Trò chơi lô tô và người làm nghề hát lô tô trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh qua nhận định của người dân

Bài viết tìm hiểu quan điểm của người dân về trò chơi lô tô và những người làm nghề hát lô tô mà đa phần là những người đồng tính và chuyển giới-bộ phận nhận nhiều định kiến từ xã hội cũng như ý kiến của chính những người trong nghề.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Trò chơi lô tô và người làm nghề hát lô tô trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh qua nhận định của người dânNguyễn T. Nhân và các cộng sự. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 15(6), 109-118 109 Trò chơi lô tô và người làm nghề hát lô tô trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh qua nhận định của người dân Nguyễn Trọng Nhân1*, Lê Tấn Phát1, Đặng Thị Anh Thơ1 Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh 1 * Tác giả liên hệ, Email: mrnhan1998tn@gmail.com THÔNG TIN TÓM TẮT Lô tô là một trò chơi, có nguồn gốc là trò chơi Bingo củaNgày nhận: 25/05/2020 các nước phương Tây, được người dân Nam Bộ cải biến thành trò chơi gần gũi hơn với đời sống thường nhật bằng những điệuNgày nhận lại: 21/07/2020 lý, câu hò, bài vè… Lô tô phổ biến mạnh mẽ ở Việt Nam vàoDuyệt đăng: 23/08/2020 những thập niên 80, 90 của thế kỉ 20 và gắn liền với hình ảnh các đoàn hội chợ lô tô cùng với những người đồng tính và người chuyển giới. Một năm trở lại đây, trò chơi lô tô sống lại tại những tụ điểm, sân khấu lô tô ở thành phố Hồ Chí Minh thu hút rất nhiều người chơi. Với nghiên cứu về nhận định của người dân về trò chơi lô tô và những người biểu diễn lô tô, chúng tôi mong muốn khai thác góc nhìn và ý kiến của người dân về những người làm nghề này (đa số là những người đồng tính và chuyển giới) và của chính những người trong nghề nghề thông qua sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng (Qui mô mẫu: 300 người) và định tính (Phỏng vấn sâu 3 người làm nghề hát lôTừ khóa: tô, là người đồng tính và chuyển giới). Kết quả nghiên cứu cholô tô, người làm nghề hát lô tô thấy lô tô được xem là một loại hình giải trí, người hát lô tô được đánh giá tốt và không có sự khác biệt lớn trong nhận định của người dân theo các nhóm nhân khẩu (giới tính, tuổi, trình độ học vấn, thu nhập,…) và giữa những khán giả xem lô tô và người dân nói chung. 1. Giới thiệu Đã từ lâu, trò chơi lô tô trở thành một trò chơi phổ biến đối với người dân miền sôngnước Tây Nam Bộ nói riêng, người dân Nam bộ nói chung. Theo loạt bài phóng sự của Báo Tuổitrẻ về những người chuyển giới làm nghề hát lô tô: “Lô tô là loại hình nghệ thuật hát vần để gọi số.Người cầm tờ vé (có 60 con số) mà có một hàng trúng đủ bốn con số được kêu sẽ có quà. Trò kêusố này được du nhập và cải biên từ trò chơi bingo của phương Tây vào miền Nam Việt Nam trongthời Pháp thuộc. Những năm 1980 - 1990, lô tô phát triển cực thịnh ở miền Nam. Từ khoảng những năm2000 trở lại đây thì có phần sa sút do cách làm lô tô ít cải tiến, nghệ sĩ không chịu hát mà chỉ kêu sốnhanh gọn” (Me Thuan, 2019). Với nguồn gốc là trò chơi Bingo của các nước phương Tây, người dân Nam Bộ đã cải biến110 Nguyễn T. Nhân và các cộng sự. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 15(6), 109-118trò chơi ấy thành một bộ môn gần gũi hơn với đời sống thường nhật bằng những điệu lý, câu hò,bài vè, … Trò chơi lô tô thường gắn liền với hình ảnh các đoàn hội chợ lô tô vào các dịp lễ hội hayTết đến xuân về. Người quản trò sẽ bốc ngẫu nhiên một quả banh trong lồng cầu, sau đó họ sẽ hátmột bài hát để gọi tên con số đó. Thông thường từ cuối cùng của bài hát sẽ là từ đồng âm với con sốmà họ vừa bốc. Ví dụ: “Tề Thiên đại thánh. Đại náo thiên cung Bị đứt dây thun. Tuột quần chạy trốn”. Là con số bốn (số 04). Người chiến thắng sẽ là người đánh dấu đủ 4 số hàng ngang trên cùng một tấm vé đượcquản trò kêu trước đó. Với cách chơi lô tô này, ngoài sự thú vị của yếu tố may mắn thì cách rao consố cũng là một nghệ thuật vô cùng độc đáo. Từ những thể loại âm nhạc khác nhau, người hô sẽ biếntấu ca từ phù hợp để có thể diễn tả con số sao cho có vần, có điệu. Văn hóa lô tô đã đi vào lòngngười và gắn liền với ký ức của nhiều người. Cũng theo nhiều nhà nghiên cứu văn hóa dân gian,hát lô tô không đơn thuần là một hình thức giải trí mà chứa đựng những giá trị nhất định. Thôngqua lời ca, tiếng hát, người rao có thể châm biếm những thói hư tật xấu của đời sống hằng ngày...bằng tư duy sáng tạo linh hoạt. Nhờ vào hình thức chơi hấp dẫn đó, nghề hát lô tô phát triển cựcthịnh ở nước ta, theo các đoàn hội chợ lô tô đi tỉnh, nhất là Nam Bộ. Ở thời kì đầu của lô tô, nhữngngười hát lô tô là những người nam hoặc người nữ. Khác với thời điểm hiện tại, các đoàn hội chợlô tô hay sân khấu lô tô là nơi biểu diễn của những người đồng tính và chuyển giới. Với sự phát triển của trò chơi lô tô và số lượng người làm nghề hát lô tô (đa phần là đồngtính và chuyển giới) tăng lên trong thời gian gần đây, nhóm nghiên cứu mong muốn góp phần tìmhiểu quan điểm của người dân về trò chơi lô tô và những người làm nghề hát lô tô mà đa phần lànhững người đồng tính và chuyển giới- bộ phận nhận nhiều định kiến từ xã hội cũng như ý kiến củachính những người trong nghề. 2. Cơ sở lý thuyết 2.1. Lý thuyết Lý thuyết tương tác biểu tượng và lý thuyết không gian công cộng là hai lý thuyết chính, làcơ sở cho cuộc nghiên cứu. Lý thuyết tương tác biểu tượng: Luận điểm gốc của thuyết tương tác biểu tượng cho rằngxã hội được tạo thành từ sự ...