TỰ CHỦ ĐẠI HỌC: TẠI SAO KHÔNG?

Mở đầu phần báo cáo là phát biểu của đại diện hai công ty đầu tư nước ngoài và một công ty tư nhân về chất lượng đào tạo kỹ sư nông nghiệp ở nước ta thông qua việc đánh giá số khá đông kỹ sư mà các công ty trên đã tuyển dụng. Tuy lĩnh vực hoạt động của các công ty trên khác nhau, nhưng nhận xét về những yếu kém lại khá thống nhất. Đó là yếu về các mặt: kỹ năng thực hành, kiến thức xã hội, kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ và tin học,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TỰ CHỦ ĐẠI HỌC: TẠI SAO KHÔNG? TỰ CHỦ ĐẠI HỌC: TẠI SAO KHÔNG? Mở đầu phần báo cáo là phát biểu của đại diện hai công ty đầutư nước ngoài và một công ty tư nhân về chất lượng đào tạo kỹ sư nôngnghiệp ở nước ta thông qua việc đánh giá số khá đông kỹ sư mà các công tytrên đã tuyển dụng. Tuy lĩnh vực hoạt động của các công ty trên khác nhau,nhưng nhận xét về những yếu kém lại khá thống nhất. Đó là yếu về các mặt:kỹ năng thực hành, kiến thức xã hội, kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ và tin học,năng lực quản lý, khả năng làm việc theo nhóm, tính chuyên nghiệp, thiếukiến thức về kinh doanh, tiếp thị. Cần lưu ý là số kỹ sư được các công ty,nhất là các công ty nước ngoài, tuyển chọn nằm trong số ít người đáp ứng tốtnhững yêu cầu tuyển dụng của họ và với mức lương cao họ cũng phải làmviệc hết mình. Phát biểu của ba sinh viên sau đó cho thấy ngoài những yêu cầu chínhđáng như muốn được thực hành nhiều hơn, có thêm tài liệu, sách báo đểtham khảo, còn bộc lộ một điểm yếu đáng kể là nhất nhất chỉ trông chờ vàoviệc tăng thêm giờ học trên lớp vốn đã quá tải, chứ không phải là thay đổicách học. Chương trình tuy “siêu nặng” nhưng lại vừa thừa và vừa thiếu nhữngkiến thức cần thiết, là nguyên nhân tạo ra những yếu kém trong chất lượngđào tạo mà các công ty đã đề cập ở trên. Ngày nay với biển kiến thức mênhmông, dù là trong phạm vi một ngành, hơn nữa lại còn được bổ sung ngàycàng nhanh, càng nhiều, thì điều quan trọng nhất là chọn lọc để trang bị chongười học những kiến thức nào thiết thực nhất. Phần quan trọng hơn là rènluyện cho sinh viên kỹ năng thực hành, năng lực giải quyết vấn đề và khảnăng tự học để không ngừng tự hoàn thiện mình. Đó chỉ mới nói về “dạychữ” còn mục tiêu “dạy làm người” như nghị quyết của Đảng thì còn nhiềuvấn đề phải bàn nữa. Ấn tượng nhất trong hội thảo là phần trình bày của vị hiệu phó trườngđại học nông nghiệp EARTH, Costa Rica. Cũng là trường của một nướcđang phát triển vùng nhiệt đới với quy mô nhỏ, nhưng EARTH đã thu hútsinh viên đến từ 19 nước, kể cả các nước phát triển. Mục tiêu đào tạo củaEARTH được tóm gọn “Đào tạo những người lãnh đạo tương lai từ hômnay”. Chưa vội đánh giá hay-dở, phù hợp hay không phù hợp, nhưng rõ ràngso với mục tiêu đào tạo của các trường đại học của ta thì quả có một khoảngcách khá xa về yêu cầu đầu ra. Phải chăng đó chỉ là một khẩu hiệu sáo rỗng,một kiểu quảng cáo tầm thường của EARTH? Có thể nói là không phải, nếutìm hiểu tiếp về nội dung chương trình đào tạo của trường với những nộidung không hề có ở các trường nước ta như: sản xuất bền vững, quản lý bềnvững, tinh thần lập nghiệp, tính nhạy cảm và ý thức đối với sự phát triển đờisống cộng đồng, giá trị và đạo đức, kỹ năng lãnh đạo, kỹ năng giao tiếp,năng lực học suốt đời, làm việc theo nhóm, tác phong tích cực… EARTH dám vươn lên và có thể vươn lên được vì nhận thức đươc sựthay đổi về những yêu cầu của xã hội trong thời đại toàn cầu hoá và thêmvào đó là trường có quyền tự chủ cao. Quyền tự chủ không phải là mục đích,mà là điều kiện thiết yếu để phát huy tối đa tính năng động, sáng tạo và nănglực của trường. Ở nước ta khi nói đến mở rộng quyền tự chủ cho các trườngđại học, điều đầu tiên người ta nghĩ đến là những tiêu cực có thể xảy ra chứchẳng thấy đó là một nhu cầu thiết thân cho sự phát triển. Khi giao quyền tựchủ cho các trường, chắc khó tránh khỏi một vài nơi nào đó lợi dụng vìnhững lợi ích riêng, nhưng đổi lại sẽ có nhiều trường mạnh dạn vươn lên đểhoà nhập với xu hướng chung của khu vực và thế giới, tạo ra những mô hìnhtiên tiến cho ngành. Hơn nữa tiêu cực có tồn tại được không còn tuỳ thuộcvào sự sâu sát của lãnh đạo, sự trong sạch và năng nổ của bộ máy thanh tra. Về phương pháp giảng dạy, nhiều trường đại học Âu, Mỹ và cả trongkhu vực đã chuyển sang trang bị kiến thức của sinh viên theo khối [block] và áp dụng cách “Học trên cơ sở giải quyết vấn đề [Problem based learning]”,trong khi ở ta thì chủ yếu là thầy đọc hoặc giảng - sinh viên chép. Sinh viên chỉ cần học thuộc phần thầy giảng, chẳng cần tham khảo thêm tài liệu gì cũng đủ đạt điểm cao rồi. Báo Tuổi Trẻ chủ nhật ngày 3.10.2004 có đăngmột bài rất đáng để các nhà quản lý giáo dục tham khảo về phương pháp đàotạo của Trường Đại học Temasek, Singapore, một trường đạt chất lượng đàotạo quốc tế ở châu Á. Trường đã áp dụng phương pháp “Học trên cơ sở giải quyết vấn đề” ngay từ năm thứ nhất. Phương pháp đó ra đời từ một trường đại học y của Canada và đã nhanh chóng được phổ biển rộng trên thế giớicho tất cả các ngành đào tạo, kể cả toán học. Phương pháp đó giúp sinh viênrèn luyện tổng hợp tính năng động, sáng tạo, năng lực tự học, phân tích, tổnghợp và giải quyết vấn đề, đồng thời cũng tập cho sinh viên kỹ năng giao tiếp,trình bày ý kiến, làm việc theo nhóm, lãnh đạo nhóm. Tiếc rằng một phương pháp tiên tiến như thế lại không có chỗ đứng khi các trường buộc phải ápdụng chương trình khung của bộ! Không hiểu các nhà quản lý ...