TRIẾT VÀ SỰ CHUYỂN HÓA 3

Vì cái tất nhiên vạch đường đi cho mình xuyên qua vô số cái ngẫu nhiên để thể hiện ra, còn ngẫu nhiên là hình thức biểu hiện của tất nhiên, đồng thời là cái bổ sung cho tất nhiên, cho nên, muốn nhận thức được cái tất nhiên thì phải thông qua việc nghiên cứu, phân tích, so sánh rất nhiều cái ngẫu nhiên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TRIẾT VÀ SỰ CHUYỂN HÓA 3khác, cái ngẫu nhiên có tác dụng chi phối sự phát triển của sự vật làm cho nó diễn ra nhanhhoặc chậm, cho nên chúng ta không được bỏ qua cái ngẫu nhiên, coi nhẹ cái ngẫu nhiên,đúng như C.Mác đã khuyến cáo: “lịch sử sẽ mang tính chất thần bí nếu như cái ngẫu nhiênkhông có tác dụng gì cả”. Vì cái tất nhiên vạch đường đi cho mình xuyên qua vô số cái ngẫu nhiên để thể hiện ra,còn ngẫu nhiên là hình thức biểu hiện của tất nhiên, đồng thời là cái bổ sung cho tất nhiên,cho nên, muốn nhận thức được cái tất nhiên thì phải thông qua việc nghiên cứu, phân tích, sosánh rất nhiều cái ngẫu nhiên. Trong số những cái ngẫu nhiên, con người phải tìm cho đượccái ngẫu nhiên có lợi, cố định lại để biến nó thành cái tất nhiên, và phải tìm cho ra cái ngẫunhiên có hại, tạo điều kiện để loại trừ nó. Tất nhiên và ngẫu nhiên có thể chuyển hoá cho nhau, vì vậy, không nên cứng nhắc khixem xét sự vật hiện tượng. Để xác định cái gì là tất nhiên hay ngẫu nhiên chúng ta phải đặtnó trong một quan hệ xác định. Câu 29: Phân tích mối quan hệ biện chứng giữa nội dung và hình thức. Ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù này? Page 257 of 487 1. Khái niệm Nội dung là tổng hợp tất cả những mặt, những yếu tố, những quá trình hợp thành cơ sởtồn tại và phát triển của sự vật. Hình thức là phương thức tồn tại và phát triển của sự vật, là cách thức tổ chức và kếtcấu của nội dung. Ví dụ, nội dung của một cơ thể động vật là toàn bộ các yếu tố vật chất như tế bào, cácbộ phận cơ thể, các khí quan cảm giác, các hệ thống v.v. tạo thành cơ thể đó. Còn hệ thốngcác mối liên hệ giữa các tế bào, các bộ phận cơ thể, các khí quan, các hệ thống, các quá trìnhsinh, hóa, lý diễn ra trong nó là hình thức của cơ thể. Sự vật, hiện tượng nào cũng có hình thức bên trong và hình thức bên ngoài, giữa hai loạihình thức này thì hình thức bên trong là quyết định. Theo cách định nghĩa ở trên đây về hìnhthức, ta thấy hình thức không phải là một cái gì ở mặt ngoài của sự vật, ở mặt ngoài nộidung của nó. Vì vậy, phép biện chứng duy vật chú ý chủ yếu đến hình thức bên trong của sựvật, nghĩa là cơ cấu bên trong của nội dung. Ví dụ, nội dung của một tác phẩm văn học làtoàn bộ các sự kiện, các nhân vật của đời sống hiện thực mà tác phẩm đó phản ánh; hình Page 258 of 487thức bên trong của tác phẩm đó là bút pháp nghệ thuật, hình tượng nghệ thuật, bố cục tácphẩm v.v.; còn hình thức bên ngoài của tác phẩm là màu sắc trang trí bìa, kiểu chữ, khổ chữv.v.. Yếu tố tạo nên giá trị của một tác phẩm văn học ngoài nội dung ra thì chủ yếu là dohình thức bên trong của nó quyết định.2. Mối quan hệ biện chứng Một là, sự thống nhất giữa nội dung và hình thức. Nội dung và hình thức gắn bó hết sức chặt chẽ với nhau, không tách rời nhau. Không cómột hình thức nào lại không chứa đựng một nội dung nhất định, cũng như không có nội dungnào lại không tồn tại trong một hình thức xác định, nội dung nào đòi hỏi hình thức đó. Theoquan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng thì nội dung là toàn bộ những mặt, những yếutố, những quá trình hợp thành cơ sở tồn tại và phát triển của sự vật. Còn hình thức làphương thức tồn tại và phát triển của sự vật, là cách thức tổ chức kết cấu của nội dung.Điều đó có nghĩa là các yếu tố vừa góp phần tạo nên nội dung, vừa tham gia vào các mối liênhệ tạo nên hình thức. Vì vậy, nội dung và hình thức không bao giờ tách rời nhau được. Page 259 of 487 Tuy nhiên, khi khẳng định nội dung và hình thức tồn tại không tách rời nhau, không cónghĩa là chúng ta khẳng định một nội dung bao giờ cũng chỉ gắn liền với một hình thức nhấtđịnh, và một hình thức luôn luôn chỉ chứa đựng một nội dung nhất định. Cùng một nội dungtrong quá trình phát triển có thể có nhiều hình thức thể hiện, ngược lại, cùng một hình thứccó thể thể hiện nhiều nội dung khác nhau. Ví dụ, nhà nước kiểu mới của giai cấp vô sản vànhân dân lao động, về nội dung, là chuyên chính của đa số, nhưng có thể có nhiều hình thứcthể hiện như công xã Pari, nhà nước xô viết hay nhà nước dân chủ nhân dân. Ngược lại,cùng một hình thức văn nghệ dân tộc nhưng trong chế độ cũ nó mang nội dung tư tưởng lạchậu, thậm chí phản động, còn dưới chủ nghĩa xã hội, nó mang nội dung tư tưởng tiến bộcách mạng. Hai là, nội dung giữ vai trò quyết định đối với hình thức trong quá trình vận độngphát triển của sự vật. Nội dung bao giờ cũng là mặt động nhất của sự vật, khuynh hướng chủ đạo của nộidung là biến đổi. Hình thức là mặt tương đối bền vững của sự vật, khuynh hướng chủ đạocủa hình thức là ổn định, chậm biến đổi hơn nội dung. Sự biến đổi, phát triển của sự vật Page 260 of 487bao giờ cũng ...