm.Biểu hiệnMặc dù tiêu chuẩn chẩn đoán TC ở trẻ em không khác so với người lớn (xem bài TC vàphụ nữ), nhưng các biểu hiện thay đổi rất nhiều theo bối cảnh thực tế của trẻ. Trẻ em ítkhi biểu lộ hoặc than phiền cảm xúc buồn so với người lớn. Trẻ em nhỏ bị TC có thể giảvờ bị bệnh hay đau bụng, từ chối đi học, đu bám cha mẹ, lo sợ cha mẹ sẽ chết, biếng ăn,chậm lớn. Những trẻ lớn hơn có thể hay giận dỗi, giảm biểu lộ cảm xúc, gặp những trởngại trong học tập, ý nghĩ tiêu cực, đánh giá thấp bản thân, hay cáu gắt, hành vi gây hấn,bạo lực, có những hành vi nguy cơ cao, suy giảm các quan hệ với bạn bè, gia đình hoặccác hoạt động khác, thay đổi các thói quen sinh hoạt ăn uống (chán ăn) và ngủ (thứckhuya, ngủ ngày hoặc mất ngủ), hoặc trẻ hay nói chuyện về cái chết, tự tử hay thế giớibên kia. Không có xét nghiệm sinh học chuyên biệt nào có thể chẩn đoán xác định TC,mà việc chẩn đoán được thực hiện bởi các thầy thuốc chuyên khoa.TC xảy ra ở khoảng 2 - 3% trẻ emCon số này cao hơn ở trẻ em lớn hơn (tuy nhiên, chưa có số liệu nghiên cứu chính thức ởtrẻ em Việt Nam). Ở trẻ em, TC có thể bị nhầm lẫn với các rối loạn tâm thần khác thườngxảy ra ở trẻ em như: tự kỷ, các rối loạn học tập, rối loạn hành vi. Cần lưu ý rằng TC ở trẻem thường là một bệnh nặng, nhưng có thể điều trị khỏi. Tự tử có thể xảy ra ở trẻ dưới 10tuổi. Trẻ em gái có mưu toan tự tử nhiều hơn trẻ em trai, nhưng trẻ em trai thường thựchiện thành công tự tử nhiều hơn. Lưu ý, khi trẻ nói về cái chết và ý nghĩ muốn chết, không nên cho rằng đó chỉ là sự tò mò tìm hiểu hay sự đe dọa của trẻ đối với người lớn mà nó có thể biến thành hiện thực. Cần trò chuyện sâu hơn với trẻ để xác định tình trạng tâm lý của trẻ, nếu có xung đột với trẻ thì có thể cần đến sự trợ giúp của một ngườiĐiều trị khác mà trẻ kính nể hoặcCũng như ở người lớn, TC ở trẻ em là do nhiều yếu tố đưa trẻ đến nhà tâm lýnguyên nhân kết hợp gây ra như: sức khỏe toàn thân nói hoặc thầy thuốc chuyênchung, các sang chấn đời sống, tiền sử gia đình, môi trường khoa.và các yếu tố sinh học, di truyền. TC không phải là một tìnhtrạng tạm thời có thể tự khỏi mà không có điều trị. Điều trị TC ở trẻ em cũng giống như ởngười lớn nghĩa là điều trị tâm lý (liệu pháp nhận thức hành vi) và sử dụng thuốc chốngTC. Việc điều trị đạt hiệu quả tốt hơn khi áp dụng cả hai phương pháp này. Thuốc chốngTC được sử dụng nhiều ở trẻ em là fluoxetine, được Cục quản lý thực phẩm và dược củaMỹ (FDA) phê chuẩn. Trong thực hành lâm sàng, các loại thuốc SSRI khác cũng đượccác thầy thuốc kê đơn để điều trị TC. Riêng thuốc paroxetine được FDA khuyến cáo làkhông nên dùng cho trẻ em, vì làm tăng nguy cơ tự tử bất kể chưa có bằng chứng xácthực về điều này.Trẻ em chiếm khoảng 50% dân số Việt Nam, nên số lượng trẻ bị bệnh TC là không nhỏ,lực lượng đội ngũ thầy thuốc chuyên khoa không đủ đáp ứng để thẩm định chẩn đoáncũng như chăm sóc điều trị cho tất cả các em. Vì vậy, cần chú ý việc giáo dục nhận thứccho các trẻ em có biểu nghi ngờ và tranh thủ nâng đỡ tâm lý cho các em từ nguồn lực sẵncó tại chỗ như: thầy cô giáo, các bậc phụ huynh, và các đoàn thể tại địa phương. BS. LÊ HIẾU ...