Tự học, tự giáo dục như thế nào

Hình thành, phát triển và rèn luyện hệ thống kỹ năng tự học (KNTH) cho học sinh (HS) đòi hỏi một quá trình lâu dài, kiên trì, thường xuyên. Trong đó, giáo viên (GV) phải là người tổ chức, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra HS tự học; HS phải chủ động, tích cực, tự giác và kiên trì luyện tập. Chỉ khi nào TH trở thành thói quen và niềm đam mê của HS thì việc TH mới đem lại hiệu quả thực sự. Ðể hiểu rõ hơn vấn đề này, Báo Nhân Dân cuối tuần đã phỏng vấn TS. Nguyễn Thị Thế Bình (ÐH Sư phạm Hà Nội), đang làm chủ nhiệm một đề tài cấp Bộ về vấn đề tự học của HS phổ thông. Mời các bạn cùng tham khảo bài phỏng vấn sau đây.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tự học, tự giáo dục như thế nàoTựhọc,tựgiáodụcnhưthếnào?Chủ nhật,06/11/201109:00AM(GMT+7)[+]Cỡchữ:Mặcđịnh Đểmỗingàyđếntrườngcủacácemlàmộtngàyvui.Đểmỗingàyđếntrườngcủacácemlàmộtngàyvui.Hìnhthành,pháttriểnvàrènluyệnhệthốngkỹnăngtựhọc(KNTH)chohọcsinh(HS)đòihỏimộtquátrìnhlâudài,kiêntrì,thườngxuyên.Trongđó,giáoviên(GV)phảilàngườitổ chức,hướngdẫn,đônđốc,kiểmtraHStựhọc;HSphảichủđộng,tíchcực,tựgiácvàkiêntrìluyệntập.ChỉkhinàoTHtrởthànhthóiquenvàniềmđammêcủaHSthìviệcTHmớiđemlạihiệuquả thựcsự.Ðể hiểurõhơnvấnđề này,BáoNhânDâncuốituầnđãphỏngvấnTS.NguyễnThị Thế Bình(ÐHSư phạmHàNội),đanglàmchủ nhiệmmộtđề tàicấpBộ về vấnđề tự họccủaHS phổthông.Nhắcđếntựhọc,nhiềungườinghĩđâychỉlàýthứctựgiáctìmhiểuquasáchbáo,thầycôđể cóđượcthôngtin.Vớitư cáchmộtnhànghiên cứuvàquantâmđếnvấnđề tự học,xinTSchobiếtrõhơnthế nàolà TH,tựgiáodục?Theotâmlýhọc,thìcácthànhphầnbêntrongtháiđộhọctậpcủangười họclànềntảngquantrọngnhấtchoviệchìnhthànhvàpháttriểnKNTH. ChỉkhinàongườihọctựýthứcđượckhảnăngTH,cóniềmtinvàobản thân,thìviệcTHmớitrởthànhsởthích,đammê,tựgiácmàkhôngcầncósự thúcgiụccủayếutốbênngoài.ÐốivớiHSphổ thông,ýthứctự giác trongTHmớihìnhthành,nênGVphảilàngườibiếtnhennhóm,thắpsángniềmtin,tạohứngthú,độngcơ THvàhướngdẫnHSbiếtcáchtổ chứcTHhiệuquả.THkhôngchỉ làviệcchuẩnbị bài ở nhà,màcả cáchoạtđộngTHtrênlớp.NhiềugiáoviênkhôngdạyHScáchhọcvàkhôngchúýrènluyệnvàpháttriểnKNTHchoHS.Theođó,HSrấtthiếuvàyếuvềcácKNTH.Thựctế chothấy,hiệntượnghọctủ,họcvẹt,h ọcch ỉ để thicửđangđượcmộtbộphậnkhôngnhỏHS,kểcảGVcoilàbìnhthường.Quađiềutracủanhómnghiêncứu,vấnđềnàyrasao?ChúngtôiđãtiếnhànhkhảosátmộtsốtrườngTHCS,THPTtrongphạm