TRÍ NHỚ CỦA NGƯỜI LỚN TUỔI

Theo quy luật sinh học tự nhiên, trí nhớ của người lớn tuổi bắt đầu có những biểu hiện giảm sút so với thời còn trẻ và khi tuổi càng cao, khả năng giữ lại những gì đáng nhớ trong trí não càng giảm đi nhiều. Chúng ta nên biết khi tuổi đời càng chồng chất tất yếu sẽ dẫn đến sự biến đổi về hình thái và chức năng của các cơ quan trong cơ thể mà sự biến đổi ấy được gọi chung là quá...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TRÍ NHỚ CỦA NGƯỜI LỚN TUỔI TRÍ NHỚ CỦA NGƯỜI LỚN TUỔIDS. NGUYỄN HỮU ĐỨC(Trường Đại học Y Dược TPHCM)Theo quy luật sinh học tự nhiên, trí nhớ của người lớn tuổi bắt đầu có nhữngbiểu hiện giảm sút so với thời còn trẻ và khi tuổi càng cao, khả năng giữ lạinhững gì đáng nhớ trong trí não càng giảm đi nhiều.Chúng ta nên biết khi tuổi đời càng chồng chất tất yếu sẽ dẫn đến sự biến đổi về hìnhthái và chức năng của các cơ quan trong cơ thể mà sự biến đổi ấy được gọi chung là quátrình lão hóa. Hệ thần kinh là nơi hoạt động của trí nhớ cũng thế, sau thời gian dài hoạtđộng sẽ bị lão hóa, thể hiện nhiều mặt, trước hết là khối lượng não bị giảm. Người ta ghinhận khối lượng của não lớn nhất vào lúc 30 tuổi và giảm dần khi tuổi càng cao, nhất làsau 65 tuổi. Khối lượng não ở người lớn tuổi bị giảm là do số lượng tế bào não ngày càngít đi cũng như mỗi tế bào có thể bị teo đi. Tuy nhiên, sự thay đổi hình thức của não, sựgiảm tế bào thần kinh không quan trọng bằng sự biến đổi về mặt chuyển hóa. Trong quátrình lão hóa ở người lớn tuổi, lượng máu đến nuôi não có giảm đưa đến sự giảm tiêuthụ oxy và các chất dinh dưỡng và hậu quả tất nhiên là sự giảm tổng hợp các chất gọilà chất dẫn truyền thần kinh rất cần cho hoạt động của não. Chính sự biến đổi về hìnhthái và sự giảm chức năng của hệ thần kinh làm cho khả năng ghi nhớ của người lớn tuổicàng ngày càng giảm. Ở đây cũng cần ghi nhận, với những biến đổi hình thái, chuyểnhóa và chức năng trong quá trình lão hóa của hệ thần kinh, tuổi đời của người lớn tuổicàng cao càng có nhiều nguy cơ xảy ra bệnh tật đối với hệ thần kinh, đưa đến những hộichứng thần kinh - tâm thần mà trong trường hợp có sự nghi ngờ về các hội chứng này,các vị cao tuổi nên được đưa đến bác sĩ chuyên khoa để tiến hành thăm khám thần kinhmột cách có hệ thống và để được chữa trị thích hợp.Như vậy, sự sút giảm trí nhớ đối với người lớn tuổi được xem như một quá trình tất yếu.Tuy nhiên, ta vẫn có thể khắc phục và hạn chế đến mức tối thiểu sự sút giảm này bằngmột số biện pháp sau đây:Trước hết, ở người lớn tuổi vẫn nên duy trì hoạt động của cơ thể hiểu theo cả hai nghĩahoạt động về thể chất và hoạt động về trí não ở mức độ thích hợp. Có quan niệm sai lầmcho rằng người lớn tuổi càng bất động càng tốt.Thật ra, chính sự thiếu vận động, thiếu rèn luyện thân thể đưa đến những rối loạn, kể cảrối loạn trong hoạt động của hệ thần kinh. Vì vậy, cần thực hiện chế độ rèn luyện thânthể với những động tác vừa sức như đi bộ, tập võ dưỡng sinh, thậm chí có vị lớn tuổi vẫnthường xuyên bơi lội. Chính vận động cơ thể đúng đắn sẽ điều hòa, tăng cường hiệu lựchoạt động của hệ thần kinh. Về hoạt động của trí não, người lớn tuổi vẫn có thể tiếp tụclàm những việc mà trước đây vẫn làm, đòi hỏi đến khả năng ghi nhớ, nhưng cần chấphành đúng chế độ làm việc luân phiên với nghỉ ngơi, giải trí. Tức là không nên làm việctrí óc liên tục 2-3 giờ liền mà trong khoảng thời gian ấy có những lúc thư giãn hoặc làmcông việc khác vừa vận động cơ thể nhẹ nhàng vừa hít thở không khí để tư duy và trínhớ được nghỉ ngơi (thí dụ như tưới cây, chăm sóc hoa kiểng hoặc đi bách bộ).Thứ hai là phải biết cách bảo vệ và trau dồi trí nhớ, thay vì phải để cho bộ nhớ của nãoghi nhớ tất cả, ta có thể giảm bớt công việc của nó bằng cách ghi vào sổ tay, lịch để bànnhững điều cần nhớ để khi cần chỉ xem là nhớ lại. Trí nhớ nói chung thường có nhiềudạng. Có dạng gọi là trí nhớ thị giác, tức là người có dạng trí nhớ này nhớ rất tốt cácthông tin được đọc hay được thấy. Có dạng gọi là trí nhớ thính giác, tức là nghe mới nhớđược lâu. Có dạng gọi là trí nhớ vận động tức là phải viết đi viết lại hoặc đọc lẩm nhẩmtrong miệng điều gì cần nhớ thì mới nhớ được lâu. Vì vậy, ta cần xem đặc trưng trí nhớcủa mình thuộc loại gì để thường xuyên luyện tập. Để trợ giúp trí nhớ ta nên dựa vào sựliên tưởng. Tức là để ghi nhớ những điều khó nhớ, ta nên liên kết các điều cần ghi nhớvới cái đã biết, hoặc biến điều được đọc, được nghe thành hình ảnh thị giác. Thí dụ cóngười để nhớ đến HIV, virus gây bệnh AIDS thì liến liền tưởng đến quả chôm chôm hayquả sầu riêng do hình thù của HIV cũng tròn và có gai. Sự liên tưởng này không đúnghoàn toàn nhưng ít ra cũng giúp cho sự ghi nhớ.Để bảo vệ trí nhớ đồng thời bảo vệ sức khỏe nói chung, người lớn tuổi rất cần chú ý đếnchế độ dinh dưỡng. Không nên ăn uống quá kiêng khem cũng như không nên ăn uốngquá thừa năng lượng. Nên hạn chế ăn đồ ngọt như kẹo, đường, nên hạn chế dùng chấtbéo dạng mỡ động vật mà nên bổ sung dầu thực vật. Chú ý ăn nhiều rau cải tươi, tráicây chín. Đặc biệt, khẩu phần ăn hàng ngày phải có đầy đủ chất đạm (thí dụ: thịt, cá,trứng, sữa hoặc các loại đậu), vì nếu thiếu chất đạm cơ thể không đủ nguyên liệu để táitạo các chất cần cho hoạt động thần kinh. Cơ thể của người lớn tuổi cũng cần đến vitaminvà chất khoáng, nhưng khả năng hấp thu của hệ tiêu hóa có sút giảm, vì vậy, hàng ngàycó thể dùng thêm thuốc bổ vitamin và chất khoáng ...