Tư liệu địa chí Hải Dương

Thời phong kiến, Hải Dương là một miền đất rất rộng lớn. Phía tây đến Bần Yên Nhân (nay thuộc tỉnh Hưng Yên), phía đông đến vùng biển (nay thuộc thành phố Hải Phòng), phía nam từ Lực Điền đến cầu Tràng (nay thuộc tỉnh Hưng Yên), phía bắc từ Trạm Điền xuống núi Tam Ban, Yên Tử (nay thuộc tỉnh Quảng Ninh). Miền đất Hải Dương luôn ở vị trí chiến lược trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong “Dư địa chí”, Nguyễn Trãi đã đánh giá Hải Dương là trấn thứ nhất trong bốn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tư liệu địa chí Hải Dương t- liÖu ®Þa chÝ H¶i D-¬ng TrÝch s¸ch h-íng dÉn cña Madrolie: MiÒn B¾c §«ng D-¬ng-B¾c Kú Nhµ s¸ch HACHETTE Ên hµnh n¨m 1923. th- viÖn tØnh h¶i d-¬ng 1998 Th- viÖn H¶i D-¬ng chÕ b¶n- Th¸ng 7/1998 (Theo b¶n ®¸nh m¸y ) H¶i D-¬ng tiÕn triÓn cña thµnh phè H¶i D-¬ng  TrÝch s¸ch h-íng dÉn cña Madrolie: MiÒn B¾c §«ng D-¬ng-B¾c Kú (trang 7) Nhµ s¸ch HACHETTE Ên hµnh n¨m 1923.  Tíi c©y sè 41, ngang s«ng Th¸i B×nh réng lín cã mét cÇu dµi 381m60, 5 nhÞp, mçi nhÞp 76m. ë c©y sè 42 lµ thµnh phè H¶i D-¬ng tØnh lþ, cã nhµ c¸c viªn chøc trªn bê s«ng KÎ SÆt thuéc huyÖn CÈm Giµng, d©n sè 8.000 ng-êi. ë ®©y cã dinh c«ng sø, c«ng viªn, nhµ gißng c«ng gi¸o I-pha-nho, së R-îu, nhµ ®an ®å ®¸nh c¸, nhµ lµm bón. Ngµy mång 3 th¸ng ch¹p n¨m 1873, Balny d Avricourt chiÕm thµnh phè, vµ sau ®ã ®Õn ngµy mång 2 th¸ng giªng, khi t-íng Ng¹c-nhe (Francis Garnier) tö trËn, th× Balny rêi bá thµnh phè. §Õn n¨m 1883, quan n¨m Brionval l¹i chiÕm cø thµnh phè; «ng vµo ®« thÞ thÊy trªn qu¶ng tr-êng cßn 150 ®¹i b¸c vµ chõng 250.000 quan tiÒn. Thêi Êy, thµnh phè H¶i D-¬ng cã mét tßa thµnh x©y n¨m 1804, t-êng thµnh cã 4 cöa, chu vi 551 tr-îng, 6 xÝch, cao 1 tr-îng, 1 xÝch 2 thèn. Lª triÒu Quang ThuËn (1460-1469) tØnh lþ ®Æt t¹i lµng M¹c-®éng, huyÖn ChÝ linh, sau rêi vÒ lµng Mao-®iÒn, huyÖn CÈm-giµng. §Õn n¨m 1804 triÒu Gia Long th× tØnh lþ ®Æt h¼n ë vÞ trÝ hiÖn t¹i, kho¶ng gi÷a ®Þa giíi c¸c x· Hµn-giang, Hµn-th-îng vµ B×nh-lao. 2 Th- viÖn H¶i D-¬ng chÕ b¶n- Th¸ng 7/1998 (Theo b¶n ®¸nh m¸y ) H¶i D-¬ng tiÕn triÓn cña thµnh phè Tr-íc kia tØnh H¶i D-¬ng gäi lµ bé D-¬ng TuyÒn; ®êi TÇn (Tsin) gäi lµ T-îng Bé (tõ n¨m 249 ®Õn 206 tr-íc Thiªn chóa gi¸ng sinh); §êi H¸n gäi lµ Giao ChØ quËn (tõ n¨m 206 tr-íc thiªn chóa Gi¸ng sinh, ®Õn