vicảnước.Trêncơsởthuthậpthôngtin,xửlýsốliệu,chúngtôicómộtsố nhậnđịnhnhư sau:Mộtsố GVthựchiệnđổimớiphươngphápdạy học,nhằmpháthuytínhtíchcực,chủ độngtrongnhậnthứccủaHS. Trongđó,chútrọngrènluyệnvàpháttriểnKNTHchoHS.Tiếcrằng,sốGVnàykhôngnhiều,chủ yếutậptrung ở cấpTHPTvàdạy ở cáclớpchuyên.MộtbộphậnGVchỉtruyềnđạtkiếnthứcdướidạngđọcchép,khôngdạyHScáchhọc,khôngquantâmđếnviệcrènluyệnvàpháttriển KNTH.ÐasốHStậptrungTHnhữngmônhọcphụcvụchoviệcthivàođạihọc như toán,lý,hóa,ngoạingữ.Cácmônkhoahọctự nhiênđượchọcsinhTHnhiềuhơnsovớimônkhoahọcxãhội.MônLịchsử thờigiandànhchotựhọccủahọcsinhrấtít.Kếtquả điềutracủachúngtôichothấy:52,5%HSthỉnhthoảngmớiTH;25,3%HSchỉTHkhicókiểmtra;7%HSkhôngbaogiờTH;chỉcó15,1%cóýthứcTHthườngxuyên.ViệcTHcủaHShiệnnaychủyếulàdoyêucầucủaGV(51,3%)vàsựquảnlý,thúcépcủagiađình,phụ huynhHS(22,7%),cònTHvớitinhthầntựgiác,thích họcchỉchiếm25,9%.VềhìnhthứcTHbộmônLịchsửcủaHS,chủyếutậptrung ở việchọcthuộctheovở ghitrênlớp,còncáchhọckhác(đốichiếusáchgiáokhoavớivởghi;đọctàiliệuthamkhảo;làmbàitậplịch sử...)rấthạnchế.Nguyênnhânsâuxacủathựctrạngtrênhẳnnhiênkhôngchỉtừphíahọcsinh?Ðúngvậy.NhưngnhiềuGVcũngcònchưanhậnthứcđúngvềbảnchất,vaitròcủaTH.Bêncạnhđó,dođờisốngkhókhăn,lươngít,nênmộtbộphậnGVkhôngtoàntâm,toànýchochuyênmôn,nảnchí,thờơvớiviệc dạy.Cáccấpquảnlýcũngbị tácđộngbởimônchính,mônphụ,nêncósựphânbiệtrấtrõđốivớicácmônthitốtnghiệp,thiđạihọcvàkhôngthi.Mộtnguyênnhânkhác,docơsởđàotạogiáoviênởnướctahiệnnay, cáctrườngđạihọcsư phạmmọclênnhư nấmsaumưa,nhiềuhệ đàotạođạihọccùngtồntại(chínhquy,tạichức,từxa,vừalàmvừahọc...).KếtquảđàotạođộingũGVởnhiềutrườngđạihọckhôngđápứngđượcyêucầucơbản.Saukếtquảnghiêncứuthựctế,nhómthựchiệnđềtàiđãcónhữnggiải phápgì?Trướchếtcầntạoniềmtin,hứngthúvàbiếtcáchtổ chứcTHchoHS. Từ đó,pháttriểnkỹ năngthựchiệnviệcTHcủahọcsinh.CùngđólànhómgiảipháppháttriểnKNtự kiểmtra,đánhgiákếtquả THcủaHS. ÐốivớiHS,thôngquatựkiểmtra,cácempháthiệnnhữngkiếnthứcnào đãhiểurõ,kiếnthứcnàocònmơ hồ,thiếusót,từ đóchủ độngkhắc phục.Trảiquamộtthờigiannhấtđịnh,cáccôngviệcđượclặpđi,lặplại nhiềulần,vớisựhỗtrợcủaGV,dầndầnKNtựkiểmtra,đánhgiácủa HSđượchìnhthànhvàngàycàngbềnvững.Tronghoạtđộngdạyhọc ở trườngphổ thông,cầnnângcaochấtlượngdạyhọc.ÐốivớiGV,phảithườngxuyêntraudồikiếnthứcchu ...