TRIẾT HOC MÁC-LÊNIN: BA QUY LUẬT PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT_2

Có những lượng biểu thị yếu tố kết cấu bên trong của sự vật (số lượng nguyên tử hợp thành nguyên tố hoá học, số lượng lĩnh vực cơ bản của đời sống xã hội)
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TRIẾT HOC MÁC-LÊNIN: BA QUY LUẬT PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT_2 TRIẾT HOC MÁC-LÊNIN: BA QUY LUẬT PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬTCó những lượng biểu thị yếu tố kết cấu bên trong của sự vật (số lượngnguyên tử hợp thành nguyên tố hoá học, số lượng lĩnh vực cơ bản củađời sống xã hội) có những lượng vạch ra yếu tố quy định bên ngoài củasự vật (chiều dài, chiều rộng, chiều cao của sự vật).Sự phân biệt chất và lượng của sự vật chỉ mang tính tương đối. Điềunày phụ thuộc vào từng mối quan hệ cụ thể xác định. Có những tínhquy định trong mối quan hệ này là chất của sự vật, song trong mối quanhệ khác lại biểu thị lượng của sự vật và ngược lại. Chẳng hạn số sinhviên học giỏi nhất định của một lớp sẽ nói lên chất lượng học tập củalớp đó. Điều này cũng có nghĩa là dù số lượng cụ thể quy định thuần tuývề lượng, song số lượng ấy cũng có tính quy định về chất của sự vật.2. Mối quan hệ giữa sự thay đổi về lượng và sự thay đổi về chấtBất kỳ sự vật hiện tượng nào cũng là sự thống nhất giữa mặt chất vàmặt lượng. Chúng tác động qua lại lẫn nhau. Trong sự vật, quy định vềlượng không bao giờ tồn tại nếu không có tính quy định về chất vàngược lại.Sự thay đổi về lượng và về chất của sự vật diễn ra cùng với sự vận độngvà phát triển của sự vật. Nhưng sự thay đổi đó có quan hệ chặt chẽ vớinhau chứ không tách rời nhau. Sự thay đổi về lượng của sự vật có ảnhhưởng sự thay đổi về chất của sự vật và ngược lại, sự thay đổi về chấtcủa sự vật tương ứng với thay đổi về lượng của nó. Sự thay đổi vềlượng có thể làm thay đổi ngay lập tức về chất của sự vật. Mặt khác, cóthể trong một giới hạn nhất định khi lượng của sự vật thay đổi , nhưngchất của sự vật chưa thay đổi cơ bản. Chẳng hạn khi ta nung một thỏithép đặc biệt ở trong lò, nhiệt độ của lò nung có thể lên tới hàng trămđộ, thậm chí có thể lên tới hàng ngàn độ, song thỏi thép vẫn ở trạngthái rắn chứ chưa chuyển sang trạng thái lỏng. Khi lượng của sự vậtđược tích luỹ vượt quá giới hạn nhất định gọi là độ, thì chất cũ sẽ mấtđi, chất mới sẽ thay thế chất cũ. Chất mới ấy tương ứng với lượng mớitích luỹ được.Độ là một phạm trù triết học dùng để chỉ khoảng giới hạn trong đó sựthay đổi về lượng của sự vật chưa làm thay đổi căn bản chất của sự vậtấy.Độ là mối liên hệ giữa lượng và chất của sự vật ở đó thể hiện sự thốngnhất giữa lượng và chất của sự vật, trong đó sự vật vẫn còn là nó chứchưa biến thành cái khác. Dưới áp suất bình thường của không khí, sựtăng hoặc sự giảm của nhiệt độ trong khoảng từ 00C đến 1000 C, nướcnguyên chất vẫn ở trạng thái lỏng. Nếu nhiệt độ của nước giảm xuốngdưới 00 nước ở thể lỏng chuyển thành thể rắn và nếu tăng nhiệt độ từ1000 C trở lên, nước nguyên chất thể lỏng chuyển dần sang trạng tháihơi . Nước nguyên chất cũng thay đổi về chất .Tại điểm giới hạn như 00 C và 1000 C ở thí dụ trên gọi là điểm nút. Tạiđiểm đó sự thay đổi về lượng cũng đã đủ làm thay đổi về chất của sựvật.Điểm nút là phạm trù triết học dùng để chỉ thời điểm mà tại đó sự thayđổi về lượng đã đủ làm thay đổi về chất của sự vật.Sự vật tích luỹ đủ về lượng tại điểm nút sẽ làm cho chất mới của nó rađời. Lượng mới và chất mới của sự vật thống nhất với nhau tạo nên độmới và điểm nút mới của sự vật ấy . Quá trình đó liên tiếp diễn ra trongsự vật và vì thế sự vật luôn phát triển chừng nào nó còn tồn tại.Chất của sự vật thay đổi do lượng của nó thay đổi trước đó gây ra gọi làbước nhảy. Vậy bước nhảy là phạm trù triết học dùng để chỉ sự chuyểnhoá về chất của sự vật do sự thay đổi về lượng của sự vật trước đó gâynên.Bước nhảy là sự kết thúc một giai đoạn phát triển của sự vật và là điểmkhởi đầu của một giai đoạn phát triển mới. Nói là sự gián đoạn trongquá trình vận động và phát triển liên tục của sự vật. Có thể nói, trongquá trình phát triển của sự vật, sự gián đoạn là tiền đề cho sự liên tụcvà sự liên tục là sự kế tiếp của hàng loạt sự gián đoạn.Như vậy sự phát triển của bất cứ của sự vật nào cũng bắt đầu từ sự tíchluỹ về lượng trong độ nhất định cho tới điểm nút để thực hiện bướcnhảy về chất. Song điểm nút của quá trình ấy không cố định mà có thểcó những thay đổi do tác động của những điều kiện khách quan và chủquan quy định. Chẳng hạn thời gian để hoàn thành sự nghiệp côngnghiệp hoá ở mỗi nước là khác nhau. Có những nước mất 150 năm, cónhững nước mất 60 năm nhưng cũng có những nước chỉ mất 15 năm.Chất mới của sự vật chỉ có thể xuất hiện khi sự thay đổi về lượng của nóđạt tới điểm nút. Chất mới của sự vật ra đời sẽ tác động trở lại lượngđã thay đổi của sự vật. Chất mới ấy có thể làm thay đổi kết cấu, quymô, trình độ, nhịp điệu của sự vận động và phát triển của sự vật. Chẳnghạn khi sinh viên vượt qua điểm nút là kỳ thi tốt nghiệp, tức là thựchiện bước nhảy, sinh viên sẽ được nhận bằng cử nhân. Trình độ vănhoá của sinh viên đã cao hơn trước và sẽ tạo điều kiện cho họ thay đổikết cấu, quy mô, trình độ tri thức, giúp họ tiến lên trình độ cao hơn.Cũng giống như vậy khi nước ở trạng t ...