n¨m 221 sau Thiªn chóa gi¸o gi¸ng sinh). Sau ®æi lµ Hång Lé ®êi nhµ TrÇn (Tchen)-(557 ®Õn 589), l¹i ®æi ra H¶i- ®«ng lé. TØnh gåm cã Hïng-ch©u-lé vµ Nam-s¸ch-lé, trùc thuéc phñ L¹ng Giang vµ T©n an. Lª triÒu Quang ThuËn (1460-1469) gäi lµ §«ng §¹o, ®Õn n¨m 1491 gäi lµ sø H¶i D-¬ng, sau l¹i ®æi ra trÊn H¶i D-¬ng. TriÒu Minh M¹ng n¨m 1831 ®æi lµ tØnh §«ng (tØnh phÝa §«ng) do mét Tæng ®èc träng nhiÖm. TØnh ¸nh d-¬ng cña miÒn duyªn h¶i ®-a l¹i (H¶i D-¬ng) cã 13 huyÖn chia lµm 4 phñ. DiÖn tÝch 2.585 c©y sè vu«ng, cã 1941 c©y sè vu«ng lµ ®Êt ch©u thæ canh t¸c. Nh©n d©n lµ ng-êi ViÖt Nam. Danh nh©n trong tØnh nh- Ph¹m C«ng Trø, Vâ Duy Chi, c¶ hai ®Òu lµ sø gi¶ vÒ thÕ kû thø XVII. 3 Th- viÖn H¶i D-¬ng chÕ b¶n- Th¸ng 7/1998 (Theo b¶n ®¸nh m¸y ) H¶i D-¬ng tiÕn triÓn cña thµnh phè TiÕn triÓn cña thµnh phè H¶i D-¬ng 1923-1927  I. Thµnh phè H¶i D-¬ng tr-íc thêi kú tù trÞ. Trong n¨m 1921, Thèng sø B¾c Kú lóc Êy lµ «ng M«ng-ghi-« (Monguillot) cã ra hai ®¹o nghÞ ®Þnh, bÒ ngoµi t-ëng chõng nh- tho¸ng qua, kú thùc ®· x¸o trén x· héi An-nam (1). Hai ®¹o nghÞ ®Þnh Êy ra håi th¸ng 8/1921; mét nãi vÒ héi ®ång h-¬ng chÝnh. Hai vÒ h-¬ng héi ng©n quü. ThÕ lµ c¸i h×nh d¸ng h-¬ng th«n cò An-nam kh«ng cßn n÷a. TËp ®oµn Èn lËu gian tr¸ ch¼ng nhiÒu th× Ýt cña c¸c kú hµo duy tr× mét c¸ch t©y vÞ cho ®Õn b©y giê, ph¶i chÞu nh-êng quyÒn cho mét héi ®ång ®¹i diÖn c¸c gia téc (téc biÓu). C¸c kho¶n kinh phÝ x· tõ tr-íc chØ lËp trªn c¸c giÊy tê vôn vÆt dÔ ®æi tr¾ng thay ®en, còng lµ huû bá ®i ®-îc, th× tõ nay trë ®i ®· ®-îc ghi chÐp vµo c«ng khè. ViÖc c¶i tæ nµy kh«ng thÓ kh«ng lµm næi lªn nh÷ng lêi dÞ nghÞ phÈm b×nh c«ng kÝch. Mµ cã cuéc c¶i tæ nµo l¹i kh«ng cã sù c«ng kÝch bao giê? H¬n c¸c cuéc kh¸c, cuéc nµy cµng dÔ kÝch thÝch c¸c ng-êi cã t- t-ëng bi quan, ngê vùc, cho lµ mét vi ph¹m vµo quyÒn tù trÞ h-¬ng th«n cña hä. Thùc vËy, chØ cã kh«ng biÕt g× ®Õn c¸c sù viÖc x¶y ra trong lßng mét lµng th× míi ®-a ra ý kiÕn trªn ®©y th«i. Bèn m-¬i n¨m qua, tõ ngµy chóng ta ë ®©y, lµ bèn m-¬i n¨m ®· dïng vµo viÖc khai ho¸ ®Êt nµy, më mang ®Êt nµy, cho nã cã mét chÕ ®é cai trÞ v÷ng ch¾c, thÕ mµ nay ng-êi ta l¹i muèn r»ng lµng An-nam cø tiÕp tôc cã mét ®êi sèng riªng biÖt, kh«ng chÞu tiÕp nhËn m¶y may mét thay ®æi g×, ®»ng kh¸c th× tÇng líp ng-êi cã kiÕn thøc cña c¸c x· cã kh¶ n¨ng hiÓu biÕt sù lîi ...