Trẻ vị thành niên, im lặng và thay đổi

Rất nhiều bậc cha mẹ không hiểu nổi tâm lý trẻ vị thành niên, nhất là những phụ huynh mới sang xứ người, còn đang căng thẳng tìm cách sinh tồn và tự bảo vệ hạnh phúc gia đình trước mọi sự đổi thay mới lạ toàn diện. Nhiều người không biết rằng có một sự khác biệt tâm lý lớn lao giữa một đứa trẻ (child) và một thiếu niên (teennager). Sự khác biệt này đôi khi làm cho cha mẹ bị “sốc” nặng, và khi cố tình khám phá ra nguyên ủy, thì lại có thể xảy ra...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Trẻ vị thành niên, im lặng và thay đổi Trẻ vị thành niên, im lặng và thay đổi Rất nhiều bậc cha mẹ không hiểu nổi tâm lý trẻ vị thành niên, nhất là những phụ huynh mới sang xứ người, còn đang căng thẳng tìm cách sinh tồn và tự bảo vệ hạnh phúc gia đình trước mọi sự đổi thay mới lạ toàn diện. Nhiều người không biết rằng có một sự khác biệt tâm lý lớn lao giữa một đứa trẻ (child) và một thiếu niên (teennager). Sự khác biệt này đôi khi làm cho cha mẹ bị “sốc” nặng, và khi cố tình khám phá ra nguyên ủy, thì lại có thể xảy ra những chuyện ngoài tầm tay, không còn kiểm sóat được nữa. Một đặc tính nổi bật nhất trong việc thay đổi tâm lý là “Sự thay đổi trong im lặng” của thiếu niên, nam cũng như nữ. 1. Không tâm sự, không hỏi han: Điều làm cho cha mẹ lo lắng nhất là khi con trẻ tới tuổi teen“ (từ 13 tới 19 tuổi), chúng không còn tâm sự với bố mẹ nữa. Hỏi gì cũng chỉ ậm ừ cho qua. Cha mẹ nhìn vào mắt con mà không biết chúng đang nghĩ gì. Trước đó, thì suốt ngày ríu rít, lẩn quẩn bên chân bố mẹ, hỏi đủ thứ chuyện, rồi đột nhiên, im lặng một cách khó hiểu. Bố mẹ có gạn hỏi cũng chỉ lắc hay gật, ngoan ngoãn thì dạ..”, không ngoan nữa thì trả lời dóng một bằng tiếng Việt, hoặc theo đa số nói tiếng Mỹ no!“ hay yes“. Nếu cha mẹ cứ tiếp tục dồn ép con vào chỗ phải nói ra, chúng có thể tương luôn một câu: Hãy để con yên được không?” (Just leave me alone!) Thật sự, chúng có rất nhiều câu hỏi và ý kiến mà chúng biết rằng cha mẹ chúng không đồng ý, nên chúng không nói nữa. Đến tuổi bắt đầu trổ giọng ồ ề, hay bắt đầu làm điệu, chúng luôn thắc mắc về đủ thứ chuyện như về phái tính (sex), về tình dục, tín ngưỡng, học vấn, liên hệ họ hàng, nhất là về nguồn gốc. Lúc chúng nhận ra mình không trắng như Mỹ, không cao như Mỹ, không nói nhanh như Mỹ, và không được tham dự nhũng trò chơi của thanh thiếu niên Mỹ như kết bồ (dating), uống ruợu, dùng thuốc tăng khoái cảm (high), và trao đổi tình dục, chúng cảm thấy như bị bỏ rơi. Muốn trò chuyện với bố mẹ thì ngại ngần, không biết ông bà già lỗi thời“ ấy có la mắng át đi không? Nếu không mắng, thì lại ngại có đủ trình độ để giải thích cho mình hiểu hay không? Một số trẻ hay lầm bầm sau lưng người lớn bằng những câu như chỉ nói nhiều“ (talkative) hay ngược lại, chẳng biết cái gì cả“ (old guy, dummy...) Do đó, nhiều bậc cha mẹ cảm thấy bực bội, và phản ứng rất mạnh khi con cái không còn hỏi ý kiến bố mẹ nữa. Họ buồn bã, âu lo và cho rằng mình đã thất bại không giáo dục nổi con cái do mình nuôi dậy. Từ chỗ lo âu đó, cha mẹ đi tìm những phương pháp giáo dục mới, nửa năn nỉ, nửa dọa nạt, cúp sinh hoạt vui chơi của con cái như cấm truyền hình, cấm chơi gêm, cấm nghe nhạc... Khi tất cả những biện pháp ấy đều vô ích, cha mẹ căng thẳng, buồn bã và một là cũng im lặng với con luôn, hai là giận dữ hơn trước, ba là thả nổi con cái. Họ không biết rằng đó là đặc tính chung của tất cả những đứa trẻ rời bỏ vai trò đứa con nít“ trong nhà để bước vào tuổi vị thành niên. Để có thể làm chủ tình hình, thực tế, cha mẹ nên để cho con cái có những khu vực riêng tư của chúng, đừng dồn ép chúng, đồng thời cũng cho con biết rằng, bất cứ lúc nào con cần đến bố mẹ, thì bố mẹ đã sẵn sàng trao đổi với con tất cả mọi việc, miễn sao con vui vẻ là được. 2. Không thích sinh hoạt chung với gia đình: Khi trở thành thiếu niên, trẻ tự nhiên thích tách rời ra khỏi sinh hoạt chung của gia đình; đi chợ, đi chùa hay đi nhà thờ với bố mẹ một cách miễn cưỡng, chỉ trừ khi em gái thích đi „shopping“ mua sắm gì đó, thì bám lấy chân mẹ mà thôi. Chúng cần nhiều giờ riêng tư để nói chuyện với bạn qua điện thoại, để ngồi một mình suy tư, để tham gia vào một số sinh hoạt trong trường lớp, sinh hoạt của riêng nhóm bạn của chúng... Những giờ riêng này, gộp lại, thành một khối lượng thời gian lớn xa cách gia đình. Cha mẹ thường không chấp nhận tính nết này. Mọi lần gọi đi chơi là đứa con cưng la lên, thích thú, nay đột nhiên giở chứng ra đòi ở nhà! Nhiều cha mẹ nổi nóng, la hét lên, càng làm cho chúng khó chịu thêm. Khóc lóc, tranh luận mãi, chúng cũng chỉ nói có một câu: Con muốn ở nhà thôi!“ Có bà mẹ gầm lên: Ở nhà để lại dúi đầu vào cái điện thoại suốt ngày luôn, hả!“ Hay Lại cắm đầu cắm cổ vào ba cái gêm, gêm...“ Nếu lần đầu mà trẻ thua, bị bắt buộc đi; lần sau, chúng sẽ kiếm thêm nhiều mánh hơn để được ở nhà một mình. Dần dần, chúng thấy thích cái trò mèo chuột ấy mà xa lánh bố mẹ nhiều hơn, cho đến khi trưởng thành, thì không còn gì có thể giữ chúng được nữa. Bậc phụ huynh khôn ngoan thì khi con không chịu đi chung nữa, nên để chúng ở nhà, nhưng giao một việc gì cho chúng làm, và hứa sẽ mang quà về cho ...