Tư pháp hình sự người chưa thành niên tại một số quốc gia và giá trị tham khảo cho Việt Nam

Bài viết Tư pháp hình sự người chưa thành niên tại một số quốc gia và giá trị tham khảo cho Việt Nam đánh giá các quy định về tư pháp hình sự tại Hoa Kỳ và một số quốc gia tại châu Âu với nội dung trọng tâm trong việc xác định đối tượng người chưa thành niên, về các biện pháp áp dụng và đặc biệt là hệ thống Tòa án người chưa thành niên tại các quốc gia nêu trên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tư pháp hình sự người chưa thành niên tại một số quốc gia và giá trị tham khảo cho Việt Nam TƯ PHÁP HÌNH SỰ NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN TẠI MỘT SỐ QUỐC GIA VÀ GIÁ TRỊ THAM KHẢO CHO VIỆT NAM HỒ THẾ THIỆN* Tóm tắt: Bài viết đánh giá các quy định về tư pháp hình sự tại Hoa Kỳ và một số quốc gia tại châu Âu với nội dung trọng tâm trong việc xác định đối tượng người chưa thành niên, về các biện pháp áp dụng và đặc biệt là hệ thống Tòa án người chưa thành niên tại các quốc gia nêu trên. Đây là những quốc gia, khu vực có nền tư pháp hình sự phục hồi nhằm bảo vệ quyền lợi tốt nhất cho người chưa thành niên và thiên về các biện pháp xử lý mang tính giáo dục thay vì trừng phạt. Qua đó, Việt Nam có thể học hỏi một số kinh nghiệm cho việc hoàn thiện pháp luật về tư pháp hình sự người chưa thành niên trong thời gian tới. Từ khóa: Tư pháp hình sự, xử lý chuyển hướng, tư pháp phục hồi, người chưa thành niên Ngày nhận bài: 18/3/2023; Biên tập xong: 23/4/2023; Duyệt đăng: 23/5/2023 JUVENILE CRIMINAL JUSTICE IN SOME NATIONS AND REFERENCE VALUES FOR VIETNAM Abstract: This article reviews criminal justice regulations in the United States and some nations in Europe, focusing on identifying juveniles, measures to apply and the juvenile court system in these nations. They are all nations and regions with a restorative criminal justice that protects the best interests of juveniles and favors educational rather than punitive remedies. Thereby, Vietnam may learn some experiences for perfecting the law on juvenile criminal justice in the coming time. Keywords: Criminal justice, diversion, restorative justice, juvenile Received: Mar 18th, 2023; Editing completed: Apr 23th, 2023; Accepted for publication: May 23th, 2023 1. Giới thiệu (young person)” và “người phạm tội chưa Theo Điều 1 Công ước quốc tế về các thành niên là trẻ em hoặc thanh thiếu niên quyền của trẻ em (CRC) thì trẻ em (a child) bị cáo buộc đã thực hiện hành vi phạm tội là người dưới 18 tuổi. Các văn kiện quốc tế hoặc bị phát hiện là đã phạm tội”. Tại Việt sử dụng thuật ngữ như “minor”, “junenile” Nam, trẻ em và NCTN là hai khái niệm (thường sử dụng gắn với tội phạm hình không đồng nhất. Luật Trẻ em năm 2016 sự), “adolescent” (vị thành viên) hoặc “a quy định trẻ em là người dưới 16 tuổi (Điều 1), nhưng Bộ luật Dân sự năm 2015 quy child” (trẻ em) đều hiểu rằng là người định người thành niên là người từ đủ 18 dưới 18 tuổi theo quy định của CRC. Quy tuổi trở lên (khoản 1 Điều 20). Bộ luật Hình tắc tối thiểu phổ biến của Liên Hợp Quốc sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017 về bảo vệ người chưa thành niên (NCTN) – gọi tắt là BLHS năm 2015) và Luật Xử lý bị tước quyền tự do thông qua năm 1990 vi phạm hành chính năm 2012 (sửa đổi, bổ nêu: “Người chưa thành niên là người dưới 18 sung năm 2020) không đưa ra khái niệm trẻ tuổi…”. Tương tự, tại châu Âu định nghĩa trẻ em là người dưới 18 tuổi, ngoại trừ đối * Email: Hothienqh85@gmail.com với Scotland, trẻ em là người dưới 16 tuổi.1 Thạc sĩ, Khoa Luật, Học viện An ninh nhân dân, Nghiên cứu sinh Trường Đại học Luật Hà Nội Quy tắc tiêu chuẩn tối thiểu của Liên Hợp Hội đồng châu Âu (2016), Chỉ thị 2016/800 về các 1  Quốc về hoạt động tư pháp đối với NCTN biện pháp bảo vệ trẻ em là nghi phạm hoặc người (Quy tắc Bắc Kinh) đưa ra cách hiểu NCTN bị buộc tội theo thủ tục tố tụng hình sự, năm 2016, là “trẻ em (child) hoặc thanh thiếu niên https://doi.org/10.30709/eucrim-2016-014 // 52 Khoa học Kiểm sát Số 04 - 2023 HỒ THẾ THIỆN em hay NCTN, mà chia nhóm người theo duy trì sự ổn định và đạo đức xã hội giúp độ tuổi với cách gọi như “…người từ đủ đảm bảo việc xử lý NCTN vi phạm pháp 14 đến dưới 16 tuổi…”2 hay “người từ đủ luật sẽ tương xứng với hoàn cảnh, động cơ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi…”; và tính chất của hành vi vi phạm”. “người từ đủ 16 tuổi trở lên…”.3 Bộ luật Tố Từ cách hiểu trên, có thể hiểu tư pháp tụng hình sự Việt Nam năm 2015 sử dụng hình sự NCTN bao gồm hệ thống các quy thuật ngữ “người dưới 18 tuổi” và qua quy định pháp luật có liên quan được chỉ định định về việc áp dụng các biện pháp ngăn để áp dụng đối với những người dưới 18 chặn, biện pháp cưỡng chế đối với người bị tuổi thực hiện hành vi vi phạm pháp luật buộc tội dưới 18 tuổi được xác định là người hình sự, hệ thống các cơ quan áp dụng từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi4. Có thể hiểu pháp luật về NCTN và các yếu tố xã hội rằng, việc xác định NCTN được pháp luật tham gia vào hoạt động bảo vệ lợi ích của quốc tế và pháp luật một số quốc gia trực NCTN khi thực hiện hành vi vi phạm pháp tiếp hoặc gián tiếp thông qua việc xác định luật hình sự. độ tuổi. Trong bài viết này, tác giả đề cập Một số quốc gia khi ban hành ...